Trĩ Ngoại: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả

Quản trị viên Phan Dũng

Cập nhật: 27/05/2025

Trĩ ngoại là một trong những bệnh lý liên quan đến hậu môn trực tràng phổ biến, gây không ít khó khăn cho người bệnh. Các triệu chứng như đau, chảy máu, ngứa và sưng ở vùng hậu môn có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Việc điều trị và chăm sóc đúng cách có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Vietmec luôn đồng hành cùng bạn, chia sẻ những phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả, từ các giải pháp đơn giản đến can thiệp y tế cần thiết.

Định nghĩa trĩ ngoại

Trĩ ngoại là một loại bệnh lý liên quan đến sự sưng tấy của các tĩnh mạch tại vùng hậu môn, thường xuất hiện ngoài rìa hậu môn. Đây là tình trạng phổ biến và có thể gây ra nhiều cảm giác khó chịu cho người bệnh, đặc biệt là khi có sự phát triển của các búi trĩ. Những người mắc bệnh trĩ ngoại thường sẽ cảm thấy đau đớn, đặc biệt khi ngồi lâu hoặc khi đi vệ sinh.

Triệu chứng trĩ ngoại

Trĩ ngoại thường xuất hiện với các triệu chứng rõ rệt, dễ nhận biết, đặc biệt khi bệnh đã phát triển đến một mức độ nhất định. Những dấu hiệu này có thể khác nhau tùy vào giai đoạn và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Triệu chứng khởi phát

Cảm giác ngứa ngáy quanh vùng hậu môn, đặc biệt là khi ngồi hoặc vận động.
Sưng nhẹ vùng hậu môn, cảm giác như có một khối u nhỏ.
Đau nhẹ khi ngồi lâu hoặc trong quá trình đi vệ sinh.

Triệu chứng đặc trưng

Đau nhức dữ dội khi đi vệ sinh hoặc khi ngồi lâu, đặc biệt khi các búi trĩ bị viêm.
Chảy máu khi đi đại tiện, máu thường có màu đỏ tươi và lấm tấm trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu.
Khối u lồi ra ngoài vùng hậu môn, có thể sờ thấy hoặc nhìn thấy khi thăm khám.
Cảm giác khó chịu liên tục ở vùng hậu môn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Những triệu chứng này có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng nếu để lâu không điều trị, bệnh có thể trở nên nặng hơn và gây biến chứng.

Nguyên nhân gây trĩ ngoại

Trĩ ngoại có thể phát triển từ nhiều nguyên nhân khác nhau, và thường là sự kết hợp của các yếu tố tác động từ lối sống và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Nếu bạn nhận ra những yếu tố sau đây trong cuộc sống của mình, bạn có thể dễ dàng hiểu hơn tại sao mình lại có nguy cơ mắc bệnh này.

Tăng áp lực lên vùng hậu môn: Thường xuyên phải ngồi lâu hoặc đứng lâu làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn, gây sưng và hình thành búi trĩ.
Táo bón mãn tính: Việc rặn mạnh khi đi vệ sinh do táo bón khiến các tĩnh mạch ở hậu môn bị căng, dần dần gây hình thành trĩ ngoại.
Mang thai: Sự gia tăng áp lực trong quá trình mang thai do tử cung lớn dần lên có thể làm tắc nghẽn tĩnh mạch vùng hậu môn, gây trĩ.
Lối sống ít vận động: Ít vận động và thường xuyên ngồi một chỗ sẽ làm giảm khả năng tuần hoàn máu, dễ dẫn đến việc hình thành trĩ.
Chế độ ăn uống không hợp lý: Thiếu chất xơ trong chế độ ăn khiến phân cứng và khó di chuyển, từ đó gây áp lực lên hậu môn khi đi vệ sinh, dễ gây trĩ ngoại.

Đối tượng dễ mắc trĩ ngoại

Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể mắc phải trĩ ngoại, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do thói quen sinh hoạt, nghề nghiệp hay các yếu tố cơ thể. Hãy cùng tìm hiểu xem bạn có thuộc nhóm nguy cơ nào không.

Người ngồi lâu hoặc đứng lâu: Những người làm công việc yêu cầu ngồi lâu hoặc đứng liên tục, như tài xế, nhân viên văn phòng, có nguy cơ cao bị trĩ ngoại.
Người bị táo bón kéo dài: Táo bón mãn tính là nguyên nhân chính gây áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, là yếu tố dễ dẫn đến bệnh trĩ ngoại.
Phụ nữ mang thai: Áp lực lên vùng bụng và hậu môn trong thai kỳ làm tăng khả năng mắc trĩ ngoại, nhất là trong ba tháng cuối.
Người béo phì: Cân nặng quá mức gây áp lực lớn lên vùng bụng và vùng chậu, dễ dẫn đến hình thành các búi trĩ ngoại.
Người cao tuổi: Khi tuổi tác tăng, các tĩnh mạch có xu hướng yếu đi và dễ bị sưng, tạo điều kiện cho bệnh trĩ phát triển.

Biến chứng của trĩ ngoại

Trĩ ngoại không chỉ gây ra cảm giác đau đớn và khó chịu mà nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số biến chứng có thể xảy ra khi trĩ ngoại không được xử lý đúng cách:

Tắc mạch trĩ: Búi trĩ có thể bị tắc nghẽn bởi máu đông, gây đau đớn dữ dội và sưng tấy.
Viêm nhiễm: Việc chảy máu và sự hiện diện của búi trĩ có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm quanh hậu môn.
Chảy máu kéo dài: Trĩ ngoại có thể gây ra hiện tượng chảy máu khi đi đại tiện, nếu không điều trị sẽ dẫn đến mất máu và có nguy cơ thiếu máu.
Lòi ra búi trĩ: Khi trĩ ngoại nặng, búi trĩ có thể lòi ra ngoài hậu môn và khó trở lại vị trí ban đầu, cần can thiệp y tế để điều trị.
Tổn thương mô xung quanh: Khi bệnh trở nặng, các mô xung quanh hậu môn có thể bị tổn thương, gây ra sẹo và khó khăn trong việc điều trị.

Phương pháp chẩn đoán trĩ ngoại

Chẩn đoán trĩ ngoại giúp bác sĩ xác định mức độ bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Đây là quá trình quan trọng để đảm bảo điều trị hiệu quả và phòng ngừa các biến chứng.

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra trực tiếp vùng hậu môn để xác định sự hiện diện của các búi trĩ. Đây là bước đầu tiên trong quá trình chẩn đoán, giúp nhận diện các dấu hiệu ban đầu.
Nội soi hậu môn trực tràng: Nếu bác sĩ nghi ngờ trĩ ngoại có biến chứng hoặc muốn xác định mức độ chính xác của bệnh, nội soi sẽ được thực hiện để xem xét tình trạng bên trong hậu môn.
Siêu âm hậu môn: Đôi khi, siêu âm cũng được áp dụng để kiểm tra tình trạng của các tĩnh mạch và búi trĩ, giúp chẩn đoán chính xác hơn.

Trong y học cổ truyền, việc chẩn đoán trĩ ngoại dựa trên việc đánh giá triệu chứng và các dấu hiệu bên ngoài như đau, sưng, chảy máu. Các thầy thuốc thường sử dụng các phương pháp như bắt mạch, quan sát, và hỏi bệnh để xác định thể trạng của người bệnh. Y học cổ truyền cũng rất chú trọng vào việc điều trị theo từng thể bệnh, chẳng hạn như thể hàn, thể nhiệt, và thể ẩm thấp, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp như sử dụng các bài thuốc thảo dược, châm cứu, hoặc xoa bóp.

Phương pháp điều trị trĩ ngoại

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho trĩ ngoại là rất quan trọng, giúp giảm bớt triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tùy vào mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe của mỗi người, các phương pháp điều trị có thể khác nhau. Dưới đây là các phương pháp điều trị hiệu quả mà bạn có thể tham khảo.

Điều trị tại nhà và mẹo dân gian

Điều trị tại nhà có thể giúp giảm bớt triệu chứng của trĩ ngoại ở mức độ nhẹ. Mặc dù những phương pháp này không thể thay thế điều trị y tế, nhưng nếu thực hiện đúng cách, chúng có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn.

Tắm ngâm nước ấm: Ngâm hậu môn trong nước ấm giúp làm dịu các cơn đau, giảm sưng tấy và cải thiện lưu thông máu.
Dùng lá diếp cá: Lá diếp cá có tác dụng kháng viêm, giúp làm giảm ngứa và sưng tấy. Bạn có thể nghiền nát lá diếp cá rồi đắp lên vùng bị trĩ.
Chườm đá lạnh: Sử dụng đá lạnh chườm vào vùng hậu môn sẽ giúp giảm đau và sưng tấy.
Sử dụng dầu dừa: Dầu dừa có tính kháng khuẩn và làm mềm, giúp giảm ngứa và viêm nhiễm. Bạn có thể thoa dầu dừa lên vùng bị trĩ để làm dịu các triệu chứng.
Chế độ ăn uống giàu chất xơ: Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống giúp giảm táo bón, giảm áp lực lên hậu môn, từ đó giảm nguy cơ hình thành búi trĩ.

Lưu ý: Những phương pháp này chỉ hiệu quả đối với trường hợp bệnh nhẹ và không thể thay thế phương pháp điều trị y khoa. Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn nên tìm đến bác sĩ để được tư vấn điều trị đúng cách.

Điều trị trĩ ngoại bằng Tây y

Tây y điều trị trĩ ngoại chủ yếu tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng và can thiệp y tế nếu cần thiết. Việc điều trị có thể bao gồm dùng thuốc, phẫu thuật hoặc các liệu pháp khác tùy theo mức độ bệnh.

Thuốc giảm đau và kháng viêm: Các loại thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để giảm cơn đau do trĩ gây ra. Thuốc kháng viêm cũng giúp giảm sưng và viêm.
Thuốc bôi: Các loại kem bôi hoặc mỡ có chứa corticosteroid giúp làm giảm sưng tấy và đau nhức.
Phẫu thuật cắt trĩ: Đối với trường hợp trĩ ngoại nặng, phẫu thuật có thể được chỉ định để loại bỏ búi trĩ.
Liệu pháp vật lý trị liệu: Một số bác sĩ có thể chỉ định các bài tập vật lý trị liệu nhằm giảm áp lực lên vùng hậu môn.
Điều trị bằng Laser hoặc phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật ít xâm lấn có thể được áp dụng để điều trị trĩ nặng, giúp nhanh hồi phục và giảm đau.

Ưu điểm và nhược điểm:
Ưu điểm của điều trị bằng Tây y là hiệu quả nhanh chóng, đặc biệt đối với trường hợp trĩ ngoại nặng. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây ra tác dụng phụ, đặc biệt là khi sử dụng thuốc tây. Việc phẫu thuật tuy hiệu quả nhưng có thể gây đau đớn và cần thời gian hồi phục lâu dài. Do đó, việc sử dụng thuốc tây cần được bác sĩ kê đơn và theo dõi cẩn thận.

Điều trị trĩ ngoại bằng Đông y

Trong y học cổ truyền, trĩ ngoại được điều trị thông qua các bài thuốc thảo dược, nhằm cân bằng âm dương trong cơ thể, điều chỉnh lưu thông khí huyết và giảm viêm. Các phương pháp Đông y thường tập trung vào việc điều trị toàn diện, từ nguyên nhân sâu xa của bệnh.

Các bài thuốc thảo dược: Đông y sử dụng các loại dược liệu như hoàng kỳ, đương quy, cam thảo, hay lá cỏ mực để điều trị trĩ. Những dược liệu này giúp cải thiện lưu thông máu, giảm viêm và làm dịu các triệu chứng.
Châm cứu: Phương pháp châm cứu giúp kích thích các điểm huyệt ở vùng lưng, bụng và chân để tăng cường lưu thông máu, giảm sưng tấy và đau đớn.
Xoa bóp và bấm huyệt: Các phương pháp này giúp giảm căng thẳng cho cơ thể, từ đó giảm bớt áp lực lên vùng hậu môn và hỗ trợ quá trình điều trị trĩ.

Ưu điểm và nhược điểm:
Ưu điểm của phương pháp Đông y là điều trị từ gốc, có thể hỗ trợ phục hồi sức khỏe toàn diện mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, điều trị bằng Đông y có thể chậm và cần kiên trì. Ngoài ra, các bài thuốc Đông y cũng cần được sử dụng đúng liều lượng và theo chỉ dẫn của thầy thuốc để đảm bảo hiệu quả.

Trong khi phương pháp Tây y mang lại hiệu quả nhanh chóng, phương pháp Đông y có thể giúp điều trị lâu dài và toàn diện hơn. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào.