Viêm khớp thái dương hàm: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Quản trị viên Phan Dũng

Cập nhật: 27/05/2025

Viêm khớp thái dương hàm là một bệnh lý có thể gây ra đau đớn và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ăn uống, nói chuyện của người bệnh. Nếu bạn đang gặp phải những cơn đau ở vùng khớp hàm hoặc khó khăn khi cử động miệng, đây có thể là dấu hiệu của tình trạng này. Vietmec chia sẻ những thông tin hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả để giúp bạn sớm cải thiện tình trạng sức khỏe, phục hồi chức năng khớp và ngăn ngừa biến chứng.

Định nghĩa viêm khớp thái dương hàm

Viêm khớp thái dương hàm (TMJ) là tình trạng viêm ở khớp hàm, nơi liên kết xương hàm dưới với xương sọ. Bệnh lý này có thể gây đau đớn và khó khăn trong việc cử động miệng, ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày như ăn uống và giao tiếp. Bệnh thường gặp ở nhiều độ tuổi và có thể do nhiều yếu tố khác nhau gây ra, từ chấn thương cho đến căng thẳng hay các vấn đề liên quan đến sự phát triển của khớp. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Triệu chứng viêm khớp thái dương hàm

Nếu bạn cảm thấy đau ở vùng mặt hoặc khó cử động hàm, đó có thể là dấu hiệu của viêm khớp thái dương hàm. Các triệu chứng của bệnh lý này có thể xuất hiện đột ngột hoặc phát triển dần theo thời gian. Cùng tìm hiểu các triệu chứng thường gặp để nhận diện bệnh kịp thời.

Triệu chứng khởi phát

Đau nhẹ ở vùng thái dương hoặc gần tai khi nhai hoặc nói.
Cảm giác cứng khớp, đặc biệt khi thức dậy vào buổi sáng.
Cơn đau có thể tăng lên khi bạn căng thẳng hoặc mệt mỏi.
Khó khăn trong việc mở miệng hoặc cử động hàm.

Triệu chứng đặc trưng

Đau nhức kéo dài, đặc biệt ở vùng thái dương hoặc quanh khớp hàm.
Nghe thấy tiếng kêu lục cục hoặc rít khi cử động hàm.
Đau lan ra vùng cổ và vai, có thể kèm theo cảm giác mệt mỏi.
Tăng độ cứng khớp, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc ăn uống hoặc nói chuyện bình thường.

Nguyên nhân gây viêm khớp thái dương hàm

Viêm khớp thái dương hàm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thói quen hàng ngày cho đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Việc nhận diện chính xác nguyên nhân sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý này và tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả.

Chấn thương hoặc tai nạn: Chấn thương trực tiếp lên vùng thái dương hàm có thể gây tổn thương khớp, làm tăng nguy cơ viêm.
Nghiến răng: Thói quen nghiến răng khi ngủ hoặc căng thẳng có thể gây áp lực lên khớp hàm, dẫn đến viêm và đau đớn.
Căng thẳng tinh thần: Tình trạng stress kéo dài khiến cơ hàm phải hoạt động quá mức, từ đó gây ra sự tổn thương và viêm khớp.
Rối loạn cơ khớp hàm: Những bất thường về cấu trúc của khớp hàm, chẳng hạn như sự lệch khớp hoặc không khớp của xương hàm dưới, có thể tạo điều kiện cho viêm khớp phát sinh.
Viêm nhiễm: Các tình trạng nhiễm trùng trong miệng hoặc vùng gần khớp hàm có thể lan đến khớp thái dương hàm, gây viêm và đau.

Đối tượng dễ mắc viêm khớp thái dương hàm

Viêm khớp thái dương hàm không phân biệt độ tuổi, nhưng một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Việc nhận diện các đối tượng này có thể giúp bạn chủ động trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh sớm.

Người bị căng thẳng, stress: Những người có thói quen căng thẳng kéo dài dễ gặp phải các vấn đề về cơ khớp hàm, làm tăng nguy cơ viêm.
Người có thói quen nghiến răng: Đây là thói quen phổ biến trong giấc ngủ, khiến khớp thái dương hàm phải chịu áp lực lớn, dễ dẫn đến viêm.
Phụ nữ ở độ tuổi trung niên: Nghiên cứu cho thấy phụ nữ ở độ tuổi từ 30 đến 50 có tỷ lệ mắc viêm khớp thái dương hàm cao hơn so với nam giới.
Người đã từng gặp chấn thương vùng mặt: Những người bị tai nạn hoặc chấn thương trực tiếp lên khớp hàm có khả năng mắc viêm khớp thái dương hàm cao hơn.
Người có bệnh lý cơ xương khớp: Các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp thái dương hàm.

Biến chứng viêm khớp thái dương hàm

Viêm khớp thái dương hàm nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu những biến chứng nguy hiểm mà bạn có thể gặp phải khi mắc phải bệnh lý này.

Đau mãn tính: Khi viêm khớp thái dương hàm không được kiểm soát, cơn đau có thể kéo dài và trở thành mãn tính, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và giao tiếp.
Hạn chế vận động khớp hàm: Viêm kéo dài có thể dẫn đến tình trạng cứng khớp, làm giảm khả năng mở miệng và nhai, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Vấn đề về thính giác: Viêm khớp thái dương hàm có thể gây đau và áp lực lên vùng tai, đôi khi dẫn đến cảm giác ù tai hoặc giảm thính lực.
Khó khăn khi ăn uống: Đau đớn và hạn chế vận động khớp hàm khiến cho việc nhai thức ăn trở nên khó khăn, gây khó chịu và giảm chất lượng bữa ăn.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác: Viêm khớp thái dương hàm kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như viêm nhiễm và các vấn đề về cơ xương khớp.

Chẩn đoán viêm khớp thái dương hàm

Chẩn đoán sớm viêm khớp thái dương hàm sẽ giúp bạn có phương pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán hiện đại được sử dụng để xác định tình trạng bệnh.

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thăm khám bằng cách kiểm tra vùng khớp hàm, cảm nhận độ cứng và đau của khớp khi mở miệng hoặc nhai.
Chụp X-quang: X-quang giúp xác định tình trạng cấu trúc của khớp hàm và phát hiện những tổn thương xương có thể xảy ra do viêm.
Chụp MRI: Phương pháp này giúp đánh giá các mô mềm quanh khớp hàm, bao gồm cơ và dây chằng, từ đó phát hiện sự tổn thương ở các mô mềm này.
Siêu âm khớp hàm: Giúp xác định các dấu hiệu viêm và sự hiện diện của dịch viêm trong khớp thái dương hàm.
Xét nghiệm máu: Được thực hiện để kiểm tra các chỉ số viêm và loại trừ các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp.

Ngoài các phương pháp chẩn đoán hiện đại, y học cổ truyền cũng cung cấp những phương pháp hiệu quả trong việc xác định và điều trị viêm khớp thái dương hàm. Các thầy thuốc y học cổ truyền thường dựa vào các triệu chứng lâm sàng, thăm khám bằng tay và cảm nhận nhiệt độ, độ cứng của khớp hàm để xác định tình trạng bệnh. Các phương pháp như bắt mạch, châm cứu và xoa bóp cũng được sử dụng để làm giảm các triệu chứng của bệnh, từ đó giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng. Y học cổ truyền tập trung vào việc điều hòa khí huyết và tăng cường sức khỏe tổng thể, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm hiệu quả.

Phương pháp điều trị viêm khớp thái dương hàm

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là yếu tố quan trọng để cải thiện tình trạng viêm khớp thái dương hàm, giảm đau và hạn chế các biến chứng. Dưới đây là những phương pháp điều trị hiệu quả bạn có thể tham khảo.

Mẹo điều trị tại nhà

Một số phương pháp điều trị tại nhà có thể giúp làm dịu cơn đau và giảm viêm ở khớp thái dương hàm. Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ phù hợp với những trường hợp bệnh nhẹ và không thể thay thế phương pháp điều trị chuyên sâu.

Chườm nóng/lạnh: Chườm đá lạnh hoặc khăn ấm lên vùng khớp thái dương hàm có thể giúp giảm viêm và đau. Chườm đá giúp giảm sưng, trong khi chườm ấm giúp thư giãn cơ bắp và giảm căng thẳng.
Massage nhẹ nhàng: Thực hiện massage vùng thái dương hàm một cách nhẹ nhàng để giảm căng cơ và cải thiện lưu thông máu.
Bài tập giãn cơ: Thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng cho hàm dưới, giúp giảm cứng khớp và cải thiện khả năng cử động.
Sử dụng dầu mù u: Dầu mù u có tác dụng chống viêm và làm dịu, có thể thoa nhẹ lên vùng bị đau để giảm cảm giác khó chịu.
Sử dụng tinh dầu bạc hà: Bạc hà có tính mát, giúp giảm đau và giảm viêm. Bạn có thể xoa một chút tinh dầu bạc hà lên vùng thái dương hàm hoặc hít thở hơi từ dầu này.

Lưu ý: Các phương pháp này chỉ có hiệu quả khi bệnh còn ở mức độ nhẹ. Nếu tình trạng đau kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Điều trị bằng Tây Y

Tây y hiện đại có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả cho viêm khớp thái dương hàm, giúp giảm triệu chứng nhanh chóng và ngăn ngừa biến chứng.

Thuốc giảm đau và kháng viêm: Các loại thuốc như ibuprofen, paracetamol có thể được sử dụng để giảm đau và viêm tại chỗ.
Thuốc giãn cơ: Được sử dụng trong trường hợp có sự co cứng cơ hàm, giúp giảm căng thẳng và thư giãn cơ.
Phẫu thuật: Trong trường hợp nghiêm trọng, khi khớp hàm bị hư hại hoặc không thể phục hồi bằng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật thay khớp hoặc phẫu thuật khớp hàm.
Vật lý trị liệu: Các phương pháp vật lý trị liệu như trị liệu bằng sóng siêu âm, điện xung, hoặc các bài tập phục hồi chức năng có thể giúp cải thiện tình trạng viêm khớp và phục hồi khả năng vận động của hàm.
Liệu pháp tâm lý: Nếu bệnh nhân có thói quen nghiến răng hoặc căng thẳng, liệu pháp hành vi như CBT (Cognitive Behavioral Therapy) có thể giúp giảm căng thẳng và thay đổi thói quen.

Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp Tây y: Phương pháp Tây y mang lại hiệu quả nhanh chóng, đặc biệt trong việc giảm đau và giảm viêm. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc phải được bác sĩ kê đơn và theo dõi, vì thuốc có thể gây tác dụng phụ nếu sử dụng lâu dài. Phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng, chỉ áp dụng khi các phương pháp khác không hiệu quả.

Điều trị bằng Đông Y

Y học cổ truyền cung cấp các phương pháp điều trị viêm khớp thái dương hàm bằng cách sử dụng thảo dược, châm cứu và các liệu pháp tự nhiên để cải thiện lưu thông khí huyết và giảm viêm.

Châm cứu: Là phương pháp sử dụng kim châm vào các huyệt đạo xung quanh vùng khớp hàm để kích thích cơ thể tự chữa lành, giúp giảm đau và cải thiện khả năng vận động.
Xoa bóp, bấm huyệt: Các phương pháp xoa bóp và bấm huyệt giúp thư giãn cơ và giảm căng thẳng ở vùng hàm.
Thảo dược: Một số loại thảo dược như cây cỏ xước, nghệ, gừng có tác dụng giảm viêm và làm dịu cơn đau. Những dược liệu này được sử dụng dưới dạng thuốc sắc hoặc chế phẩm thảo dược.
Cấy chỉ: Phương pháp này sử dụng chỉ y tế cấy vào các huyệt đạo để giúp điều hòa khí huyết, giảm viêm và làm dịu đau.

Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp Đông y: Đông y có ưu điểm là điều trị từ gốc, giúp cân bằng cơ thể và không gây tác dụng phụ như thuốc Tây. Tuy nhiên, phương pháp này cần thời gian dài để thấy được hiệu quả và không thích hợp với những trường hợp bệnh cấp tính hoặc nặng.

Mỗi phương pháp điều trị có những ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy bạn cần lựa chọn phương pháp phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ là điều cần thiết để đảm bảo hiệu quả điều trị cao nhất.

Lưu ý khi điều trị viêm khớp thái dương hàm

Khi mắc viêm khớp thái dương hàm, việc điều trị đúng cách và tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để giảm thiểu các triệu chứng và phòng ngừa biến chứng. Dưới đây là một số lưu ý mà bạn cần chú ý khi điều trị bệnh lý này.

Tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ: Việc tự ý thay đổi phương pháp điều trị hoặc ngừng thuốc có thể gây ra các biến chứng không mong muốn. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định bất kỳ thay đổi nào trong quá trình điều trị.
Không tự ý sử dụng thuốc giảm đau lâu dài: Các thuốc giảm đau có thể giúp giảm triệu chứng tạm thời nhưng không thể điều trị căn nguyên của bệnh. Sử dụng thuốc giảm đau kéo dài mà không có sự giám sát của bác sĩ có thể dẫn đến tác dụng phụ.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp tăng cường sức khỏe và giảm thiểu viêm. Bạn nên tránh ăn các thực phẩm gây viêm như thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn.
Giữ tâm lý thoải mái: Căng thẳng và lo âu có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của viêm khớp thái dương hàm. Hãy thực hành các biện pháp thư giãn, như yoga hoặc thiền, để giảm bớt căng thẳng.
Tránh nghiến răng và căng cơ: Nếu bạn có thói quen nghiến răng, hãy sử dụng các dụng cụ bảo vệ hàm khi ngủ để tránh làm tổn thương khớp. Căng thẳng hoặc thói quen xấu này có thể làm tăng tình trạng viêm.
Vận động hợp lý: Một số bài tập nhẹ nhàng cho cơ hàm có thể giúp giảm cứng khớp và cải thiện chức năng hàm. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu trước khi thực hiện.

Việc điều trị viêm khớp thái dương hàm cần kiên trì và tuân thủ nghiêm ngặt để mang lại hiệu quả tốt nhất. Hy vọng những thông tin mà Vietmec cung cấp trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách điều trị bệnh lý này. Nếu bạn gặp phải những dấu hiệu rõ rệt của viêm khớp thái dương hàm, hãy đi khám và điều trị sớm để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.