Thoái hóa điểm vàng thể ướt

Thoái hóa điểm vàng thể ướt là một chứng rối loạn mắt kéo dài gây mờ mắt hoặc có điểm mù ở thị lực trung tâm. Nguyên nhân thường do các mạch máu rò rỉ chất lỏng hoặc máu vào điểm vàng (MAK-u-luh). Hoàng điểm là một phần của võng mạc giúp mắt nhìn rõ theo đường nhìn trực tiếp.

Thoái hóa điểm vàng thể ướt là một trong hai loại thoái hóa điểm vàng có liên quan đến tuổi tác. Loại còn lại là thoái hóa điểm vàng khô, phổ biến hơn và ít nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên thoái hóa điểm vàng loại ướt luôn bắt đầu bằng loại khô.

Phát hiện và điều trị sớm bệnh thoái hóa điểm vàng thể ướt có thể giúp giảm tình trạng mất thị lực. Trong một số trường hợp, điều trị sớm có thể phục hồi thị lực.

Các triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt thường xuất hiện đột ngột và có thể xấu đi nhanh chóng. Chúng có thể bao gồm:

• Biến dạng thị giác như đường thẳng có vẻ bị uốn cong.
• Bệnh nhân bị giảm thị lực trung tâm ở 1 hoặc cả 2 mắt.
• Nhu cầu ánh sáng mạnh hơn khi đọc sách hoặc làm việc cận cảnh.
• Khó điều chỉnh theo mức độ ánh sáng yếu, chẳng hạn như khi bước vào nhà hàng hoặc rạp hát thiếu ánh sáng.
• Tăng độ mờ của chữ in.
• Khó nhận diện khuôn mặt.
• Một điểm mờ hoặc điểm mù được xác định rõ ràng trong tầm nhìn.

Thoái hóa điểm vàng không ảnh hưởng đến thị lực một bên nên không gây mù hoàn toàn.

Không ai biết chính xác nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng thể ướt, nhưng nó phát triển ở những người bị thoái hóa điểm vàng khô. Trong số tất cả những người bị thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác, khoảng 20% ​​​​có dạng ướt.

Thoái hóa điểm vàng thể ướt có thể phát triển theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như:

• Mất thị lực do mạch máu phát triển không đồng đều: Đôi khi các mạch máu mới không đều phát triển từ màng đệm bên dưới và vào điểm vàng. Điều này được gọi là tân mạch màng đệm. Màng đệm là lớp mạch máu giữa võng mạc và lớp vỏ cứng bên ngoài của mắt, được gọi là củng mạc. Những mạch máu này có thể rò rỉ chất lỏng hoặc máu, ảnh hưởng đến chức năng của võng mạc.
• Mất thị lực do chất lỏng tích tụ ở phía sau mắt: Khi chất lỏng rò rỉ từ màng mạch, nó có thể tích tụ giữa lớp tế bào mỏng gọi là biểu mô sắc tố võng mạc và võng mạc hoặc bên trong các lớp của võng mạc. Điều này có thể gây ra sự bất thường ở các lớp hoàng điểm, dẫn đến mất thị lực hoặc biến dạng.

Bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ xem xét bệnh sử và tiền sử gia đình của bạn và tiến hành khám mắt toàn diện. Để xác nhận chẩn đoán thoái hóa điểm vàng, bác sĩ nhãn khoa có thể đề xuất các xét nghiệm khác, bao gồm:

• Kiểm tra phía sau mắt: Bác sĩ tiến hành nhỏ thuốc vào mắt bạn để làm giãn chúng. Sau đó, dùng một dụng cụ đặc biệt sẽ để kiểm tra phía sau mắt của bạn. Bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ tìm kiếm chất lỏng - máu hoặc hình dạng lốm đốm do cặn màu vàng hình thành dưới võng mạc, được gọi là drusen. Bởi những người bị thoái hóa điểm vàng thường có nhiều drusen.
• Kiểm tra những thay đổi ở trung tâm tầm nhìn: Trong khi khám mắt, bác sĩ nhãn khoa của bạn có thể sử dụng lưới Amsler để kiểm tra những thay đổi trong thị lực trung tâm của bạn. Nếu bạn bị thoái hóa điểm vàng, một số đường thẳng trong lưới có thể bị mờ, gãy hoặc bị biến dạng.
• Chụp mạch huỳnh quang: Trong quá trình kiểm tra này, bác sĩ nhãn khoa sẽ tiêm thuốc nhuộm vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn. Thuốc nhuộm di chuyển đến và làm nổi bật các mạch máu trong mắt bạn. Một máy ảnh đặc biệt sẽ chụp ảnh khi thuốc nhuộm di chuyển qua các mạch máu. Các hình ảnh sẽ hiển thị nếu bạn bị rò rỉ mạch máu hoặc thay đổi võng mạc.
• Chụp động mạch xanh Indocyanine: Giống như chụp động mạch huỳnh quang, xét nghiệm này sử dụng thuốc nhuộm được tiêm. Nó có thể được sử dụng để xác nhận kết quả chụp động mạch huỳnh quang hoặc để xác định các mạch máu có vấn đề sâu hơn trong võng mạc.
• Chụp cắt lớp mạch lạc quang học: Kiểm tra hình ảnh không xâm lấn này hiển thị các mặt cắt chi tiết của võng mạc. Từ đó xác định các khu vực mỏng đi, dày lên hoặc sưng tấy. Thử nghiệm này cũng được chỉ định sử dụng để giúp theo dõi cách võng mạc phản ứng với các phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng.
• Chụp cắt lớp mạch lạc quang học (OCT): Đây là một xét nghiệm mới hơn, không xâm lấn. Trong một số trường hợp nhất định, OCT cho phép bác sĩ nhãn khoa của bạn nhìn thấy các mạch máu không mong muốn ở điểm vàng. Mặc dù vẫn được sử dụng chủ yếu như một công cụ nghiên cứu nhưng việc sử dụng nó ngày càng tăng ở các phòng khám.

Các phương pháp điều trị có sẵn có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh và duy trì thị lực hiện có. Nếu bắt đầu đủ sớm, việc điều trị có thể phục hồi một số thị lực đã mất.

Thuốc

Một số loại thuốc, được gọi là thuốc chống VEGF, có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu mới. Những loại thuốc này ngăn chặn tác động của các tín hiệu tăng trưởng mà cơ thể gửi đến để tạo ra các mạch máu mới. Chúng được coi là phương pháp điều trị đầu tiên cho tất cả các giai đoạn thoái hóa điểm vàng thể ướt.

Các loại thuốc thường được dùng để điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bao gồm:

• Bevacizumab (Avastin).
• Ranibizumab (Lucentis).
• Aflibercept (Eylea).
• Brolucizumab (Beovu).
• Faricimab-svoa (Vabysmo)

Bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ tiêm những loại thuốc này vào mắt bị ảnh hưởng. Bạn có thể cần tiêm 4 đến 6 tuần một lần để duy trì tác dụng có lợi của thuốc. Trong một số trường hợp, bạn có thể phục hồi một phần thị lực khi các mạch máu co lại và cơ thể hấp thụ chất lỏng dưới võng mạc.

Những rủi ro có thể xảy ra khi chụp ảnh vào mắt bao gồm:

• Xuất huyết kết mạc.
• Tăng nhãn áp.
• Sự nhiễm trùng.
• Bong võng mạc.
• Viêm mắt.

Liệu pháp

• Liệu pháp quang động

Thủ tục này là một phương pháp điều trị khả thi cho sự phát triển mạch máu bất thường trong bệnh thoái hóa điểm vàng thể ướt. Tuy nhiên, nó ít phổ biến hơn nhiều so với điều trị bằng các mũi tiêm kháng VEGF.

Trong quá trình trị liệu bằng quang động, bác sĩ nhãn khoa sẽ tiêm một loại thuốc gọi là verteporfin (Visudyne) vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn. Thuốc sau đó sẽ di chuyển đến các mạch máu trong mắt bạn. Bác sĩ nhãn khoa của bạn chiếu ánh sáng tập trung từ tia laser đặc biệt vào các mạch máu có vấn đề trong mắt bạn. Điều này kích hoạt verteporfin, khiến các mạch máu có vấn đề đóng lại nhằm ngăn chặn sự rò rỉ.

Liệu pháp quang động có thể hỗ trợ cải thiện thị lực của bạn và giảm tỷ lệ mất thị lực. Bạn có thể cần điều trị lặp đi lặp lại theo thời gian vì các mạch máu được điều trị có thể mở lại.

Sau liệu pháp quang động, bạn cần tránh ánh nắng trực tiếp và ánh sáng chói cho đến khi thuốc đào thải hoàn toàn khỏi cơ thể. Việc này có thể mất vài ngày.

• Quang động

Trong quá trình điều trị bằng phương pháp quang động, bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ sử dụng chùm tia laser năng lượng cao để bịt kín các mạch máu có vấn đề dưới điểm vàng. Thủ tục này giúp ngăn chặn các mạch máu chảy máu, giảm thiểu tổn thương thêm cho điểm vàng. Ngay cả với phương pháp điều trị này, các mạch máu vẫn có thể tái phát và cần được điều trị thêm. Đồng thời, tia laser cũng có thể gây ra sẹo và tạo ra điểm mù.

Rất ít người bị thoái hóa điểm vàng thể ướt được điều trị bằng phương pháp này. Nói chung, đây không phải là một lựa chọn tốt nếu bạn có vấn đề về mạch máu ngay dưới trung tâm hoàng điểm. Ngoài ra, điểm vàng của bạn càng bị tổn thương thì khả năng thành công càng thấp.

• Phục hồi thị lực kém

Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác không ảnh hưởng đến thị lực của bạn và không gây mù hoàn toàn. Nhưng nó có thể làm giảm hoặc loại bỏ tầm nhìn trung tâm của bạn, vốn cần thiết cho việc đọc, lái xe và nhận dạng khuôn mặt mọi người. Bạn có thể nhận được sự chăm sóc từ chuyên gia phục hồi thị lực kém, bác sĩ trị liệu nghề nghiệp, bác sĩ nhãn khoa của bạn và những người khác được đào tạo về phục hồi thị lực kém. Họ có thể giúp bạn tìm cách thích ứng với tầm nhìn đang thay đổi của bạn.