Chữa Viêm Gan B Bằng Đông Y

Cơ chế điều trị viêm gan B bằng Đông y

Trong hệ thống lý luận của Đông y, viêm gan B thường được xếp vào các chứng bệnh như “hoàng đản”, “cô đản”, “gan đởm thấp nhiệt”,… Cơ chế điều trị của Đông y tập trung giải quyết các yếu tố bệnh sinh chủ yếu sau:

• Thanh nhiệt giải độc, lợi thấp thoái hoàng: Nhiều dược liệu Đông y có đặc tính thanh nhiệt, tiêu viêm, giải độc tố tích tụ trong gan, đồng thời tăng cường bài tiết dịch mật, giúp cải thiện tình trạng vàng da, vàng mắt do ứ đọng bilirubin. Các vị thuốc tiêu biểu trong nhóm này bao gồm nhân trần, chi tử, hoàng cầm, hoàng bá, hạ khô thảo, dành dành, kim tiền thảo,…
• Sơ can lý khí, hoạt huyết hóa ứ: Phương pháp này nhằm mục đích điều hòa sự lưu thông của khí huyết trong cơ thể, đặc biệt chú trọng vào tạng can (gan). Can khí uất kết, ứ trệ khiến gan không thực hiện tốt chức năng tàng trữ và sơ tiết, góp phần gây ra các triệu chứng của viêm gan. Các vị thuốc thường dùng như sài hồ, uất kim, bạch thược, hương phụ, xuyên khung,…
• Kiện tỳ ích vị, bổ khí dưỡng huyết: Tỳ vị suy nhược ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng khí huyết hư tổn, sức đề kháng suy yếu, virus dễ dàng tấn công và gây bệnh. Dược liệu bổ tỳ ích vị, nâng cao chính khí gồm có đảng sâm, bạch truật, hoài sơn, ý dĩ, cam thảo,…

Cách chẩn đoán viêm gan B bằng Đông y

Trong Đông y, chẩn đoán viêm gan B không chỉ dựa vào các xét nghiệm hiện đại mà còn kết hợp với phương pháp chẩn đoán truyền thống, gọi là Tứ chẩn: Vọng, Văn, Vấn, Thiết.

Vọng chẩn

• Sắc mặt: Người bị viêm gan B thường có sắc mặt vàng, đặc biệt ở phần lòng trắng mắt. Sắc vàng càng nặng, bệnh càng phức tạp.
• Lưỡi: Lưỡi thường có rêu lưỡi dày, màu vàng hoặc trắng, bờ lưỡi có dấu răng.

Văn chẩn

Ngửi mùi: Hơi thở thường có mùi tanh khó chịu.

Vấn chẩn

Bác sĩ Đông y sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng thường gặp của viêm gan B:

• Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn: Do chức năng gan bị suy giảm.
• Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu: Bilirubin – sản phẩm chuyển hóa của tế bào hồng cầu – không được đào thải, tích tụ và gây vàng da.
• Đau tức vùng hạ sườn phải: Do gan bị viêm, sưng to.
• Ngứa, nổi mẩn trên da: Chức năng gan suy giảm làm các độc tố tích tụ dưới da.

Thiết chẩn

• Bắt mạch: Mạch huyền, hoạt, hoặc tế sác cho thấy các biểu hiện như thấp nhiệt uẩn kết, khí trệ huyết ứ…
• Ấn bụng: Đau tức ở vùng gan, sườn phải thể hiện mức độ tổn thương của gan.

Các bài thuốc điều trị viêm gan B bằng Đông y

Các bài thuốc chữa viêm gan B bằng Đông y hiện được công nhận, đánh giá cao về hiệu quả, tác dụng hỗ trợ cải thiện tình trạng, làm giảm nhanh các triệu chứng của bệnh và hạ men gan hiệu quả. Tuy nhiên, khi áp dụng, người bệnh cần lưu ý:

• Các bài thuốc Đông y chỉ mang tính chất tham khảo. Người bệnh cần được chẩn đoán và tư vấn bởi bác sĩ y học cổ truyền trước khi sử dụng.
• Hiệu quả của các bài thuốc có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng bệnh của mỗi người.

Bài thuốc trị viêm gan B ở thể thấp thắng

Bệnh viêm gan B ở thể thấp thắng xảy ra chủ yếu là do các tác động của siêu vi B (HBV), kết hợp cùng chế độ ăn uống, sinh hoạt của người bệnh không điều độ, khiến thực nhiệt tích tụ lại tại gan.

Thể bệnh này có thể kèm theo một số triệu chứng như: Nặng đầu, ngực nặng, tiêu chảy, tiểu ít, sốt nhẹ hoặc không sót, thân lưỡi bệu, miệng nhạt nhưng không khát…

Với thể thấp thắng, người bệnh nên điều trị bằng các bài thuốc có công năng chính là lợi thấp, kèm theo thanh nhiệt, giải độc và kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi, tập luyện điều độ, khoa học.

Cách thực hiện:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị 12 – 20g trạch tả, bạch linh, trư linh, bạch truật, nhân trần mỗi vị 12 – 18g, 4 – 8g quế chi. Trong đó trạch tả, trư linh và bạch linh có vị ngọt thanh, nhạt dễ thẩm thấp, nhân trần giúp thanh nhiệt, lợi thấp, giảm vàng da. Đem các vị thuốc sắc lấy nước uống, mỗi ngày sử dụng 1 thang cho tới khi các triệu chứng thuyên giảm và chấm dứt.
• Bài thuốc 2: Chuẩn bị bạch truật, phục linh, trạch tả mỗi vị 12g 8g quế chi, 16g nhân trần cao. Đem toàn bộ dược liệu sắc thành nước uống hàng ngày, mỗi ngày dùng đều đặn 1 thang khi nước thuốc còn ấm nóng.

Bài thuốc trị viêm gan B ở thể nhiệt thắng

Bệnh viêm gan B ở thể nhiệt thắng chủ yếu là do thói quen uống nhiều rượu bia, thuốc lá, ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo, gia vị cay nóng, sử dụng thuốc Tây y trong thời gian dài, khiến gan bị tích thực nhiệt.

Tình trạng này nếu kết hợp cùng với việc nhiễm thấp (siêu vi) khiến cho chức năng của gan bị suy giảm đột ngột. Căn bệnh này đặc trưng bởi các biểu hiện như: tiểu tiện ít, nước tiểu có màu vàng đậm, sốt, mạch sắc, rêu vàng, táo bón, lưỡi đỏ và hay khát nước.

Đối với viêm gan B ở thể nhiệt thắng, người bệnh nên ưu tiên sử dụng các bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp và tiết hạ.

Cách thực hiện:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị: 4g cam thảo, 1g phục linh, bán hạ và trần bị mỗi vị 8 – 12g. Đem sắc lấy nước uống trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang, tốt nhất nên uống khi còn nóng ấm.
• Bài  thuốc 2: Chuẩn bị 24g nhân trần, 8g chỉ tử và 4g đại hoàng. Đem toàn bộ đi sắc lấy nước uống, chia làm 3 phần uống trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang. Bài thuốc này thường được dùng đối với các trường hợp bị sốt nặng, có thể thêm hoàng bá và long đởm thảo để tăng khả năng thanh nhiệt cho cơ thể.

Bài thuốc trị viêm gan B thể nhiệt độc thịnh

Bệnh viêm gan B ở thể nhiệt độc thịnh (cấp hoàng) có đặc tính là khởi phát bệnh khá đột ngột, sốt cao, hôn mê, nói sảng, toàn thân vàng tươi, bụng và ngực đầy tức, chảy nước mũi, đi tiểu ra máu, rêu lưỡi vàng khô, chất lưỡi đỏ và mạch huyền.

Ở thể bệnh này thường xảy ra ở người bị viêm gan B cấp, tiến triển nhanh sang giai đoạn tối cấp (suy gan cấp tính).

Đối với viêm gan B thể nhiệt độc thịnh, người bệnh cần sử dụng các bài thuốc có tác dụng tư âm, thanh nhiệt, giải độc và lương huyết trong thời gian sớm nhất để nhanh chóng phục hồi chức năng gan và dự phòng các biến chứng nguy hiểm.

Cách thực hiện: 

• Chuẩn bị: Nhân trần, huyền sâm, hoàng liên, tê giác, sinh địa, đan sâm, xích thược, bồ công anh, chi tử, đại thanh điệp, thổ phục linh, các vị thuốc gia giảm liều lượng theo tình trạng của bệnh.
• Cho toàn bộ dược liệu đem đi sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang và nên uống khi nước thuốc còn đang ấm nóng.

Bài thuốc trị viêm gan B chứng âm hoàng ở thể hàn thấp

Đối với người mắc viêm gan B chứng âm hoàng thể hàn thấp thường đặc trưng bởi tình trạng da vàng và tối màu, bụng đầy hoặc có cổ trướng (báng bụng), chán ăn, tiêu chảy, cơ thể suy nhược, mệt mỏi, sợ lạnh, rêu dày và sắc lưỡi nhạt, mạch nhu hoãn.

Nguyên nhân gây ra chứng bệnh này đa phần là do chức năng gan suy giảm lâu ngày, dẫn tới tình trạng tỳ dương hư và giảm công năng.

Người bị viêm gan B chứng âm hoàng thể tỳ dương hư nên sử dụng các bài thuốc có khả năng ôn hóa hàn thấp và kiện tỳ hòa vị.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị: Bạch truật, trạch tả, phụ tử, can khương, phục linh, nhân trần, cam thảo, các vị thuốc gia giảm theo mức độ của triệu chứng.
• Người bệnh sắc uống mỗi ngày một thang, uống hết trong ngày và dùng khi thuốc vẫn còn ấm nóng.

Bài thuốc trị viêm gan B chứng âm hoàng ở thể khí huyết hư

Khi chuyển sang thể khí huyết hư thì bệnh đã diễn biến tới giai đoạn mãn tính, dai dẳng khiến cho khí huyết trong cơ thể cũng đều hư tổn. Người mắc các chứng bệnh này đều có sắc da vàng, không tươi, cơ thể yếu ớt, thiếu sức sống, thường xuyên mệt mỏi, chất lưỡi nhợt nhạt, mạch tế nhược và rêu mỏng.

Bên cạnh đó thì người bệnh còn có thể mắc thêm một số triệu chứng khác như mất ngủ, hoa mắt, chóng mặt, cảm thấy hồi hộp.

Để giải quyết chứng bệnh này thì người bệnh nên dùng bài thuốc chuyên về bồi dưỡng khí huyết.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị: Thục địa, bạch truật, bạch linh, bạch thược, quy đầu mỗi loại 20g, 16g đẳng sâm, 8g xuyên khung, 6g cam thảo.
• Đem toàn bộ các vị dược liệu kể trên sắc thành nước thuốc, mỗi ngày uống 2 thang cho tới khi các triệu chứng thuyên giảm rõ rệt.

Chữa viêm gan B bằng châm cứu, bấm huyệt

Bên cạnh việc sử dụng dược liệu, châm cứu và bấm huyệt cũng đóng một vai trò quan trọng trong các phương pháp điều trị viêm gan B bằng Đông y.

Cơ chế tác động

Theo y học cổ truyền, hệ thống kinh lạc trên cơ thể kết nối với các tạng phủ. Châm cứu tác động lên các huyệt vị cụ thể sẽ giúp:

• Sơ can lý khí: Điều hòa lưu thông khí trong gan, giảm ứ trệ, tăng cường chức năng gan.
• Kiện tỳ, ích khí, thăng dương: Cải thiện chức năng tiêu hóa, hấp thu, nâng cao chính khí và khả năng chống lại virus.
• Thanh nhiệt giải độc: Trừ thấp nhiệt ở gan mật.

Các huyệt vị thường sử dụng

• Kinh Can: Thái xung, Hành gian, Kỳ môn.
• Kinh Đởm: Dương Lăng Tuyền, Nhật Nguyệt.
• Kinh Tỳ: Tam âm giao, Công tôn.
• Các huyệt khác: Túc tam lý, Trung quản, Quan nguyên, Nội Quan.

Kỹ thuật châm cứu, bấm huyệt

• Châm cứu: Chuyên gia châm cứu sẽ lựa chọn huyệt vị và các kỹ thuật bổ – tả khác nhau tùy thuộc vào thể trạng và diễn tiến bệnh của mỗi người.
• Bấm huyệt: Dùng ngón tay cái hoặc các ngón tay khác day ấn một lực vừa phải lên vị trí các huyệt, có thể xoay tròn hoặc ấn nhịp nhàng.

Châm cứu và bấm huyệt có thể mang lại những lợi ích nhất định trong quá trình điều trị viêm gan B, giúp người bệnh giảm triệu chứng, bồi bổ cơ thể, và tăng cường khả năng chống chọi với bệnh. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia Đông y uy tín trước khi áp dụng các liệu pháp này.

Những lưu ý khi sử dụng Đông y điều trị viêm gan B

Việc điều trị viêm gan B không thể ổn định trong ngày một ngày hai. Để quá trình chữa hiệu quả và nhanh chóng, người bệnh cần bỏ túi một số lưu ý “vàng”, kể đến như:

Không tự ý áp dụng, cần tư vấn bác sĩ chuyên khoa

• Hiệu quả các bài thuốc Đông y có thể khác biệt tùy cơ địa, tình trạng bệnh cụ thể của người bệnh.
• Việc tự ý sử dụng thuốc không những có thể không đem lại hiệu quả mà còn gây ra các tác dụng không mong muốn, thậm chí làm tình trạng bệnh nặng thêm.
• Các bác sĩ Đông y với kinh nghiệm chuyên môn sẽ căn cứ vào tình trạng sức khỏe, các chỉ số xét nghiệm liên quan đến gan, và các triệu chứng của người bệnh để gia giảm thành phần, liều lượng thuốc nhằm mục đích mang đến liệu pháp tối ưu.

Kết hợp với điều trị Tây y

• Thuốc Đông y nên được kết hợp với các phương pháp điều trị chính thống từ Tây y để nâng cao hiệu quả tổng thể.
• Thuốc kháng virus có tác dụng ức chế sự nhân đôi của HBV đóng vai trò quan trọng trong phác đồ điều trị, Đông y đóng vai trò hỗ trợ.
• Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa, việc dùng Đông y cần thông báo để tránh tương tác bất lợi với thuốc Tây.

Không sử dụng thuốc Đông y ở các trường hợp đặc biệt

• Phụ nữ có thai và cho con bú cần cẩn trọng, tốt nhất là tránh sử dụng nếu không có hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ chuyên khoa.
• Người bệnh có các bệnh lý mạn tính khác (tim mạch, tiểu đường, thận…) hoặc đang sử dụng các thuốc điều trị cho bệnh nền cần hết sức thận trọng.
• Trẻ em, người cao tuổi, người có hệ thống miễn dịch suy yếu cần cân nhắc kĩ lưỡng giữa lợi ích và nguy cơ tiềm ẩn khi dùng Đông y.

Nguồn gốc, chất lượng thuốc phải được đảm bảo

• Việc sử dụng thảo dược không rõ nguồn gốc, hoặc được bảo quản kém có thể chứa các độc tố gây hại thêm cho gan vốn đã bị tổn thương.
• Nên chọn các cơ sở Đông y uy tín, hoặc các sản phẩm bào chế sẵn có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đạt chứng nhận chất lượng.

Điều trị lâu dài và có sự theo dõi chặt chẽ

• Điều trị viêm gan B bằng Đông y cần có sự kiên trì, thể hiện hiệu quả tương đối chậm so với thuốc Tây, yêu cầu người bệnh phải sử dụng thuốc và theo dõi trong thời gian dài.
• Cần tiến hành các xét nghiệm kiểm tra định kỳ để theo dõi diễn tiến bệnh, đánh giá chức năng gan dưới sự hướng dẫn cả bác sĩ Đông y và Tây y.

Đông y cung cấp biện pháp hữu ích trong hỗ trợ điều trị viêm gan B. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần sử dụng Đông y đúng cách, dưới hướng dẫn của thầy thuốc có chuyên môn và kết hợp với lối sống lành mạnh để đạt hiệu quả trị bệnh tốt nhất.