Điều Trị Viêm Gan B

Các mục tiêu điều trị viêm gan B

Theo điều tra năm 2019 về gánh nặng bệnh tật đã cho thấy viêm gan B là nguyên nhân dẫn tới hơn 80% bệnh về gan, ung thư gan và có tới 90% người bệnh không biết về tình trạng của mình, tỷ lệ tử vong của căn bệnh này ở nước ta cũng cao hơn nhiều so với khu vực.

Viêm gan B hay còn gọi là viêm gan siêu vi B là 1 trong 5 loại hình thành do virus HBV. Nó gồm có 2 thể là thể cấp và thể mãn tính. Ngay sau khi xâm nhập vào cơ thể, virus HBV sẽ hoạt động và bám vào bề mặt gan, chúng phá hủy, làm rối loạn hoạt động của tế bào gan, từ đó gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan.

Trên thực tế thì cho tới nay vẫn chưa có phương pháp nào có thể điều trị bệnh viêm gan B một cách triệt để. Các mục tiêu của điều trị viêm gan B, gồm:

• Ức chế tối đa sự nhân lên của virus: Mục đích chính là làm giảm tải lượng virus viêm gan B (HBV DNA) trong máu xuống mức thấp nhất có thể, lý tưởng là dưới ngưỡng phát hiện bằng các kỹ thuật xét nghiệm nhạy cảm. Điều này giúp ngăn chặn sự tấn công liên tục của virus lên các tế bào gan.
• Chuyển đổi huyết thanh HBeAg: HBeAg là một kháng nguyên của virus, sự xuất hiện của nó trong máu cho thấy HBV đang trong giai đoạn sao chép tích cực. Điều trị thành công có thể dẫn đến mất HBeAg và xuất hiện kháng thể kháng HBeAg (anti-HBe), đây là dấu hiệu tiên lượng tốt.
• Làm âm tính HBV DNA: Việc ức chế virus mạnh mẽ, kéo dài có thể dẫn đến kết quả âm tính HBV DNA, cho thấy gần như không còn virus hoạt động trong cơ thể bệnh nhân.
• Bình thường hóa men gan: Các chỉ số men gan như ALT (alanine aminotransferase) và AST (aspartate aminotransferase) tăng cao phản ánh mức độ tổn thương tế bào gan. Điều trị nhắm tới việc đưa các chỉ số này về ngưỡng bình thường, cho thấy tình trạng viêm gan được kiểm soát.
• Cải thiện về mặt mô học: Đánh giá mô học qua sinh thiết gan nhằm theo dõi mức độ viêm và xơ hóa. Sự thuyên giảm tổn thương trên mô gan là một mục tiêu quan trọng, góp phần ngăn ngừa biến chứng về lâu dài.
• Ngăn ngừa xơ gan, ung thư gan: Đây là mục tiêu tối thượng của điều trị. Bằng cách kiểm soát quá trình viêm và phá hủy tế bào gan, các phương pháp điều trị hiện đại làm giảm đáng kể nguy cơ biến chứng thành xơ gan, suy gan, và ung thư biểu mô tế bào gan – những biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng người bệnh.
• Tăng cường chất lượng sống: Viêm gan B mạn tính nếu không điều trị có thể ảnh hưởng nhiều mặt đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Liệu pháp điều trị thành công giúp cải thiện các triệu chứng bệnh, nâng cao sức khỏe toàn diện, mang lại chất lượng sống tốt hơn cho người bệnh.

Các mục tiêu điều trị có thể khác nhau tùy theo tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá toàn diện và đưa ra các mục tiêu phù hợp nhất, hướng tới hiệu quả lâu dài cho người bệnh.

Khi nào điều trị viêm gan B là cần thiết?

Quyết định điều trị viêm gan B mạn tính cần dựa trên đánh giá toàn diện tình trạng bệnh, mức độ tổn thương gan, và các yếu tố nguy cơ của từng bệnh nhân.

Các bác sĩ sẽ xem xét cẩn thận các tiêu chí sau:

Xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan:

• Men gan (ALT, AST): Nếu men gan tăng cao kéo dài (trên 2 lần giới hạn trên của bình thường), cho thấy tình trạng viêm gan hoạt động và tổn thương tế bào gan.
• Tải lượng virus HBV (HBV DNA): Nếu lượng HBV DNA trên mức ngưỡng nhất định (thường > 2000 IU/mL hay 10,000 bản sao/mL), nguy cơ tổn thương gan tăng cao.

Sinh thiết gan: Phương pháp xâm lấn nhằm quan sát trực tiếp mức độ viêm và xơ hóa gan. Tuy nhiên, việc cân nhắc sinh thiết gan phụ thuộc vào phác đồ điều trị của từng cơ sở y tế.

Xét nghiệm HBeAg: Xét nghiệm đánh dấu sự nhân lên mạnh mẽ của virus HBV. Người bệnh HBeAg dương tính thường có tải lượng virus cao và nguy cơ tiến triển bệnh nhanh hơn.

Các yếu tố nguy cơ khác:

• Di truyền: Tiền sử gia đình có người mắc xơ gan, ung thư gan do HBV.
• Tuổi tác: Bệnh nhân trên 40 tuổi có nguy cơ biến chứng cao hơn.
• Bệnh lý nền: Người đồng nhiễm HIV hoặc viêm gan D cần xem xét điều trị tích cực hơn.

Các trường hợp cụ thể cần cân nhắc điều trị viêm gan B mạn tính:

• Bệnh nhân có men gan tăng cao kéo dài (> 6 tháng) bất kể có HBeAg dương tính hay âm tính.
• Bệnh nhân có tải lượng virus HBV DNA cao trên mức ngưỡng, cho dù men gan bình thường.
• Bệnh nhân có bằng chứng xơ hóa gan qua sinh thiết hoặc các phương pháp đánh giá độ xơ hóa không xâm lấn (ví dụ Fibroscan).
• Trường hợp đặc biệt như phụ nữ mang thai nhiễm HBV có chỉ định điều trị để phòng lây truyền cho thai nhi.

Điều quan trọng là bệnh nhân cần trao đổi kỹ với bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc gan mật để đánh giá tình trạng cá nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Cách điều trị viêm gan B phổ biến

Tùy vào mức độ viêm gan B, bác sĩ sẽ cung cấp phác đồ điều trị phù hợp.

Trường hợp điều trị viêm gan B cấp tính

Viêm gan B cấp tính là giai đoạn khởi phát của viêm gan B, nó chỉ tồn tại trong một vài tháng (thường dưới 6 tháng). Chính vì vậy, người bệnh cần có biện pháp điều trị kịp thời để chữa dứt điểm được bệnh.

Ở giai đoạn này các triệu chứng của bệnh khá mờ nhạt, dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường, nên bạn không được chủ quan, khiến bệnh ngày càng trầm trọng hơn.

Đối với trường hợp người bệnh bị viêm gan B cấp tính thì các phương pháp điều trị được áp dụng chủ yếu là hỗ trợ. Bao gồm:

• Không cần dùng thuốc để điều trị mà bệnh nhân chỉ cần theo dõi và thăm khám thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Người bệnh phải nghỉ ngơi tuyệt đối trong thời kỳ xuất hiện các triệu chứng lâm sàng.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, khoa học, tăng cường rau xanh, hoa quả tươi để bổ sung cho cơ thể nguồn vitamin và khoáng chất cần thiết.
• Hạn chế mức tối đa chất béo, giảm muối trong khẩu phần ăn, không uống rượu bia và tránh các loại thuốc chuyển hóa qua gan.
• Nên uống nhiều nước để tăng cường quá trình trao đổi và lọc bỏ các chất độc hại.
• Khi chữa khỏi được bệnh viêm gan B cấp tính thì người bệnh vẫn cần phải duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ để bảo vệ cho gan.

Trường hợp điều trị bệnh viêm gan B mạn tính

Đối với người bệnh bị viêm gan B mạn tính sẽ được bác sĩ chỉ định dùng một số loại thuốc:

Thuốc kháng và ức chế sao chép virus viêm gan B dùng theo đường uống: Điều trị bằng các loại thuốc kháng, ức chế virus là quá trình lâu dài, buộc người bệnh phải tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn sử dụng của thuốc và chỉ định của bác sĩ, nhằm tránh trường hợp tạo ra các chủng virus có thể đề kháng thuốc. Gồm có:

• Tenofovir (TDF) 300mg/ngày hoặc thay thế bằng entecavir (ETV) 0,5mg/ngày.
• Lamivudin (LAM) 100mg/ngày dùng cho người bệnh bị xơ gan mất bù hoặc phụ nữ đang trong thai kỳ.
• Adefovir (ADV) sử dụng phối hợp với lamivudine khi người bệnh xuất hiện tình trạng kháng thuốc.

Thuốc dạng tiêm interferon: Thuốc có khả năng kích thích hệ miễn dịch của cơ thể tiêu diệt hết các tế bào virus xâm nhập. Hiện có 2 loại thuốc tiêm:

• Interferon alpha dạng tiêm dưới da 3-5 lần/tuần.
• Peg-interferon alpha dạng tiêm dưới da 1 lần/tuần.

Liệu trình điều trị thường sẽ kéo dài từ 6 – 12 tháng. Vì vậy, người bệnh cần theo dõi chặt chẽ các tác dụng phụ của thuốc để có biện pháp xử lý kịp thời.

Thuốc dạng tiêm interferon được ưu tiên sử dụng cho trường hợp phụ nữ muốn có con, nhiễm đồng thời cả virus viêm gan D, không dung nạp hoặc thất bại khi điều trị bằng thuốc ức chế sao chép virus theo đường uống.

Tác dụng phụ

Các loại thuốc kháng, ức chế virus dùng theo đường uống thường rất hiếm khi xảy ra tác dụng phụ. Trong đó có Adefovir và Tenofovir có thể gây độc cho thận tuy nhiên rất ít xảy ra. Còn đối với thuốc dạng tiêm interferon được nhận định gây ra nhiều tác dụng phụ hơn, phổ biến như: Mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, chán ăn, giả cúm… Ngoài ra nó còn có thể gây ra chứng rụng tóc, gây dị ứng, giảm bạch cầu.

Trường hợp đặc biệt của viêm gan B mạn tính

Đối với viêm gan B mạn tính, trong một số trường hợp đặc biệt chúng ta không thể áp dụng các phương pháp điều trị như thông thường, thay vào đó sẽ có các phương án riêng biệt.

Trường hợp trẻ nhỏ bị nhiễm viêm gan B mạn tính:

• ETV cho trẻ dưới 2 tuổi và dưới 10kg với liều lượng thay đổi theo cân nặng.

Nếu kháng LAM thì cần tăng liều ETV lên gấp đôi:

• LAM dùng 1 lần/ngày.
• ADV sử dụng cho trẻ nhỏ dưới 12 tuổi.
• TDF sử dụng cho trẻ nhỏ dưới 12 tuổi và dưới 35 kg.
• Interferon alpha sử dụng cho trẻ nhỏ trên 12 tháng tuổi.

Trường hợp phụ nữ mang thai bị nhiễm viêm gan B mạn tính:

Nếu có thể trì hoãn quá trình điều trị thì trì hoãn và kết hợp với theo dõi chặt chẽ các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm.

Nếu phải điều trị thì sử dụng thuốc TDF:

• Trường hợp đang điều trị viêm gan B mạn tính và mong muốn có thai: Nếu đang sử dụng ETV thì dừng ETV trước khi có thai 2 tháng và chuyển sang dùng TDF.
• Trường hợp đang điều trị viêm gan B mạn tính thì có thai: Dùng TDF, trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể dùng TDF hoặc LAM.

Trường hợp nhiễm cùng lúc virus viêm gan B và C:

Khi nhiễm đồng thời virus viêm gan B và viêm gan C thì người bệnh điều trị theo phác đồ chuẩn của viêm gan C.

Trên đây là những thông tin quan trọng về mức độ nguy hiểm cũng như cách điều trị viêm gan B an toàn, hiệu quả. Hy vọng rằng bài viết có thể giúp bạn có thêm kiến thức về viêm gan B, biết cách xử lý và phòng tránh căn bệnh này một cách tốt nhất, để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và mọi người.