Phục Hồi Chức Năng Thoái Hóa Khớp Gối

Vì sao phục hồi chức năng lại quan trọng với thoái hóa khớp gối?

Phục hồi chức năng tác động toàn diện, giúp người bị thoái hóa khớp gối:

• Cải thiện tầm vận động khớp: Giảm cứng khớp, tăng độ linh hoạt, giúp các động tác đi lại, sinh hoạt dễ dàng hơn.
• Tăng sức mạnh cơ: Cơ bắp vùng đùi, mông khỏe mạnh sẽ hỗ trợ nâng đỡ khớp gối, giảm áp lực lên sụn khớp, nhờ đó giảm đau hiệu quả.
• Phòng ngừa và làm chậm tiến triển thoái hóa: Quá trình thoái hóa, dù không thể đảo ngược hoàn toàn, nhưng có thể được kiểm soát và làm chậm lại đáng kể, giúp duy trì chất lượng cuộc sống người bệnh.

Các phương pháp phục hồi chức năng thoái hóa khớp gối

Để đạt được kết quả tốt nhất, các bác sĩ thường kết hợp đa dạng các phương pháp phục hồi chức năng, bao gồm:

Vật lý trị liệu

Các kỹ thuật vật lý trị liệu như hồng ngoại, sóng ngắn, siêu âm, laser,… tác động trực tiếp vào vùng khớp gối, giúp giảm đau, kháng viêm, tăng cường tuần hoàn máu, thúc đẩy làm lành tổn thương,.

Các hình thức vật lý trị liệu phổ biến:

Nhiệt trị liệu:

• Chườm nóng: Phương pháp phổ biến, dễ thực hiện. Có thể sử dụng túi chườm nóng chuyên dụng, khăn nhúng nước ấm,… Chườm lên vùng khớp gối bị đau trong khoảng 15 – 20 phút. Chú ý kiểm tra nhiệt độ trước khi chườm để tránh gây bỏng da.
• Ngâm nước ấm: Ngâm vùng khớp gối trong nước ấm (khoảng 37 – 40 độ C) cũng mang lại hiệu quả giảm đau và cải thiện vận động tương tự chườm nóng.
• Tắm bùn khoáng nóng: Phương pháp này thường được thực hiện tại các cơ sở vật lý trị liệu chuyên khoa, mang lại hiệu quả cao trong giảm đau, giảm viêm và phục hồi chức năng khớp.

• Hồng ngoại: Tia hồng ngoại có khả năng tác động nhiệt sâu vào trong các mô, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình phục hồi tổn thương.
• Siêu âm trị liệu: Sóng siêu âm cũng được ứng dụng trong nhiệt trị liệu, tác động nhiệt ở tầng sâu, giúp tăng tuần hoàn, giảm viêm hiệu quả.

Siêu âm trị liệu:

• Siêu âm trị liệu là kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm có tần số cao (trên 20.000 Hz), không gây cảm giác cho người bệnh, để tác động lên các mô tổn thương ở khớp gối. Trong quá trình trị liệu, bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò phát siêu âm di chuyển tại vị trí khớp đang bị thoái hóa.
• Siêu âm trị liệu được chỉ định trong phục hồi chức năng cho các đối tượng bệnh nhân gặp các vấn đề về khớp, trong đó có thoái hóa khớp gối. Một số trường hợp chống chỉ định siêu âm trị liệu gồm viêm cấp có mủ, xuất huyết, các bệnh ác tính, suy kiệt nặng, đặt máy tạo nhịp, thai kỳ…

Bài tập vật lý trị liệu tăng cường sức mạnh, cải thiện tầm vận động khớp

Để đạt hiệu quả tối ưu, người thoái hóa khớp gối cần chủ động và kiên trì tập luyện đều đặn tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ/chuyên viên vật lý trị liệu.

Một số bài tập an toàn, dễ thực hiện như:

Nâng chân thẳng (Straight leg raise)

• Nằm thẳng lưng trên sàn, một chân co lại (hoặc để thẳng) chân còn lại duỗi thẳng.
• Siết cơ đùi của chân duỗi thẳng, nhẹ nhàng nâng chân lên khỏi mặt sàn khoảng 30cm.
• Giữ 5 giây, sau đó từ từ hạ chân xuống.
• Lặp lại 10-15 lần đối với mỗi chân.

Gập duỗi đầu gối (Heel slide)

• Nằm thẳng lưng trên sàn, hai chân co, bàn chân đặt thoải mái trên sàn.
• Từ từ trượt gót chân của một bên về phía mông sao cho đầu gối gập dần.
• Giữ vị trí đầu gối gập trong vài giây, sau đó duỗi thẳng chân trở lại.
• Mỗi chân thực hiện 10-15 lần.

Đứng kéo giãn gân kheo (Hamstring stretch)

• Đứng thẳng, 2 chân mở rộng bằng vai.
• Cúi người về trước, hai tay hướng xuống để chạm mũi chân. Giữ lưng thẳng.
• Giữ tư thế 30 giây. Lưu ý chỉ cúi người tới khi cảm thấy căng dọc sau đùi, không cố gắng cúi quá tầm.
• Nghỉ 30 giây và lặp lại động tác 2-3 lần.

Đứng kéo giãn cơ tứ đùi (Quadriceps stretch)

• Đứng thẳng, một tay vịn tường hoặc vật dụng giúp giữ thăng bằng.
• Tay còn lại nắm lấy mắt cá chân của một chân và nhẹ nhàng kéo bàn chân về phía mông.
• Giữ vững tư thế này trong vòng 30 giây. Đảm bảo giữ lưng thẳng trong quá trình kéo giãn.
• Lặp lại với chân còn lại. Thực hiện 2-3 lần đối với mỗi chân.

Lưu ý quan trọng khi thực hiện phục hồi chức năng khớp gối

Những lưu ý quan trọng dưới đây sẽ giúp quá trình hồi phục khớp gối của bạn diễn ra thuận lợi và hiệu quả hơn.

Trước khi tập:

• Khởi động kỹ: Dành 5-10 phút để khởi động khớp gối và các cơ xung quanh bằng các động tác nhẹ nhàng như xoay khớp, đi bộ tại chỗ.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Xác định mức độ thoái hóa, tình trạng sức khỏe tổng thể và lựa chọn bài tập phù hợp.
• Trang phục thoải mái: Mặc quần áo rộng rãi, co giãn tốt để dễ dàng vận động.

Trong khi tập:

• Tập luyện đúng kỹ thuật: Thực hiện bài tập chậm rãi, có kiểm soát, chú ý tư thế chuẩn để tránh chấn thương.
• Lắng nghe cơ thể: Nếu cảm thấy đau nhức, khó chịu, nên ngừng tập và hỏi ý kiến bác sĩ.
• Tập luyện đều đặn: Duy trì tập luyện mỗi ngày, ít nhất 30 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.

Sau khi tập:

• Hạ nhiệt: dành 5-10 phút để thả lỏng cơ bắp bằng các động tác nhẹ nhàng như giãn cơ, xoa bóp.
• Chườm lạnh: nếu có sưng đau, có thể chườm lạnh bằng đá wrapped trong khăn trong 15-20 phút.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: dành thời gian cho cơ bắp phục hồi sau khi tập luyện.

Ngoài ra, người bệnh nên:

• Kết hợp với các phương pháp điều trị khác: Theo hướng dẫn của bác sĩ như vật lý trị liệu, sử dụng thuốc giảm đau, tiêm corticosteroid,…
• Giảm cân: Nếu thừa cân, béo phì, cần giảm cân để giảm áp lực lên khớp gối.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung các thực phẩm tốt cho khớp như súp sụn, cá hồi, …
• Tránh các hoạt động gây áp lực lên khớp gối: mMang vác vật nặng, leo cầu thang, …

Phục hồi chức năng là thành phần không thể thiếu trong điều trị thoái hóa khớp gối. Sự chủ động, kiên trì tập luyện kết hợp với hướng dẫn chuyên môn từ các y bác sĩ, chuyên viên vật lý trị liệu sẽ giúp bạn từng bước cải thiện vận động, giảm đau và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy bắt đầu hành trình lấy lại sự linh hoạt cho đôi chân ngay từ hôm nay!