Xạ Trị Di Căn Xương

Xạ trị di căn xương nhằm mục đích tiêu diệt các tế bào ung thư phát triển lan rộng vào trong xương, giảm nhẹ triệu chứng của bệnh và ngăn ngừa phát sinh biến chứng. Bài viết dưới đây là những thông tin cần biết về phương pháp trị liệu này và lưu ý khi thực hiện bạn có thể tham khảo.

Xạ trị di căn xương là gì?

Ung thư di căn xương thuộc nhóm ung thư thứ phát. Bệnh lý này khởi phát khi tế bào ung thư tại các cơ quan khác trên cơ thể phát triển lan rộng và di căn đến xương. Ví dụ như ung thư vú, ung thư tuyến giáp, ung thư phổi,… Một số triệu chứng bạn phải đối mặt khi bị ung thư di căn vào xương là đau nhức nghiêm trọng tại khu vực xuất hiện khối u, đau tăng lên khi ngủ, xương yếu và dễ gãy, chán ăn, khát nước, táo bón,…

Hiện tại, y học có rất nhiều phương pháp điều trị ung thư di căn xương. Mục đích của việc điều trị là kiểm soát triệu chứng đau nhức giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, hỗ trợ kéo dài tuổi thọ, hạn chế các ảnh hưởng của khối ung thư đến sức khỏe và ngăn ngừa phát sinh biến chứng.

Xạ trị là một trong những phương pháp điều trị ung thư được áp dụng khá phổ biến hiện nay, đặc biệt là ung thư đã di căn vào xương. Phương pháp này được tiến hành bằng cách dùng các hạt hoặc năng lượng cao (như tia X, tia gamma, chùm electron hoặc proton,…) để tác động vào khối u giúp hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư và dần tiêu diệt chúng. Xạ trị mang lại hiệu quả điều trị khá cao với khả năng kiểm soát tốt triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, sau khi xạ trị bạn phải đối mặt với rất nhiều tác dụng phụ.

Bác sĩ chuyên khoa cho biết, xạ trị thường không tác động được tới tất cả các phần trên cơ thể nên không mang lại hiệu quả cao với những trường hợp ung thư lan rộng. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn được ưu tiên áp dụng đối với trường hợp ung thư đơn thuần hoặc dùng kết hợp với các phương pháp điều trị ung thư khác. Một số mục đích của việc xạ trị di căn xương là:

• Chữa khỏi hoặc thu nhỏ kích thước khối ung thư ở giai đoạn sớm
• Ngăn chặn ung thư tái phát trở lại ở một vị trí khác trên cơ thể
• Điều trị các triệu chứng do ung thư tiến triển hoặc điều trị ung thư tái phát

Tác dụng của việc xạ trị di căn xương

Xạ trị là sử dụng chùm tia bức xạ để chiếu vào vị trí của khối u bên trong cơ thể. Cơ chế tiêu diệt tế bào ung thư của phương pháp xạ trị là làm tổn thương gen hoặc một số thành phần quan trọng trong tế bào để ngăn chặn tế bào ung thư tiếp tục phát triển.

Đồng thời, xạ trị cũng ngăn chặn cung cấp máu đến khối u và hỗ trợ tiêu diệt chúng. Việc xạ trị cần được lên kế hoạch cụ thể để giảm thiểu tác hại đến các tế bào khỏe mạnh xung quanh. Ở một số trường hợp, chất phóng xạ sẽ được đưa vào cơ thể bằng đường tĩnh mạch hoặc đường uống. Lúc này, chúng sẽ theo máu đi khắp cơ thể để tiêu diệt tế bào ung thư tồn tại bên trong xương.

Hiện tại, y học có 3 phương pháp xạ trị điều trị bệnh là xạ trị trong, xạ trị ngoài và xạ trị toàn thân. Dựa vào tình trạng bệnh hoặc loại ung thư, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp xạ trị cho phù hợp. Khi tiến hành xạ trị, tế bào ung thư và tế bào bình thường đều bị ảnh hưởng.

Vì thế, sau xạ trị bạn phải đối mặt với một số tác dụng phụ không mong muốn và sau khoảng vài tuần tia xạ mới mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất. Tuy nhiên, quá trình tự chữa lành tổn thương của tế bào lành mạnh thường diễn ra tốt hơn so với tế bào ung thư nên chúng sẽ phục hồi nhanh chóng sau xạ trị, bạn không cần quá lo lắng về điều này.

Quy trình xạ trị di căn xương

Xạ trị là phương pháp điều trị không xâm lấn với cơ chế tương tự như chụp x-quang. Sau xạ trị, bạn hoàn toàn có thể về nhà mà không cần nhập viện. Hiện tại, y học có rất nhiều kỹ thuật xạ trị điều trị ung thư di căn xương như 3D-CRT, VMAT, SRS,…

Dưới đây là quy trình xạ trị di căn xương mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo:

1. Thăm khám

Thăm khám tổng quát giúp chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh cũng như vị trí xuất hiện khối u bên trong xương. Trong quá trình thăm khám bác sĩ sẽ thăm hỏi về tiền sử bệnh lý, kiểm tra triệu chứng lâm sàng và phân tích kỹ két quả xét nghiệm cận lâm sàng.

Sau khi đã có kết quả và bắt buộc phải tiến hành xạ trị, bác sĩ sẽ giải thích cho người bệnh hiểu rõ hơn về phương pháp điều trị này. Đồng thời, cung cấp cho người bệnh đầy đủ các thông tin như thời gian tiến hành trị liệu, số ngày trị liệu dự kiến, khoảng cách giữa các lần điều trị, chuẩn bị gì cho quá trình trị liệu, chế độ dinh dưỡng và chăm sóc sau xạ trị, biến chứng có thể gặp phải,…

2. Chụp CT mô phỏng

Sau đó, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh chụp CT mô phỏng ở tư thế điều trị để cung cấp đầy đủ và chính xác hình ảnh ba chiều của cơ thể. Dựa vào đó, chuyên gia sẽ thiết lập hình ảnh 3D trên hệ thống để lên kế hoạch điều trị cho phù hợp.

Trong quá trình chụp CT mô phỏng, chuyên gia có thể sử dụng thêm các phụ kiện hỗ trợ để mang lại kết quả chính xác nhất. Ví dụ như mặt nạ, gối, bàn kê, xăm da,…

3. Xây dựng hình ảnh 3D

Sau khi đã có hình ảnh chụp CT, chuyên gia sẽ dựa vào đó để thiết lập hình ảnh 3D của bệnh nhân trên hệ thống kế hoạch điều trị.

Hình ảnh 3D này sẽ biểu thị đầy đủ và chính xác vị trí của các khối u cũng như các cấu trúc quan trọng xung quanh. Dựa vào đây, bác sĩ sẽ định hướng vùng chiếu xạ hỗ trợ cho quá trình trị liệu.

4. Lập kế hoạch

Sau khi đã có hình ảnh chính xác về những vùng cần xạ trị trên cơ thể, bác sĩ và kỹ sư vật lý sẽ kết hợp với nhau để thiết lập kế hoạch điều trị cho người bệnh.

Kế hoạch điều trị gồm có thông tin người bệnh, tình trạng sức khỏe hiện tại, thời gian trị liệu, liều lượng bức xạ, cách chăm sóc trong quá trình trị liệu,… Vì thế, sau buổi chụp CT đầu tiên người bệnh phải chờ đợi trong một khoảng thời gian rồi mới tiến hành trị liệu.

5. Tiến hành trị liệu

Khi đã có kế hoạch trị liệu cụ thể, bệnh viện sẽ thông báo cho người bệnh thông tin buổi trị liệu đầu tiên. Đây là buổi trị liệu quan trọng nhất và thường diễn ra dài nhất vì bác sĩ cần phải tiến hành đo đạc và kiểm tra bệnh nhân lại một lần nữa trước khi tiến hành chạy xạ.

Thông thường, việc xạ trị cần được tiến hành hằng ngày từ thứ hai đến thứ sáu. Quá trình điều trị có thể kéo dài từ một đến ba tuần phụ thuộc vào quyết định của bác sĩ.  Còn với những trường hợp điều trị bằng kỹ thuật xạ phẫu (xạ trị liệu cao) thì thời gian điều trị sẽ ngắn hơn, chỉ khoảng 1 – 5 ngày.

Lưu ý khi tiến hành xạ trị di căn xương

Tác dụng phụ sau xạ trị ở mỗi người là khác nhau do chúng còn phụ thuộc vào vùng điều trị. Khi tiến hành xạ trị, bác sĩ và điều dưỡng sẽ theo dõi chặt chẽ quá trình điều trị và đánh giá triệu chứng của bệnh.

Để giảm bớt cảm giác khó chịu, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh sử dụng thêm một số loại thuốc uống theo đơn kê. Dưới đây là một số tác dụng phụ thường gặp sau xạ trị bạn có thể tham khảo:

• Mệt mỏi kéo dài trong suốt khoảng thời gian tiến hành xạ trị. Cảm giác mệt mỏi thường bắt đầu ở giữa tuần điều trị và chấm dứt sau khoảng vài tuần kết thúc điều trị.
• Người bệnh có thể gặp phải một số vấn đề như rối loạn tiêu hóa, chán ăn, khô họng, đau nhức,… Tuy nhiên, đây chỉ là tác dụng phụ tạm thời và có thể hết ngay sau kết thúc điều trị.
• Bị rụng tóc trong quá trình xạ trị, tuy nhiên tóc vẫn có thể phát triển trở lại sau đó.
• Làn da có một số thay đổi nhỏ hoặc có cảm giác thô ráp ở khu vực chiếu xạ, tình trạng này sẽ dần biến mất theo thời gian.

Sau khi xạ trị, người bệnh cũng cần chăm sóc sức khỏe đúng cách để quá trình phục hồi có thể diễn ra tốt nhất. Một số điều mà người bệnh cần lưu ý sau xạ trị di căn xương là:

• Thực đơn ăn uống hàng ngày cần cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như đạm, tinh bột, chất béo, vitamin, khoáng chất, chất xơ,… Uống đủ nước mỗi ngày.
• Cần cách ly với mọi người sau khi tiến hành xạ trị áp sát hoặc xạ trị toàn thân. Lúc này, người bệnh sẽ được yêu cầu cách ly tại bệnh viện cho đến khi được đánh giá an toàn thì mới có thể tiếp xúc với người khác.

Bài viết trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về phương pháp xạ trị di căn xương bạn có thể tham khảo. Xạ trị là phương pháp điều trị có nhiều ưu điểm như hiệu quả tốt, chi phí thấp,… Khi bị ung thư di căn xương, bạn cần đến bệnh viện thăm khám và tiến hành điều trị càng sớm càng tốt. Còn với những trường hợp nặng, xạ trị thường được áp dụng kết hợp với hóa trị hoặc phẫu thuật để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất.