Viêm Da Dầu

Viêm da dầu là một tình trạng da thường gặp, xuất hiện khi tuyến dầu nhờn trên da sản sinh quá mức, dẫn đến các vấn đề như mụn trứng cá, nổi mụn, và da bóng nhờn. Đây là vấn đề da liễu phổ biến, đặc biệt là ở những người có da khá dầu. Do đặc điểm lâm sàng không điển hình nên nhiều trường hợp bị chẩn đoán nhầm với bệnh vẩy nến hoặc bệnh eczema.

Về bệnh viêm da dầu có nguy hiểm không, có thể khẳng định rằng viêm da đầu không nguy hiểm tới sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, bệnh hay tái phát, mất thẩm mỹ ảnh hưởng tới cuộc sống của người bệnh.

Do đặc điểm lâm sàng của bệnh khá giống với bệnh viêm da dị ứng, vì vậy nhiều người lựa chọn sai cách để điều trị. Những biểu hiện của bệnh viêm da dầu có thể được biết đến thông qua các triệu chứng như:

Triệu chứng trẻ nhỏ

Viêm da dầu ở trẻ nhỏ thường biểu hiện qua các dấu hiệu như da sần sùi và có một lớp dầu bám mặt. Da có thể xuất hiện mụn nhỏ, đặc biệt là ở vùng mũi, trán và cằm. Các vùng da này thường có nhiều tuyến dầu nhờn hoạt động mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng da bóng nhờn và dễ bị nổi mụn.

Triệu chứng ở người trưởng thành

Người trưởng thành mắc viêm da dầu thường gặp phải các vấn đề như mụn trứng cá (mụn mủ), mụn đầu đen (mụn cám) và da bóng nhờn. Các mụn thường xuất hiện nhiều ở vùng mặt, đặc biệt là vùng trán, mũi, cằm và cả vùng lưng, vai. Mụn có thể là mụn mủ có nhiều nhân trắng hoặc mụn đầu đen gây tổn hại. Cũng bởi vì lý do này mà đa số người bệnh bỏ qua giai đoạn vàng để điều trị bệnh, khiến tình trạng ngày càng nghiệm trọng ảnh hưởng tới mỹ quan của người bệnh.

Ở người lớn, tình trạng đổ dầu nghiêm trọng hơn, đặc biệt là các vùng trên mặt như cánh mũi, vùng chữ T, sau tai và cung mày… Đặc biệt vào mùa Đông, tình trạng càng trở nên nặng hơn.

Hiện nay, mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể nào chứng minh chính xác nguyên nhân gây ra viêm da dầu, nhưng có một số yếu tố có thể tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Nấm Malassezia: Loại nấm này thường trú ngụ trên da đầu, ăn dầu do tuyến bã nhờn tiết ra. Khi số lượng nấm tăng quá mức có thể kích hoạt phản ứng viêm trên da.
• Yếu tố di truyền: Người có bố mẹ hoặc anh chị em ruột thịt mắc viêm da dầu có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
• Stress: Căng thẳng, stress kéo dài có thể làm tình trạng viêm da dầu nặng hơn.
• Thời tiết: Thời tiết lạnh, hanh khô có thể khiến da đầu khô hơn, bong tróc và ngứa ngáy, làm trầm trọng triệu chứng viêm da dầu.
• Các bệnh lý khác: Người mắc bệnh Parkinson, HIV/AIDS hoặc nghiện rượu có nguy cơ cao mắc viêm da dầu.

Đối tượng thường dễ mắc bệnh viêm tiết bã chính là trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ một số trường hợp xuất hiện ở người lớn. Nguyên nhân có thể do hệ miễn dịch yếu tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus đặc biệt là các loại nấm xâm nhập vào tế bào da.

Đặc biệt ở trẻ sơ sinh, tình trạng viêm tiết bã diễn ra phổ biến, do phụ huynh không hiểu rõ về triệu chứng của bệnh dẫn đến nhầm lẫn với bệnh dị ứng.

Mặc dù không thể điều trị dứt điểm viêm da dầu, nhưng bạn có thể thực hiện các biện pháp sau để giúp ngăn ngừa và giảm nguy cơ bùng phát:

• Gội đầu thường xuyên: Gội đầu 2-3 lần/tuần bằng dầu gội dịu nhẹ, không chứa sulfat để loại bỏ dầu nhờn và da chết trên da đầu.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế ăn đồ cay, nóng, nhiều dầu mỡ. Bổ sung rau xanh, hoa quả và thực phẩm giàu vitamin nhóm B để nuôi dưỡng da khỏe mạnh.
• Ngủ đủ giấc và quản lý stress: Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc để giúp điều hòa nội tiết tố, giảm nguy cơ bùng phát viêm da dầu.
• Tránh gãi và chải đầu mạnh: Gãi nhiều có thể làm tổn thương da đầu, khiến tình trạng viêm nặng hơn. Nên dùng lược mềm, chải đầu nhẹ nhàng.

Để chẩn đoán viêm da dầu, các bác sĩ thường dựa vào các phương pháp sau đây:

• Kiểm tra da và lịch sử bệnh: Bác sĩ sẽ thăm khám và kiểm tra kỹ lưỡng vùng da bị ảnh hưởng. Việc thu thập lịch sử bệnh từ bệnh nhân là rất quan trọng để hiểu rõ thêm về các triệu chứng và thời gian mắc bệnh.
• Phân tích các triệu chứng lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát và đánh giá các triệu chứng trên da như mụn trứng cá, mụn đầu đen, da bóng nhờn, da sần sùi, và các vết viêm nổi.
• Kiểm tra các dấu hiệu về mụn: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể thực hiện việc nghiệm thu các mẫu bệnh phẩm từ các vùng da bị ảnh hưởng để phân tích và xác định nguyên nhân gây viêm.
• Đánh giá các yếu tố gây nguy cơ: Bác sĩ sẽ đánh giá các yếu tố nguy cơ như di truyền, thay đổi hormone, hay các sản phẩm chăm sóc da mà bệnh nhân đang sử dụng để tìm ra những yếu tố có thể góp phần vào việc phát triển bệnh.
• Loại trừ các bệnh lý da khác: Đôi khi, để chắc chắn rằng không có bệnh lý da khác gây ra các triệu chứng tương tự, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm bổ sung hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia da liễu.

Qua các phương pháp này, bác sĩ sẽ có được một cái nhìn tổng quát về tình trạng da của bệnh nhân và từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp. Việc chẩn đoán chính xác sẽ giúp đưa ra dự đoán tốt hơn về tiến triển của bệnh và đảm bảo điều trị hiệu quả.

Mục tiêu chính của việc điều trị viêm da dầu là giảm viêm, giảm tiết bã nhờn, giảm ngứa và bong tróc vảy trên da. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ da liễu sẽ lựa chọn các phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị tại chỗ

• Thuốc bôi corticosteroid: Đây là lựa chọn thường được ưu tiên trong giai đoạn đầu của viêm da dầu vì có tác dụng giảm viêm, giảm ngứa nhanh chóng. Tuy nhiên, không nên sử dụng corticosteroid trong thời gian dài vì có thể gây ra tác dụng phụ như teo da, rạn da.
• Thuốc bôi chống nấm: Như đã đề cập, nấm Malassezia đóng vai trò quan trọng trong viêm da dầu. Các thuốc bôi chống nấm như ketoconazol, clotrimazole có tác dụng tiêu diệt nấm, ngăn ngừa tình trạng tái phát.
• Thuốc bôi keratolytic: Nhóm thuốc này có tác dụng làm mềm và bong tách lớp sừng trên da đầu, giúp loại bỏ vảy nhờn hiệu quả. Salicylic acid và sulfur là hai hoạt chất thường được sử dụng trong thuốc bôi keratolytic.
• Dầu gội chứa hoạt chất điều trị: Hiện nay, nhiều loại dầu gội dược liệu chứa các hoạt chất như ketoconazol, ciclopirox olamine, selenium sulfide, coal tar… được sử dụng để điều trị viêm da dầu. Bác sĩ sẽ lựa chọn loại dầu gội phù hợp tùy vào mức độ nghiêm trọng và tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.

Điều trị toàn thân

Trong các trường hợp viêm da dầu nặng, bác sĩ có thể chỉ định thêm các thuốc điều trị toàn thân như:

• Corticosteroid đường uống: Với liều lượng thấp và thời gian sử dụng ngắn ngày để kiểm soát nhanh các đợt viêm da dầu bùng phát nặng.
• Thuốc ức chế calcineurin (tacrolimus, pimecrolimus): Có tác dụng chống viêm, giảm ngứa hiệu quả, thường được sử dụng cho bệnh nhân không dung nạp corticosteroid hoặc viêm da dầu vùng mặt nhạy cảm.
• Isotretinoin: Chỉ được sử dụng trong một số trường hợp viêm da dầu rất nặng và dai dẳng, tuy nhiên thuốc này có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng nên cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ da liễu.

Liệu pháp ánh sáng

Tia cực tím liều thấp (UVB) có thể giúp giảm viêm và kiểm soát tình trạng viêm da dầu. Liệu pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp viêm da dầu không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Mẹo chăm sóc viêm da dầu tại nhà

Ngoài sử dụng các loại thuốc, người bệnh còn có thể chăm sóc tình trạng da của bản thân bằng nhiều mẹo dân gian dưới đây. Nhờ sử dụng thảo dược tự nhiên, nên chúng không gây ra biến chứng nguy hiểm, cách thực hiện cũng khá đơn giản, tiết kiệm thời gian.

Sử dụng gel lô hội

Gel lô hội có tính mát, kháng khuẩn và cấp ẩm cho tế bào da. Nhờ chất chống oxy hoá kích thích khả năng phục hồi của cơ thể, giúp tăng sức đề kháng, làm dịu và giúp loại bỏ các lớp vảy bong trên da. Khi chăm sóc các vùng viêm da bằng gel lô hội, người bệnh chú ý tránh khiến nhựa cây làm kích ứng, dị ứng da.

Chanh tươi

Hoạt chất acid citric trong quả chanh có tác dụng bạt sừng, loại bỏ tế bào chết. Mẹo chăm sóc da bằng chanh tươi rất đa dạng, bạn có thể sử dụng nước cốt chanh để gội đầu, hoặc đắp mặt nạ cùng các sản phẩm khác để tăng sự đàn hồi, kháng khẩn cho da.

Mật ong

Mật ong giúp ức chế quá trình sinh sôi của vi nấm malassezia. Mật ong giúp chống oxy hoá, làm dày lớp màng lipid... bảo vệ da khỏi các tác nhân gây tổn thương.

Tinh dầu trà xanh

Thành phần acid tannic trong lá trà giúp làm dịu các vết mẩn đỏ, ngứa ngáy, khó chịu ở người bệnh. Tinh dầu trà có công dụng chống viêm, ức chế các vi khuẩn, bảo vệ tế bào da.

Ngoài ra, người bệnh có thể xây dựng chế độ ăn để cải thiện độ ẩm của da, đồng thời làm dịu các triệu chứng mẩn đỏ, ngứa rát gây khó chịu.

Người bệnh nên ăn:

• Thực phẩm chứa nhiều flavonoid: Tác dụng ức chế chu kỳ của tế bào, giúp hạn chế tình trạng viêm da, đổ dầu ở cơ thể. Thực phẩm chứa nhiều flavonoid đó là đậu nành, khoai lang, dâu tây, lựu, cà chua....
• Các loại rau xanh: Nhằm bổ sung chất xơ, nước, vitamin và khoáng chất cho cơ thể, người bị viêm da dầu nên ăn nhiều loại rau xanh hơn. Vừa giúp làm dịu vùng da bị tổn thương, giúp vùng da như cổ, ngực, vùng chữ T ít tiết bã nhờn hơn. Bổ sung nhiều loại rau chứa hàm lượng dinh dưỡng cao như súp lơ, măng tây, rau chân vịt...
• Thực phẩm giàu omega 3: Trứng gà, cá hồi, các loại hạt hạnh nhân, hạt óc chó, hạt điều, olive... là những thực phẩm chứa nhiều omega 3. Những thực phẩm này ức chế chất trung gian gây viêm, giảm hiện tượng tiết bã trên cơ thể, làm dịu cơn khó trịu.

Ngoài việc bổ sung thực phẩm, người bệnh cũng nên hạn chế uống bia rượu, đồ ăn cay nóng, tránh ăn những thực phẩm gây dị ứng cao như hải sản, sữa, cafe...