Viêm Da Dị Ứng Ở Trẻ Em

Viêm da dị ứng ở trẻ em thường sẽ bắt đầu với tình trạng da bị khô rát, sau đó là các biểu hiện mẩn đỏ và bong tróc da. Bệnh chủ yếu gặp phải ở khu vực khuỷu tay, đầu gối, da đầu và da mặt của trẻ. Thậm chí, phụ huynh còn có thể thấy những nốt mụn nước khá nhỏ trên làn da của trẻ. Lúc này, vùng da tổn thương sẽ hình thành nên lớp sừng tương đối dày, gây mất thẩm mỹ cho làn da.

Khi bị bệnh, trẻ sẽ luôn có biểu hiện ngứa ngáy và muốn cào gãi, điều này càng khiến da bị trầy xước nặng hơn, bệnh dễ trở nên nghiêm trọng hơn. Phụ huynh khi thấy con có triệu chứng của bệnh cần nhanh chóng đưa tới các cơ sở y tế để được thăm khám cụ thể.

Bệnh viêm da dị ứng ở trẻ nhỏ sẽ có một số biểu hiện khác biệt tùy theo từng độ tuổi của trẻ, cụ thể là:

• Với nhóm trẻ sơ sinh: Bệnh sẽ khởi phát ngay từ khi bé chỉ mới được 2 đến 3 tháng tuổi. Ban đầu, bệnh sẽ có biểu hiện là nổi hồng ban, da hơi bong và sần sùi nhẹ. Phụ huynh sẽ thấy da chủ yếu bị bong sần ở khu vực sau tai, da đầu và viêm da dị ứng ở mặt, má, cũng có trường hợp trẻ bị cả ở phần bẹn và cổ. Khi đó, trẻ thường sẽ bị mất ngủ, bé chán ăn, quấy khóc nhiều.
• Với nhóm trẻ lớn: Ở độ tuổi lớn hơn, ngoài khô ngứa da, bong tróc da, các bé sẽ có thêm triệu chứng sốt nhẹ, cơ thể thường xuyên có dấu hiệu mệt mỏi. Những triệu chứng khác cũng sẽ có mức độ nghiêm trọng hơn so với trẻ sơ sinh.

Cùng với đó là một số biểu hiện khác tùy thuộc vào tình trạng viêm da cụ thể của mỗi trẻ gồm:

• Phù mạch: Phù mạch là tình trạng da bị sưng lên khá nhiều, mặc dù không kèm theo cảm giác đỏ, ngứa nhưng lại khiến da bé bị phù nề ở những vị trí đặc biệt, ví dụ như bẹn, môi hay mí mắt,...
• Nổi mề đay: Da xuất hiện không ít vệt sần đỏ với những hình dáng rõ rệt, ở những trường hợp nặng, trẻ còn bị khó thở, sốt và chóng mặt.

Viêm da dị ứng ở trẻ em là chứng bệnh không chỉ xuất hiện tại Việt Nam mà nhiều quốc gia khác trên thế giới cũng đang có tỉ lệ gia tăng. Bệnh có khả năng chuyển thành mãn tính khá cao, dễ dàng khởi phát khi bé gặp phải những yếu tố gây ra tình trạng kích ứng. Cũng tương tự như viêm da dị ứng ở người lớn, trẻ nhỏ cũng dễ bị tái phát liên tục và sẽ khó để điều trị một cách triệt để.

Muốn kiểm soát bệnh tốt nhất, chúng ta cần xác định được chính xác nguyên nhân khởi phát, lựa chọn cách chữa trị phù hợp và an toàn cho trẻ. Các bác sĩ cho biết, trẻ mắc viêm da dị ứng bởi những yếu tố sau:

• Bị suy giảm hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa thể hoàn thiện giống như người lớn, vậy nên rất dễ bị các yếu tố xấu từ môi trường tác động gây hại cho làn da và sức khỏe nói chung.
• Dinh dưỡng chưa khoa học: Khi phụ huynh xây dựng thực đơn cho con sử dụng hàng ngày có chứa những món ăn dễ gây dị ứng sẽ làm tăng nguy cơ trẻ bị viêm da.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có cha, mẹ hoặc cả hai bị bệnh về hen suyễn, viêm da, các chứng bệnh dị ứng thì trẻ nhỏ khi sinh ra cũng có nguy cơ bị bệnh cao hơn.
• Môi trường sống bị ô nhiễm: Khi trẻ sống trong môi trường có nhiều khói bụi, khí độc hại, nhiều nấm mốc, phấn hoa, các loại lông động vật sẽ có thể bị viêm da dị ứng.
• Thời tiết thay đổi đột ngột: Bệnh viêm da dị ứng ở trẻ em cũng được các bác sĩ xác định có thể xảy ra bởi vấn đề thời tiết chuyển đổi từ lạnh qua nóng hoặc ngược lại quá đột ngột, làn da của trẻ không kịp thời thích ứng dẫn tới bùng phát bệnh.

Viêm da dị ứng ở trẻ em khi thuộc mức độ nhẹ sẽ không có gì đáng lo ngại ngoài vấn đề bé hay bị khó chịu, ngứa ngáy. Nhưng nếu không điều trị phù hợp, trẻ sẽ bị các biến chứng khá hại như sau:

• Bị mất ngủ: Đối với mọi người, đặc biệt là trẻ nhỏ sẽ rất cần có giấc ngủ chất lượng để có thể giúp bé phát triển toàn diện, nâng cao hệ miễn dịch. Nhưng khi mắc bệnh, cơ thể của trẻ sẽ bị ảnh hưởng không ít, trẻ không thể đi vào giấc ngủ đúng giờ, ngủ không sâu giấc, ngày hôm sau sẽ  mệt mỏi khó chịu hơn.
• Da bị hoại tử: Hoại tử là tình trạng rất nguy hiểm, bởi da bị viêm nhiễm quá nghiêm trọng, không còn khả năng phục hồi nên sẽ dẫn tới hoại tử. Thậm chí còn có trường hợp bé bị nhiễm trùng máu vì vi khuẩn xâm nhập sâu vào trong da và tấn công vào các mạch máu.
• Bội nhiễm: Khi làn da trẻ bị mẩn ngứa khó chịu, trẻ thường sẽ cho tay lên cào gãi vì chưa thể nhận thức được rằng hành động này dễ làm da bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn xâm nhập. Theo đó, da bị bội nhiễm sẽ hình thành nên các vết sẹo rất khó chữa, làm mất thẩm mỹ trên làn da của trẻ mãi về sau.
• Chậm lớn: Trẻ bị viêm da dị ứng sẽ ăn uống kém đi rất nhiều, nếu bệnh để lâu dài sẽ gây ảnh hưởng tới cân nặng, chiều cao của trẻ, bé không có đủ dinh dưỡng để phát triển toàn diện.

Để có thể hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra bệnh viêm da dị ứng ở trẻ em, các bậc phụ huynh nên lưu lại các biện pháp sau đây để áp dụng ngay từ bây giờ:

• Hạn chế để con tiếp xúc với các loại khói bụi, khói thuốc, phấn hoa, lông động vật, các hóa chất độc hại,...
• Vệ sinh thân thể cho bé hàng ngày sạch sẽ, hướng dẫn con cách tự làm sạch cơ thể với các sản phẩm tẩy rửa lành tính.
• Không gian sống cần có sự thoáng mát, sạch sẽ, tránh để đồ vật bị nấm mốc, bụi bẩn sẽ ảnh hưởng tới làn da và hệ hô hấp.
• Lựa chọn cho con các bộ đồ có chất liệu vải mềm mại, dễ thấm mồ hôi, thoáng mát.
• Nên dưỡng ẩm cho da hàng ngày và không để trẻ ở dưới nắng gắt quá lâu, nếu ra nắng cần phải bôi kem chống nắng phù hợp.

Trước khi tiến hành điều trị, trẻ cần được thăm khám, xác định nguyên nhân gây bệnh cũng như đánh giá tình trạng tổn thương da. Các bác sĩ sẽ hỏi phụ huynh về tiền sử mắc bệnh của mọi người trong gia đình cũng như của trẻ, đánh giá xem có liên quan tới vấn đề di truyền hay không. Tiếp theo sẽ quan sát các biểu hiện lâm sàng và thực hiện xét nghiệm cần thiết.

Lúc này, có thể sử dụng một số kỹ thuật xét nghiệm viêm da dị ứng như:

• Test độ mẫn cảm: Thực hiện bằng test áp và test lẩy để đánh giá mức độ mẫn cảm của làn da khi tiếp xúc với những dị nguyên. Điều này sẽ giúp xác định được vấn đề bệnh khởi phát do nguyên nhân nào.
• Soi tươi KOH: Được thực hiện với mục đích phân biệt bệnh nấm da và viêm da dị ứng, kiểm tra trên mô bệnh có xuất hiện các loại nấm khuẩn hay không.

Sau khi đã có kết quả đánh giá bệnh chi tiết, các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị viêm da dị ứng tốt nhất cho bệnh nhân.

Tây y

Dù là điều trị bất cứ bệnh gì, việc sử dụng thuốc Tây cho trẻ đều cần cẩn thận hết mức, vì làn da của trẻ còn non nớt, dễ bị tác động khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn. Thuốc sẽ phải sử dụng đúng đơn, đúng liều lượng do bác sĩ chỉ định, phụ huynh không nên tự ý mua thuốc trôi nổi ngoài thị trường để về trị bệnh cho con.

Khi này, những thuốc được dùng nhiều nhất gồm có:

• Thuốc bôi ngoài da chứa Steroid: Loại thuốc này dùng cho những trường hợp có sự chỉ định cụ thể về liều dùng từ các bác sĩ. Lạm dụng hoặc bôi sai cách sẽ không làm giảm viêm da mà còn khiến da của trẻ bị bào mòn, da mỏng hơn và dễ rạn hơn.
• Thuốc kháng sinh: Với những bé bị vỡ các nốt mụn nước li ti, da có dấu hiệu nhiễm trùng, kháng sinh là thuốc quan trọng cần có trong quá trình điều trị. Có thể dùng centany, bactroban và một số thuốc khác.
• Thuốc kháng histamin: Các cơn ngứa ngáy, dị ứng, mẩn đỏ trên da sẽ được cải thiện tốt khi cho trẻ dùng thuốc kháng histamin. Nhóm thuốc này nên sử dụng vào buổi tối trước lúc các con đi ngủ để có hiệu quả tốt nhất.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Nếu việc sử dụng những loại thuốc trên không giúp bệnh nhân cải thiện viêm da dị ứng tốt, thuốc ức chế miễn dịch sẽ được chỉ định dùng. Nhóm thuốc này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nên phụ huynh cần lưu ý theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
• Kem dưỡng ẩm: Trẻ cần được thoa các loại kem dưỡng phù hợp để tạo độ ẩm cho da, bảo vệ cho làn da khỏi những loại khuẩn, nấm gây viêm nhiễm cũng như cải thiện cơn ngứa ngáy. Có thể cho trẻ dùng kem dưỡng Cetaphil, Eucerin, Aquaphor,...

Khi bôi thuốc cần làm sạch vùng da bị tổn thương, thoa thuốc với lượng vừa phải, với thuốc uống sẽ dùng đúng liều, không uống ngắt quãng hoặc thay đổi đơn thuốc. Ngoài ra, nếu thấy trẻ sau khi sử dụng thuốc có dấu hiệu khác lạ cần nhanh chóng liên hệ với các bác sĩ hoặc trực tiếp đưa con tới các cơ sở y tế gần nhất.

Đông y

Y học cổ truyền cung cấp nhiều giải pháp an toàn và hiệu quả để hỗ trợ điều trị viêm da dị ứng ở trẻ em. Dưới đây là một số bài thuốc được sử dụng phổ biến:

Bài thuốc 1:

• Thành phần: Kim ngân hoa, ké đầu ngựa, sài đất, đơn đỏ, bồ công anh, hạ khô thảo, cam thảo đất, hoàng bá, sinh địa, huyền sâm, đan bì, chi tử.
• Công dụng: Bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, giảm ngứa, làm dịu da, phù hợp với các trường hợp viêm da dị ứng cấp tính với biểu hiện da đỏ, sưng, nóng, rát, ngứa nhiều.

Bài thuốc 2:

• Thành phần: Đương quy, thục địa, bạch thược, xuyên khung, phòng phong, kinh giới, bạch chỉ, sài hồ, chỉ xác, cam thảo.
• Công dụng: Bài thuốc có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, khu phong, trừ thấp, giảm ngứa, làm mềm da, thích hợp cho các trường hợp viêm da dị ứng mãn tính với biểu hiện da khô, dày, nứt nẻ, ngứa, bong tróc.

Bài thuốc 3:

• Thành phần: Đương quy, thục địa, bạch thược, xuyên khung, toan táo nhân, phục thần, viễn chí, long nhãn nhục, hoàng kỳ, cam thảo.
• Công dụng: Bài thuốc có tác dụng dưỡng huyết, an thần, giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ, giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, hỗ trợ điều trị viêm da dị ứng từ gốc rễ.

Lưu ý:

• Tham khảo ý kiến thầy thuốc: Trước khi sử dụng bất kỳ bài thuốc Đông y nào, cần tham khảo ý kiến thầy thuốc để đảm bảo an toàn và hiệu quả, đặc biệt là đối với trẻ em.
• Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh: Tránh các thực phẩm dễ gây dị ứng, giữ vệ sinh da sạch sẽ, mặc quần áo thoáng mát và tránh các tác nhân kích thích khác.
• Kiên trì điều trị: Viêm da dị ứng là một bệnh mãn tính, cần thời gian và sự kiên trì để điều trị. Đừng nản lòng nếu không thấy hiệu quả ngay lập tức, hãy tiếp tục sử dụng bài thuốc theo chỉ định của thầy thuốc..

Ngoài việc dùng thuốc Tây, phụ huynh có thể tận dụng một số dược liệu thiên nhiên quen thuộc để giúp con giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh viêm da dị ứng. Phương pháp này khá an toàn, cho hiệu quả tốt nhưng đồng thời không thể điều trị bệnh triệt để. Do vậy phụ huynh lưu ý không phụ thuộc hoàn toàn vào các mẹo chữa này.

• Tắm nước lá trà: Trà xanh giúp kháng viêm, làm sạch da cũng như  tiêu diệt các vi khuẩn trên da. Cách sử dụng khá đơn giản như sau, dùng một nắm lá trà xanh đã rửa sạch, bạn nấu trà với 2 lít nước cho tới khi nước trà  chuyển màu xanh. Phần nước sẽ hòa với nước sạch để tắm cho trẻ, lá trà vò nát và chà nhẹ nhàng lên da, sau cùng tắm lại lượt nữa với nước sạch.
• Tắm lá trầu không: Lá trầu không cũng có công dụng tương tự như lá trà, kháng viêm, kháng khuẩn rất tốt. Phụ huynh hãy dùng lá trầu đã rửa sạch để nấu nước tắm cho trẻ, tắm đều đặn hàng ngày để cho hiệu quả tốt nhất.
• Lá tía tô tươi: Lá tía tô có nhiều dưỡng chất giúp làn da khỏe mạnh, tái tạo da và loại bỏ tế bào chết, bổ sung thêm độ ẩm. Bạn hãy nấu lá tía tô với 3 lít nước, dùng nước này để tắm cho trẻ hoặc dùng để ngâm rửa mỗi ngày sẽ giúp giảm thiểu hiệu quả tình trạng viêm da dị ứng ở trẻ em.

Để bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bạn cần chuẩn bị một số thông tin sau trước khi đi khám:

• Tiền sử bệnh: Cung cấp thông tin về thời gian bắt đầu, diễn biến của bệnh, các triệu chứng cụ thể, các loại thuốc đã sử dụng và hiệu quả điều trị.
• Tiền sử dị ứng: Thông báo cho bác sĩ về các loại dị ứng mà trẻ đã từng gặp phải, bao gồm dị ứng thực phẩm, thuốc, hóa chất, môi trường...
• Thói quen sinh hoạt: Cung cấp thông tin về chế độ ăn uống, giấc ngủ, vệ sinh da và các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến tình trạng viêm da của trẻ.
• Các câu hỏi cần giải đáp: Chuẩn bị sẵn một số câu hỏi liên quan đến bệnh và phương pháp điều trị để hỏi bác sĩ.

Ngoài ra, bạn cũng nên:

• Mang theo sổ khám bệnh và các giấy tờ liên quan: Giúp bác sĩ nắm rõ tình trạng sức khỏe của trẻ.
• Ghi lại các triệu chứng và diễn biến của bệnh: Giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh một cách chính xác hơn.
• Mặc quần áo thoải mái cho trẻ: Để trẻ cảm thấy thoải mái trong quá trình khám bệnh.
• Đặt lịch hẹn trước: Để tránh phải chờ đợi lâu tại phòng khám.

Viêm da dị ứng ở trẻ em là một tình trạng phổ biến, đòi hỏi sự quan tâm và chăm sóc kỹ lưỡng. Việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị giúp kiểm soát bệnh hiệu quả. Hãy kết hợp giữa việc điều trị y tế và chăm sóc tại nhà, đồng thời luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để bảo vệ sức khỏe và sự thoải mái của trẻ.