Cách Chữa Viêm Họng Ở Trẻ Nhỏ

Điều trị viêm họng ở trẻ nhỏ bằng thuốc tân dược

Không phải tất cả các trường hợp viêm họng ở trẻ đều cần sử dụng thuốc. Trẻ có sức khỏe bình thường thường tự khỏi mà không cần can thiệp y khoa.

Tuy nhiên, các trường hợp sau đây cần được bác sĩ khám và chỉ định dùng thuốc phù hợp:

• Viêm họng có dấu hiệu nhiễm khuẩn nặng như sốt cao, hạch bạch huyết sưng đau, có mủ trắng trong họng…
• Nghi ngờ viêm họng do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A (nguyên nhân có thể dẫn đến biến chứng thấp tim, thấp khớp).
• Các triệu chứng không cải thiện hoặc nặng hơn sau nhiều ngày.
• Trẻ có bệnh lý nền mãn tính.

Các loại thuốc Tây điều trị viêm họng cho trẻ phổ biến hiện nay:

Thuốc hạ sốt, giảm đau

• Paracetamol (Acetaminophen): Là thuốc được ưu tiên sử dụng ở trẻ nhỏ với tác dụng hạ sốt, giảm đau họng hiệu quả. Liều thông thường khoảng 10-15mg/kg cân nặng mỗi lần, dùng cách nhau 4-6 tiếng. Không dùng quá 5 lần/ngày.
• Ibuprofen: Ít phổ biến hơn paracetamol, nhưng có thể được dùng thay thế nếu paracetamol không hiệu quả. Thuốc có tác dụng hạ sốt, giảm đau và kháng viêm. Lưu ý ibuprofen không sử dụng cho trẻ < 6 tháng tuổi hoặc có tiền sử hen suyễn, dị ứng, các vấn đề dạ dày-ruột. Liều dùng tham khảo: 5-10mg/kg mỗi lần, cách nhau 6-8 tiếng.

Thuốc kháng sinh

• Chỉ sử dụng khi xác định viêm họng do vi khuẩn, thường gặp nhất là liên cầu khuẩn nhóm A. Bác sĩ sẽ là người quyết định loại kháng sinh phù hợp dựa trên đánh giá và các xét nghiệm cần thiết.
• Các kháng sinh thường dùng: Penicillin, Amoxicillin, một số cephalosporin thế hệ sau,…
• Quan trọng: Phải dùng kháng sinh đúng liều bác sĩ chỉ định, đủ thời gian khuyến nghị (thường từ 7-10 ngày) ngay cả khi triệu chứng đã cải thiện. Dùng kháng sinh không đủ có thể dẫn đến tình trạng nhờn thuốc, bệnh dai dẳng hoặc gây biến chứng nghiêm trọng.

Thuốc kháng viêm corticosteroid

• Được chỉ định trong một số ít trường hợp viêm họng nặng gây sưng tắc đường thở, khó nuốt.
• Các loại thuốc điển hình: Dexamethasone, prednisolone dạng uống, tiêm,…
• Lưu ý: Corticoid chỉ sử dụng khi có chỉ định nghiêm ngặt của bác sĩ, dùng đúng liều và theo dõi chặt chẽ vì thuốc có thể gây nhiều tác dụng phụ nếu dùng lâu dài.

Thuốc chống dị ứng (kháng histamine)

• Có thể sử dụng để giảm ngứa họng, hắt hơi, sổ mũi kèm theo ở một số trẻ bị viêm họng dị ứng.
• Các thuốc kháng histamine thế hệ sau ít gây buồn ngủ thường được cân nhắc (loratadine, cetirizine,…).
• Lưu ý tham khảo bác sĩ để lựa chọn loại kháng histamine phù hợp với thể trạng của con bạn.

Thuốc xịt họng

• Chứa các thành phần giúp giảm đau, kháng viêm, sát khuẩn tại chỗ như naphazolin, lidocaine, chlorhexidine,…
• Các loại xịt họng này có thể giúp bé dễ chịu hơn khi bị đau rát. Lưu ý không dùng quá liều hoặc kéo dài.

Ưu điểm:

• Hiệu quả nhanh chóng: Thuốc tân dược thường có tác dụng nhanh chóng, giúp giảm các triệu chứng của viêm họng như đau rát, sưng tấy, sốt, khó nuốt,… trong thời gian ngắn.
• Dễ sử dụng: Thuốc tân dược thường được bào chế dưới dạng viên nén, viên nang, siro,… dễ dàng sử dụng cho trẻ nhỏ.
• Tiện lợi: Thuốc tân dược có thể mua dễ dàng tại các nhà thuốc tây, không cần kê đơn của bác sĩ.
• Hiệu quả đối với một số loại vi khuẩn: Một số loại thuốc tân dược có hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn gây viêm họng, giúp trẻ khỏi bệnh nhanh hơn.

Nhược điểm:

• Có thể gây ra tác dụng phụ: Thuốc tân dược có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, dị ứng,… đặc biệt là khi sử dụng lâu dài hoặc liều cao.
• Có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc: Việc sử dụng thuốc tân dược quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng vi khuẩn kháng thuốc, khiến cho việc điều trị viêm họng trở nên khó khăn hơn.
• Có thể bỏ qua các bệnh lý khác: Một số triệu chứng của viêm họng như sốt, ho,… cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác. Việc sử dụng thuốc tân dược mà không có sự chẩn đoán của bác sĩ có thể bỏ qua các bệnh lý tiềm ẩn khác.
• Không hiệu quả đối với virus: Thuốc tân dược không có hiệu quả trong việc điều trị viêm họng do virus.

Các biện pháp hỗ trợ giảm triệu chứng không dùng thuốc

Sử dụng nước muối sinh lý

• Súc họng: Đối với trẻ lớn, hướng dẫn bé súc họng bằng nước muối ấm (khoảng ½ thìa cà phê muối pha loãng trong 250ml nước) nhiều lần trong ngày. Muối có tác dụng sát khuẩn nhẹ, làm dịu niêm mạc họng và giúp làm loãng dịch nhầy.
• Nhỏ mũi: Trẻ còn quá nhỏ, có thể dùng nước muối sinh lý nhỏ mũi để làm sạch khoang mũi họng, giúp trẻ dễ chịu hơn.

Cho trẻ uống nhiều nước

• Cung cấp đủ nước cho bé là vô cùng quan trọng, đặc biệt khi trẻ bị viêm họng, sốt nhẹ. Nước ấm giúp làm dịu cổ họng, giảm kích ứng và loãng dịch nhầy dễ tống ra ngoài hơn.
• Ngoài nước lọc, mẹ có thể cho bé uống thêm các loại trà thảo mộc ấm (trà hoa cúc, trà gừng mật ong), nước ép rau củ quả loãng, hoặc nước oresol để bù nước và điện giải nếu bé bị sốt, tiêu chảy kèm theo.

Giữ ẩm không khí

• Môi trường quá hanh khô sẽ khiến tình trạng viêm họng thêm trầm trọng. Mẹ nên sử dụng máy tạo độ ẩm, hoặc các phương pháp đơn giản như đặt một bát nước trong phòng để tăng độ ẩm, giúp làm dịu cơn đau họng, giảm khô rát cho trẻ.

Xông hơi

• Cho bé xông hơi với nước ấm pha thêm vài giọt tinh dầu như tinh dầu khuynh diệp, tinh dầu bạc hà,… giúp làm thông đường thở, loãng dịch nhầy, bé cảm thấy dễ chịu hơn.
• Lưu ý khi xông hơi: Không dùng nước quá nóng hay xông quá lâu. Sau khi xông, tránh để trẻ tiếp xúc trực tiếp với gió lạnh đột ngột.

Nghỉ ngơi đầy đủ

• Khi bị viêm họng, cơ thể trẻ cần được nghỉ ngơi để tăng cường sức đề kháng, chống lại bệnh tật. Mẹ nên khuyến khích trẻ ngủ đủ giấc, hạn chế các hoạt động gắng sức trong thời gian này.

Chế độ ăn uống phù hợp

• Ưu tiên các món mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, sữa, sinh tố,… hạn chế đồ chiên xào, cay nóng, nhiều gia vị vì chúng có thể kích thích họng thêm.
• Bổ sung trái cây, rau xanh để cung cấp vitamin, chất chống oxy hóa hỗ trợ đề kháng, giúp trẻ mau hồi phục.

Mẹo dân gian từ nguyên liệu “vườn nhà”

Mật ong nguyên chất

• Mật ong chứa nhiều hoạt chất kháng khuẩn, kháng viêm tự nhiên, đồng thời làm dịu niêm mạc họng hiệu quả.
• Cách thực hiện: Trẻ > 1 tuổi có thể ngậm trực tiếp 1 thìa mật ong, nuốt từ từ. Hoặc bố mẹ có thể pha mật ong với nước chanh ấm cho trẻ uống (tùy độ tuổi mà cân đối lượng mật ong).

Nước gừng

• Tính kháng viêm, kháng khuẩn, giảm sưng đau họng.
• Cách thực hiện: Đun sôi vài lát gừng tươi trong 5-10 phút, thêm một chút mật ong cho dễ dùng. Uống nhiều lần trong ngày.

Lá hẹ hấp đường phèn

• Dược liệu dân gian với tính ấm, vị cay nhẹ, đặc trị hiệu quả viêm họng, giảm ho.
• Cách thực hiện: Lá hẹ tươi rửa sạch, thái nhỏ, cho thêm một thìa đường phèn, đem hấp cách thủy. Lọc phần nước cốt cho trẻ uống.

Uống nước ép rau củ tươi

• Nước ép rau củ sẽ giúp bé bổ sung vitamin, khoáng chất, đồng thời tăng cường sức đề kháng.
• Lựa chọn các loại rau củ có đặc tính kháng viêm, làm dịu cổ họng như: Nước ép cà rốt, nước ép cam, dứa,…

Ưu điểm:

• An toàn, ít tác dụng phụ hơn thuốc.
• Rẻ tiền, dễ thực hiện tại nhà.
• Tự nhiên, không xâm lấn cơ thể.
• Hiệu quả trong giảm triệu chứng nhiều bệnh.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm căng thẳng, lo âu, ngủ ngon hơn.

Nhược điểm:

• Không phải ai cũng hiệu quả.
• Có thể mất thời gian, cần kiên trì thực hiện thường xuyên.
• Không phù hợp với tất cả mọi người (có bệnh lý nên hoặc đang dùng thuốc theo chỉ định).

Dấu hiệu nghiêm trọng cần đưa trẻ đi khám bác sĩ

• Sốt cao và kéo dài: Viêm họng do virus thường chỉ gây sốt nhẹ. Nếu trẻ sốt cao (từ 38.5 độ C trở lên), hoặc sốt kéo dài hơn 3-4 ngày không thuyên giảm, đó có thể là dấu hiệu của viêm họng do vi khuẩn liên cầu cần được điều trị bằng kháng sinh. Đặc biệt nguy hiểm nếu trẻ nhỏ <2 tuổi bị sốt, cần nhanh chóng đưa đi khám ngay.
• Khó thở: Trẻ thở nhanh hơn bình thường, xuất hiện dấu hiệu co lõm lồng ngực, khò khè, thở rít,… là biểu hiện của tình trạng sưng viêm nghiêm trọng tại vùng họng, đường thở. Điều này có thể cản trở việc thở của trẻ và cần được can thiệp y khoa kịp thời.
• Khó nuốt, bỏ ăn: Họng sưng đau khiến trẻ khó khăn khi nuốt, có thể khiến trẻ bỏ ăn, bỏ bú, hoặc thường xuyên chảy dãi do không nuốt được nước bọt. Nếu tình trạng này xảy ra, trẻ có nguy cơ bị thiếu nước, mất sức. Cần đưa trẻ đến bác sĩ để tìm nguyên nhân gây khó nuốt và có giải pháp phù hợp.
• Nổi hạch bất thường: Khi bị viêm họng, trẻ có thể nổi hạch nhỏ ở vùng cổ, hàm. Tuy nhiên, nếu hạch sưng to, ấn vào đau nhiều, hoặc trẻ bị nổi hạch ở các vị trí khác, đó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng hơn.
• Phát ban: Một số trường hợp viêm họng do vi khuẩn liên cầu có thể kèm theo các ban đỏ trên da trẻ. Bác sĩ sẽ cần phân biệt với các bệnh phát ban khác.
• Triệu chứng kéo dài: Hầu hết các trường hợp viêm họng ở trẻ sẽ cải thiện trong vòng một tuần. Nếu bé vẫn sốt, đau họng, mệt mỏi dai dẳng hơn 10 ngày, cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra để loại trừ các bệnh lý khác như viêm amidan mạn tính, viêm xoang,…
• Các dấu hiệu đáng lo ngại khác: Trẻ li bì, lơ mơ, bỏ tiểu ít, nôn nhiều, mệt mỏi, da môi nhợt nhạt,… cần được cấp cứu ngay lập tức.

Viêm họng là bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe. Việc điều trị viêm họng ở trẻ cần được thực hiện dựa trên nguyên nhân và mức độ bệnh, kết hợp nhiều phương pháp để đạt hiệu quả tốt nhất.