Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển

Hội chứng suy hô hấp cấp tính (gọi tắt là ARDS) xảy ra khi chất lỏng tích tụ trong các túi khí nhỏ, đàn hồi (phế nang) trong phổi. Chất lỏng khiến cho phổi chứa đủ không khí, nghĩa là lượng oxy đến máu sẽ ít hơn. Điều này làm mất đi lượng oxy cần thiết để các cơ quan của bạn hoạt động.

ARDS thường xảy ra ở những người đã bị bệnh nặng hoặc bị thương nặng. Khó thở nghiêm trọng – triệu chứng chính của ARDS – thường phát triển trong vòng vài giờ đến vài ngày sau khi bị chấn thương hoặc nhiễm trùng.

ARDS có thể gây tử vong, nguy cơ này sẽ tăng theo độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trong số những người sống sót sau ARDS, có trường hợp hồi phục hoàn toàn nhưng cũng có những người bị tổn thương lâu dài.

Dấu hiệu và triệu chứng của ARDS thường có biểu hiện khác nhau về cường độ. Điều này tùy thuộc vào nguyên nhân - mức độ nghiêm trọng cũng như sự hiện diện của bệnh tim hoặc phổi tiềm ẩn. Chúng bao gồm:

• Khó thở nghiêm trọng.
• Thở mệt nhọc và nhanh bất thường.
• Huyết áp thấp.
• Lú lẫn và mệt mỏi tột độ.

Nguyên nhân cơ học của ARDS là chất lỏng bị rò rỉ từ các mạch máu nhỏ nhất trong phổi vào các túi khí nhỏ nơi máu được oxy hóa. Thông thường, một màng bảo vệ sẽ giữ chất lỏng này trong mạch. Tuy nhiên, khi bệnh nặng hoặc gặp chấn thương có thể gây tổn thương màng, dẫn đến rò rỉ chất lỏng của ARDS .

Nguyên nhân chính gây ARDS bao gồm:

• Nhiễm trùng huyết: ARDS có thể xuất hiện do nhiễm trùng huyết, một bệnh nhiễm trùng máu nghiêm trọng và có nguy cơ lan rộng nhanh.
• Hít phải các chất có hại: Hít phải khói hoặc khói hóa chất nồng độ cao có thể dẫn đến ARDS.
• Viêm phổi nặng: Những trường hợp viêm phổi nặng thường ảnh hưởng đến cả năm thùy của phổi.
• Đầu, ngực hoặc chấn thương lớn khác: Tai nạn, chẳng hạn như té ngã hoặc va chạm ô tô, có thể làm tổn thương trực tiếp đến phổi hoặc phần não kiểm soát nhịp thở.
• Bệnh vi-rút Corona 2019 (Covid-19): Những người mắc bệnh COVID-19 nặng có thể phát triển ARDS .
• Nguyên nhân khác: Viêm tụy (viêm tuyến tụy), truyền máu ồ ạt và bỏng.

Không có xét nghiệm cụ thể để xác định ARDS nên các chẩn đoán chỉ dựa trên khám thực thể, chụp X-quang ngực và nồng độ oxy. Điều này cũng giúp loại trừ các bệnh và tình trạng khác như một số vấn đề về tim vì chúng có thể gây ra các triệu chứng tương tự.

Hình ảnh

• X-quang ngực: Chụp X-quang ngực có thể cho thấy hình dạng phổi và lượng chất lỏng trong phổi, để xem liệu tim của bạn có bị phì đại hay không.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp CT kết hợp hình ảnh X-quang được chụp từ nhiều hướng khác nhau để tạo ra hình ảnh cắt ngang của các cơ quan nội tạng. Chụp CT giúp cung cấp thông tin chi tiết về các cấu trúc bên trong tim và phổi.

Xét nghiệm

Xét nghiệm sử dụng máu từ động mạch ở cổ tay có thể đo mức oxy ở bệnh nhân. Các loại xét nghiệm máu khác có thể kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc thiếu máu. Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị nhiễm trùng phổi do dịch tiết từ đường thở thì sẽ cần tiến hành làm xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây nhiễm trùng.

Kiểm tra tim

Vì các dấu hiệu và triệu chứng của ARDS tương tự như các vấn đề về tim nhất định, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm tim như:

• Điện tâm đồ: Thử nghiệm không đau này theo dõi hoạt động điện trong tim bạn. Nó liên quan đến việc gắn một số cảm biến có dây vào cơ thể bạn.
• Siêu âm tim: Siêu âm tim, xét nghiệm này có thể tiết lộ các vấn đề về cấu trúc và chức năng của tim.

Mục tiêu đầu tiên khi điều trị ARDS là cải thiện nồng độ oxy trong máu của bạn. Bởi nếu không có oxy, các cơ quan của bạn không thể hoạt động bình thường.

Oxy

Để có thêm oxy vào máu, các bác sĩ có thể chỉ định bạn sử dụng:

• Bổ sung oxy: Với các triệu chứng nhẹ hơn hoặc sử dụng như một biện pháp tạm thời, oxy có thể được cung cấp qua mặt nạ vừa khít với mũi và miệng của bạn.
• Thông gió cơ học: Hầu hết những người bị ARDS sẽ cần sự trợ giúp của máy thở. Máy thở cơ học đẩy không khí vào phổi của bạn và đẩy một số chất lỏng ra khỏi túi khí.

Chất lỏng

Quản lý cẩn thận lượng dịch truyền tĩnh mạch là vấn đề rất quan trọng. Quá nhiều chất lỏng có thể làm tăng sự tích tụ chất lỏng trong phổi. Quá ít chất lỏng có thể gây căng thẳng cho tim và các cơ quan khác, dẫn đến sốc.

Thuốc

Những người bị ARDS thường được chỉ định dùng thuốc để:

• Phòng ngừa và điều trị tình trạng nhiễm trùng.
• Giảm đau và khó chịu.
• Ngăn ngừa xuất hiện cục máu đông ở chân và phổi.
• Giảm thiểu trào ngược dạ dày.