Lang Ben

Lang ben là một loại nhiễm nấm da không lây nhiễm do nấm Malassezia gây ra. Bệnh đặc trưng bởi sự xuất hiện của các vết màu sắc khác nhau trên da, thường là những đốm màu nhạt hoặc tối hơn so với vùng da xung quanh. Lang ben chủ yếu ảnh hưởng đến vùng da trên cơ thể như lưng, ngực và cánh tay.

Bệnh lang ben, còn gọi là tinea versicolor, biểu hiện qua các triệu chứng đặc trưng, giúp nhận diện và phân biệt với các tình trạng da khác. Dưới đây là các triệu chứng chính của bệnh:

Mặt

Lang ben trên mặt thường xuất hiện dưới dạng các đốm hoặc vết màu nhạt hoặc tối hơn so với vùng da xung quanh. Những vết này có thể không đồng đều về kích thước và hình dạng, thường xuất hiện ở vùng trán, mũi và má. Mặc dù không gây ngứa ngáy hay đau đớn, nhưng sự hiện diện của chúng có thể gây lo âu về mặt thẩm mỹ.

Lưng và ngực

Trên lưng và ngực, lang ben có thể xuất hiện dưới dạng các đốm lớn hoặc các vết màu sáng hoặc tối hơn so với vùng da xung quanh. Các đốm này thường không đồng đều và có thể lan rộng thành những mảng lớn. Vùng da bị ảnh hưởng có thể có màu sắc khác biệt rõ rệt so với vùng da khỏe mạnh, đặc biệt là khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Cánh tay

Lang ben trên cánh tay thường xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ hoặc các vết màu sắc khác nhau, từ màu sáng đến tối. Những vết này có thể phân bố không đồng đều, tạo thành các mảng hoặc nhóm nhỏ. Vùng da bị ảnh hưởng có thể trở nên rõ rệt hơn khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hoặc trong các điều kiện nhiệt độ cao.

Bụng

Trên bụng, lang ben thường xuất hiện dưới dạng các vết màu sáng hoặc tối, có thể tập trung thành các mảng nhỏ. Những vết này thường không gây cảm giác khó chịu hoặc đau đớn nhưng có thể gây lo ngại về mặt thẩm mỹ. Các vết lang ben trên bụng thường được phân bố không đều, với những khu vực có màu sắc khác biệt rõ rệt.

Đùi và mông

Trên đùi và mông, lang ben thường xuất hiện dưới dạng các đốm màu sáng hoặc tối, có thể tạo thành các mảng nhỏ hoặc lớn. Các vết này có thể ít rõ rệt hơn trong các khu vực bị che phủ bởi quần áo nhưng vẫn có thể nhìn thấy khi da tiếp xúc với ánh sáng.

Vùng khuất khác

Lang ben cũng có thể xuất hiện trên các vùng khuất khác của cơ thể như chân và bụng dưới. Trong những trường hợp này, các vết lang ben có thể ít rõ rệt hơn và có thể được che khuất bởi quần áo. Tuy nhiên, các triệu chứng vẫn có thể tương tự như ở các vùng da khác, với các đốm màu khác biệt và không đồng đều.

Triệu chứng của lang ben trên các vùng cơ thể khác nhau có thể gây ra sự không đồng đều về màu sắc của da, từ những đốm nhỏ đến các mảng lớn. Mặc dù lang ben không gây đau đớn hoặc ngứa ngáy, nhưng sự thay đổi về màu sắc da có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý của người mắc bệnh. Việc nhận biết triệu chứng sớm và điều trị kịp thời có thể giúp cải thiện tình trạng và phục hồi lại màu sắc da bình thường.

Nguyên nhân chính của bệnh lang ben là sự phát triển quá mức của nấm Malassezia, một loại nấm men tự nhiên tồn tại trên da người. Các yếu tố sau có thể góp phần vào sự phát triển của nấm này:

• Tăng tiết bã nhờn: Nấm Malassezia phát triển tốt trong môi trường dầu nhờn, vì vậy những người có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh có nguy cơ cao hơn.
• Thay đổi hormone: Sự thay đổi nội tiết tố, như trong thời kỳ dậy thì hoặc mang thai, có thể làm gia tăng sự phát triển của nấm.
• Hơi ẩm và nhiệt độ: Những người sống ở vùng khí hậu nóng ẩm hoặc thường xuyên đổ mồ hôi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Sức đề kháng yếu: Các tình trạng sức khỏe làm giảm khả năng miễn dịch, như bệnh tiểu đường hay HIV, cũng có thể tạo điều kiện cho nấm phát triển.

Bệnh lang ben (tinea versicolor) thường được coi là một tình trạng da không nghiêm trọng, nhưng nếu không được điều trị hoặc quản lý đúng cách, có thể dẫn đến một số biến chứng nhất định. Dưới đây là các biến chứng có thể xảy ra:

Thay đổi sắc tố da

Một trong những biến chứng phổ biến của lang ben là thay đổi sắc tố da. Các vết lang ben có thể để lại các vùng da màu sáng hoặc tối hơn so với vùng da xung quanh sau khi điều trị. Những thay đổi sắc tố này có thể tồn tại lâu dài, đặc biệt là ở những người có làn da tối màu hoặc những người bị bệnh lang ben nặng. Sự thay đổi này có thể gây ra sự không đồng đều về màu sắc da, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sự tự tin của người bệnh.

Sẹo và tổn thương da

Trong một số trường hợp, các tổn thương da do lang ben có thể trở nên nghiêm trọng và gây ra sẹo. Điều này thường xảy ra khi có sự cọ xát hoặc gãi vào vùng da bị ảnh hưởng, làm tổn thương lớp da ngoài cùng. Sẹo có thể làm mất đi độ mịn màng của da và có thể cần thời gian dài để lành lại hoặc điều trị thêm để làm giảm sự xuất hiện của chúng.

Ảnh hưởng đến tâm lý

Mặc dù lang ben không gây ra đau đớn về thể chất, nhưng sự thay đổi về sắc tố da và sự xuất hiện của các vết lang ben có thể ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những thay đổi về thẩm mỹ có thể làm giảm sự tự tin, dẫn đến các vấn đề về tâm lý như lo âu và trầm cảm, đặc biệt khi bệnh ảnh hưởng đến các vùng da lộ ra ngoài.

Viêm da thứ phát

Nếu lang ben không được điều trị kịp thời, tình trạng da có thể bị nhiễm khuẩn thứ phát. Nấm Malassezia có thể làm giảm khả năng bảo vệ da, dẫn đến việc da dễ bị nhiễm khuẩn bởi vi khuẩn khác. Viêm da thứ phát có thể gây ra các triệu chứng như đỏ, sưng tấy, và đau rát, yêu cầu điều trị kháng sinh hoặc kháng nấm bổ sung để kiểm soát nhiễm trùng.

Việc nhận thức và hiểu rõ các biến chứng có thể xảy ra đối với bệnh lang ben là rất quan trọng để quản lý và điều trị bệnh hiệu quả. Nếu bạn gặp phải bất kỳ biến chứng nào hoặc có lo ngại về tình trạng da của mình, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Để phòng ngừa bệnh lang ben, có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Duy trì vệ sinh da: Rửa sạch da hàng ngày bằng xà phòng nhẹ và nước để giảm bã nhờn và ngăn ngừa sự phát triển của nấm.
• Tránh môi trường ẩm ướt: Hạn chế tiếp xúc với môi trường nóng ẩm và luôn giữ cho da khô ráo.
• Sử dụng thuốc chống nấm: Trong những trường hợp có nguy cơ cao, việc sử dụng các sản phẩm chống nấm theo chỉ định của bác sĩ có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của nấm.

Chẩn đoán lang ben thường dựa trên sự kết hợp của các phương pháp sau đây, nhằm xác định chính xác tình trạng bệnh và loại trừ các bệnh lý da liễu khác có biểu hiện tương tự:

Khám lâm sàng:

• Bác sĩ da liễu sẽ tiến hành quan sát kỹ lưỡng các tổn thương trên da, đặc biệt là các mảng đổi màu, vảy da, và mức độ ngứa.
• Vị trí, hình dạng, kích thước, và sự phân bố của các tổn thương cũng là các yếu tố quan trọng trong quá trình đánh giá.
• Bác sĩ có thể hỏi về tiền sử bệnh, các yếu tố nguy cơ, và các triệu chứng khác để hỗ trợ chẩn đoán.

Soi tươi dưới kính hiển vi (KOH mount):

• Đây là một xét nghiệm đơn giản và nhanh chóng, được thực hiện ngay tại phòng khám.
• Bác sĩ sẽ cạo nhẹ một mẫu vảy da từ vùng da bị bệnh và đặt lên lam kính.
• Sau đó, mẫu được xử lý bằng dung dịch KOH (kali hydroxide) để làm tan các tế bào da, giúp nấm dễ dàng quan sát dưới kính hiển vi.
• Sự hiện diện của các sợi nấm và bào tử nấm dưới kính hiển vi xác nhận chẩn đoán lang ben.

Đèn Wood:

• Đây là một loại đèn phát ra ánh sáng tia cực tím bước sóng dài, có khả năng làm các mảng lang ben phát huỳnh quang màu vàng hoặc cam.
• Đèn Wood đặc biệt hữu ích trong việc chẩn đoán lang ben ở những người có làn da sẫm màu, khi các mảng đổi màu có thể khó quan sát bằng mắt thường.
• Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp lang ben đều phát huỳnh quang dưới đèn Wood, do đó không thể dựa hoàn toàn vào phương pháp này để chẩn đoán.

Nuôi cấy nấm:

• Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi nghi ngờ có nhiễm trùng nấm khác hoặc khi điều trị không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định nuôi cấy nấm.
• Mẫu vảy da được lấy và nuôi cấy trong môi trường đặc biệt để xác định chính xác loại nấm gây bệnh.
• Nuôi cấy nấm giúp lựa chọn thuốc kháng nấm phù hợp và đánh giá hiệu quả điều trị.

Sinh thiết da:

• Sinh thiết da hiếm khi được sử dụng trong chẩn đoán lang ben, chỉ được chỉ định trong các trường hợp nghi ngờ các bệnh lý da liễu khác có biểu hiện tương tự.
• Mẫu da được lấy và gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích dưới kính hiển vi, giúp xác định các đặc điểm tế bào và mô học.

Chẩn đoán lang ben thường không phức tạp và có thể được thực hiện nhanh chóng tại phòng khám da liễu. Tuy nhiên, việc chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để đảm bảo điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát. Nếu bạn nghi ngờ mình bị lang ben, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được thăm khám và tư vấn cụ thể.

Tuy không nguy hiểm với sức khỏe nhưng chứng bệnh này cũng cần điều trị sớm nhất có thể để tránh gây ảnh hưởng đến làn da về sau. Sau đây là một vài phương án người bệnh có thể tham khảo.

Tây y

Điều trị lang ben chủ yếu nhằm mục đích tiêu diệt nấm gây bệnh và làm mờ các mảng da đổi màu. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

Thuốc chống nấm dạng bôi

• Thuốc bôi chứa ketoconazole: Ketoconazole là một loại thuốc chống nấm phổ rộng thường được sử dụng để điều trị lang ben. Thuốc bôi này có khả năng ức chế sự phát triển của nấm Malassezia. Được sử dụng thường xuyên theo chỉ định của bác sĩ, thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng và làm sáng các vết nấm trên da.
• Thuốc bôi chứa clotrimazole: Clotrimazole là một loại thuốc chống nấm phổ biến khác, cũng được sử dụng để điều trị lang ben. Thuốc này giúp tiêu diệt nấm và giảm ngứa.

Thuốc chống nấm dạng uống

• Fluconazole: Trong trường hợp nấm lan rộng hoặc không đáp ứng với các thuốc bôi, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống nấm dạng uống như fluconazole. Thuốc này tác động toàn thân để ức chế sự phát triển của nấm và có thể được sử dụng trong thời gian ngắn để điều trị bệnh.
• Itraconazole: Tương tự như fluconazole, itraconazole là một thuốc chống nấm mạnh mẽ được sử dụng trong trường hợp nấm lang ben nghiêm trọng hoặc tái phát. Đây là lựa chọn điều trị toàn thân cho bệnh lang ben.

Dùng các sản phẩm đặc trị

• Shampoo chống nấm: Các sản phẩm dầu gội chứa ketoconazole hoặc selenium sulfide có thể được chỉ định để điều trị lang ben, đặc biệt là khi bệnh xuất hiện trên vùng da đầu hoặc các khu vực có nhiều bã nhờn. Sử dụng đều đặn theo hướng dẫn có thể giúp cải thiện tình trạng da.

Điều trị lang ben bằng Tây y thường mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn điều trị tốt nhất.

Bài thuốc Đông y

Trong y học cổ truyền, lang ben được xem là do sự mất cân bằng của khí huyết, thấp nhiệt tích tụ ở da gây nên. Vì vậy, điều trị lang ben trong Đông y tập trung vào việc thanh nhiệt, giải độc, trừ thấp, hoạt huyết và dưỡng huyết.

Dưới đây là một số bài thuốc Đông y thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị lang ben:

Bài thuốc 1:

Thành phần:

• Bạch truật: 12g
• Phục linh: 12g
• Phòng phong: 8g
• Cam thảo: 4g

Cách dùng:

• Sắc các vị thuốc với 500ml nước, đun nhỏ lửa đến khi còn khoảng 200ml.
• Chia làm 2 lần uống trong ngày.

Công dụng:

• Bạch truật, phục linh có tác dụng kiện tỳ, lợi thấp, giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và bài tiết, từ đó hỗ trợ điều trị lang ben từ bên trong.
• Phòng phong có tác dụng khu phong, trừ thấp, giải độc, giúp giảm ngứa và làm dịu da.
• Cam thảo có tác dụng điều hòa các vị thuốc, giảm độc tính.

Bài thuốc 2:

Nguyên liệu:

• Kim ngân hoa: 10g
• Liên kiều: 10g
• Kinh giới: 10g
• Bồ công anh: 10g
• Cam thảo: 6g

Cách thực hiện:

• Rửa sạch các vị thuốc, cho vào ấm sắc cùng 500ml nước.
• Sắc đến khi còn khoảng 200ml nước, chia làm 2 lần uống trong ngày.

Công dụng:

• Kim ngân hoa, liên kiều: Thanh nhiệt, giải độc, kháng khuẩn, kháng viêm.
• Kinh giới: Giải biểu, trừ phong, kháng khuẩn.
• Bồ công anh: Thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm.
• Cam thảo: Điều hòa các vị thuốc, bổ khí.

Lưu ý:

• Tham khảo ý kiến thầy thuốc: Trước khi sử dụng bất kỳ bài thuốc nào, bạn nên tham khảo ý kiến thầy thuốc Đông y để được tư vấn về liều lượng và cách sử dụng phù hợp với thể trạng của mình.
• Kiên trì sử dụng: Bài thuốc Đông y thường cần thời gian để phát huy tác dụng. Hãy kiên trì sử dụng theo chỉ định của thầy thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh: Hạn chế đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi, giữ vệ sinh da sạch sẽ, tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại...

Mẹo dân gian hỗ trợ điều trị bệnh tại nhà

Mặc dù điều trị lang ben thường yêu cầu sự can thiệp từ bác sĩ và sử dụng thuốc kháng nấm, một số mẹo tại nhà có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng da và làm giảm triệu chứng. Dưới đây là các biện pháp điều trị lang ben bằng mẹo tại nhà dựa trên các nghiên cứu và thực tiễn lâm sàng:

• Sử dụng giấm táo: Giấm táo có tính chất kháng khuẩn và chống nấm tự nhiên. Dùng bông gòn thấm giấm táo và thoa lên vùng da bị ảnh hưởng từ 1-2 lần mỗi ngày có thể giúp giảm sự phát triển của nấm và làm sáng các vết đốm.
• Dùng tinh dầu trà cây: Tinh dầu trà cây có đặc tính kháng nấm mạnh mẽ. Pha loãng tinh dầu trà cây với một loại dầu dẫn như dầu dừa và thoa lên vùng da bị lang ben có thể giúp kiểm soát nấm và giảm triệu chứng.
• Tắm với baking soda: Baking soda có tác dụng làm sạch và cân bằng độ pH của da. Thêm baking soda vào nước tắm có thể giúp làm giảm ngứa và làm sạch các vết nấm trên da.
• Dùng mặt nạ từ nghệ: Nghệ có tính chất kháng viêm và kháng nấm. Trộn bột nghệ với một ít sữa hoặc nước để tạo thành hỗn hợp sệt và thoa lên vùng da bị ảnh hưởng. Để mặt nạ trên da trong khoảng 20 phút trước khi rửa sạch với nước ấm. Sử dụng 2-3 lần mỗi tuần.

Lưu ý:

• Thử phản ứng da: Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào, hãy thử phản ứng trên một vùng da nhỏ để đảm bảo không gây kích ứng.
• Sạch sẽ và vệ sinh: Đảm bảo vệ sinh vùng da trước và sau khi áp dụng các biện pháp tại nhà để tránh nhiễm khuẩn.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Các biện pháp tại nhà có thể hỗ trợ điều trị lang ben, nhưng không thay thế hoàn toàn điều trị y tế. Đối với trường hợp nặng hoặc không đáp ứng với các biện pháp tại nhà, nên tìm đến sự tư vấn và điều trị của bác sĩ chuyên khoa da liễu.

Để hỗ trợ điều trị lang ben và ngăn ngừa tái phát, việc điều chỉnh lối sống là rất quan trọng. Những thay đổi trong lối sống có thể giúp giảm bớt các yếu tố kích thích sự phát triển của nấm Malassezia và duy trì sức khỏe làn da. Dưới đây là một số khuyến nghị về lối sống có thể áp dụng:

• Duy trì vệ sinh da sạch sẽ: Việc giữ cho da luôn sạch và khô là rất quan trọng để ngăn ngừa sự phát triển của nấm. Sử dụng các sản phẩm làm sạch nhẹ nhàng, không chứa dầu, có thể giúp giảm bớt lượng bã nhờn trên da và ngăn ngừa sự phát triển của nấm.
• Chọn trang phục phù hợp: Mặc quần áo thoáng khí, làm từ các chất liệu tự nhiên như cotton, có thể giúp giảm tiết mồ hôi và giữ cho da khô ráo. Tránh mặc quần áo chật hoặc làm từ chất liệu tổng hợp có thể gây kích ứng da và tạo môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Mặc dù chưa có bằng chứng cụ thể về việc chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến lang ben, nhưng việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất có thể hỗ trợ hệ miễn dịch và giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và gây ra các vấn đề về da. Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như yoga, thiền, hoặc tập thể dục thường xuyên có thể có lợi cho sức khỏe tổng thể và cải thiện tình trạng da.

Khi đi khám bệnh lang ben, hãy chuẩn bị các thông tin sau để giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác:

• Lịch sử bệnh lý: Cung cấp thông tin về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, và bất kỳ yếu tố nào có thể làm trầm trọng thêm tình trạng da.
• Tiền sử bệnh tật: Cho bác sĩ biết về các bệnh lý hiện tại hoặc các bệnh lý da liễu trước đây.
• Sử dụng thuốc: Cung cấp danh sách các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và các sản phẩm thảo dược.

Lang ben tuy không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý người bệnh. Nếu bạn nghi ngờ mình bị lang ben, hãy đi khám bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đừng tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

• Chuối Xanh Chữa Lang Beng
• Trị Lác Đồng Tiền