Lồi Xương Hàm

Lồi xương hàm hay còn được gọi là torus xương hàm. Tình trạng này xảy ra khi có sự xuất hiện và phát triển bất thường của các khối u lành tính tại vùng xương bên trong miệng. Tuy nhiên, các khối u này lại không gây ra bất kỳ tổn thương nghiêm trọng nào tại xương. Theo thời gian, khối torus xương hàm có thể phát triển với kích thước lớn khiến người bệnh cảm thấy đau nhức, khó chịu và gây rối loạn chức năng trong miệng.

Dựa vào vị trí xuất hiện khối u mà y khoa chia tình trạng lồi xương hàm thành nhiều dạng khác nhau. Thường gặp nhất là lồi xương hàm trên (vòm miệng hình xuyến) và lồi xương hàm dưới. Trong đó, trường hợp lồi xương hàm dưới xảy ra ít phổ biến hơn, chỉ chiếm từ 5 - 40% trên tổng số ca bệnh.

+ Lồi xương hàm dưới

Lồi xương hàm dưới thường xảy ra ở người Châu Á và nam giới, đặc biệt là những người trong độ tuổi trưởng thành và có thói quen nghiến răng. Lúc này, khối u sẽ xuất hiện ở mặt trong của xương hàm dưới, ngay vị trí gần lưỡi nhất. Khoảng 90% trường hợp có xương phát triển theo hình xuyến ở cả hai bên khoang miệng.

Bác sĩ cho biết, kích thước của các khối torus ở hàm dưới sẽ thay đổi theo thời gian, chúng có thể phát triển lớn rồi va chạm vào nhau. Vì thế, tình trạng này thường xảy ra không phải do ảnh hưởng của gen mà là do những căng thẳng cục bộ.

+ Lồi xương hàm trên

Lồi xương hàm trên hay còn gọi là vòm miệng hình xuyến. Đây là sự phát triển lành tính của xương bên trong vòm miệng. Tình trạng này xảy ra ở nữ giới nhiều hơn so với nam giới.  Dựa vào hình dáng bên ngoài mà các khối torus xương hàm trên được chia thành nhiều dạng khác nhau. Cụ thể là torus phẳng, torus dạng hòn, torus hình thoi, torus dạng thùy.

Lúc này, khối torus sẽ xuất hiện ở đường giữa của khẩu cái cứng và có đường kính dưới 2cm. Tuy nhiên, kích thước của chúng có thể thay đổi liên tục trong suốt cuộc đời. Thông thường, khối torus sẽ có kích thước khá nhỏ ở những trẻ từ 15 - 19 tuổi và phát triển lớn hơn ở giai đoạn 30 - 49 tuổi. Sau 50 tuổi, kích thước của khối torus sẽ giảm dần và có thể biến mất hoàn toàn.

Lồi xương hàm thường không gây ra bất kỳ triệu chứng gì khi mới khởi phát. Chỉ đến khi chúng phát triển với kích thước lớn, người bệnh mới bắt đầu có cảm giác khó chịu trong vòm miệng. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể nhận biết ra sự phát triển của chúng thông qua các dấu hiệu sau đây:

• Khi dùng tay sờ vào vùng xương hàm dưới hoặc trên sẽ cảm nhận được một hòn xương đang phát triển bên trong. Vị trí xương phát triển sẽ lồi lên so với các khu vực xung quanh.
• Sau một thời gian khi các khối lồi xương hàm phát triển với kích thước lớn, bạn sẽ nhìn thấy rõ các lồi xương bên trong.
• Khi bị lồi xương hàm dưới, khối torus sẽ hình thành ở mặt trong của hàm dưới ngay vị trí gần bề mặt lưỡi nhất. Nếu chúng phát triển quá lớn sẽ chạm vào nhau.
• Khi bị lồi xương hàm trên, bạn có thể sờ hoặc nhìn thấy khối torus ở đường giữa của khẩu cái cứng. Hình dáng của khối torus hàm trên khá đa dạng.

Ở một số trường hợp, tình trạng lồi xương hàm sẽ xảy ra kèm theo các triệu chứng sau đây:

• Bị sưng bên trong miệng nhưng không gây đau nhức. Đôi khi sẽ có cảm giác khó chịu và rối loạn chức năng trong miệng.
• Gây khó nhai khi khối lồi xương hàm xuất hiện ở gần răng và khó nuốt khi khối torus có kích thước lớn, thức ăn có thể bị kẹt ở bên trong khối lồi xương hàm.
• Xuất hiện vết loét tại lớp mô mềm bao phủ quanh khối lồi xương hàm. Gặp một số vấn đề về răng hàm miệng như viêm nướu, loét miệng, loét nướu răng,...
• Gây khó khăn trong việc chế tạo răng giả, khi dùng hàm giả sẽ có cảm giác không thoải mái. Làm gia tăng nguy cơ bị sâu răng, đau răng,...
• Bị sốt cao, đau họng và gây kích ứng đến khối amidan.

Tình trạng lồi xương hàm có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Trong đó, lồi xương hàm dưới thường gặp ở nam và lồi xương hàm trên thường gặp ở nữ. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng lồi xương hàm mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo:

• Di truyền: Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra, những người sinh ra trong gia đình có bố mẹ bị lồi xương hàm sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với bình thường. Tình trạng này có thể xảy ra do tác động từ yếu tố di truyền.
• Căng thẳng trong xương hàm: Khối lồi xương hàm có thể hình thành do có liên quan đến sự quá tải lực nhai. Khi nhai, lực nhai sẽ đầy chóp răng cối nhỏ hàm dưới dịch chuyển và hướng vào phía lưỡi. Điều này đã tạo điều kiện cho lớp xương ở phía trong phát triển một cách bất thường.
• Nghiến răng: Nghiến răng là nguyên nhân gây ra sự quá tải lực nhai và kích thích sự phát triển bất thường của xương. Vì vậy, tình trạng lồi xương hàm rất dễ xảy ra ở những người có thói quen nghiến răng.

Lồi xương hàm là sự phát triển bất thường của xương bên trong hàm. Tuy nhiên, đây là tình trạng rất lành tính và ít khi khởi phát triệu chứng gây khó chịu cho người bệnh. Nhưng theo thời gian, các khối lồi xương hàm có thể phát triển với kích thước lớn và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Lúc này, người bệnh sẽ gặp khó khăn khi thực hiện động tác nhai nuốt thức ăn, tháp lắp răng giả, điều chỉnh răng hàm,...

Đồng thời, khi khối lồi xương hàm phát triển với kích thước lớn cũng rất dễ bị kích thích và gây ra tình trạng đau hàm, đau họng, hình thành nên vết loét,... Điều này đã làm gia tăng nguy cơ bị sâu răng hay gây kích ứng đến khối amidan. Vì thế, khi bị lồi xương hàm bạn nên chăm sóc răng miệng đúng cách để hạn chế các ảnh hưởng của tình trạng này. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tiến hành điều trị chuyên khoa theo chỉ định của bác sĩ khi cần thiết.

Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa tình trạng lồi xương hàm mà chúng tôi tổng hợp được, bạn có thể tham khảo và áp dụng tại nhà:

• Loại bỏ các thói quen tạo áp lực cục bộ hoặc gây căng thẳng lên xương hàm, điển hình nhất là thói quen nghiến răng và nhai kẹo cao su.
• Hạn chế tiêu thụ các nhóm thực phẩm dai và khó nuốt trong thực đơn ăn uống hàng ngày, ví dụ như thịt gân. Tốt nhất, bạn nên hình thành cho bản thân thói quen ăn chậm nhai kỹ và ưu tiên tiêu thụ các món ăn mềm dễ nuốt.
• Chăm sóc sức khỏe răng miệng đúng cách. Nên chải răng 2 lần/ngày, sử dụng bàn chải mềm và kem đánh răng có tính kháng khuẩn cao. Cách này có tác dụng hạn chế các tổn thương xảy ra bên trong vòm miệng và khiến xương phát triển bình thường,
• Với những đối tượng có nguy cơ cao, nên thường xuyên thăm khám chuyên khoa để sớm phát hiện bất thường và có các biện pháp chăm sóc sao cho phù hợp.

Tình trạng lồi xương hàm rất dễ chẩn đoán thông qua việc kiểm tra triệu chứng lâm sàng và chụp x-quang. Hình ảnh x-quang sẽ giúp bác sĩ quan sát rõ nét sự phát triển bất thường của các khối xương bên trong hàm. Từ đó, bác sĩ có thể xác định tình trạng lồi xương và kích thước của các khối lồi xương để tư vấn phương pháp điều trị.

Nếu tình trạng lồi xương hàm không gây ra triệu chứng bất thường, người bệnh sẽ được yêu cầu theo dõi kích thước của khối lồi xương theo định kỳ mà không cần điều trị chuyên khoa. Nhưng nếu các khối lồi xương này có kích thước lớn và gây ra các triệu chứng khó chịu như đau, loét miệng, khó nhai, khó nuốt,... bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc hoặc phẫu thuật. Dưới đây là các cách điều trị lồi xương hàm mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo:

Giữ gìn vệ sinh răng miệng

Khi bị lồi xương hàm, bạn cần chăm sóc sức khỏe răng miệng đúng cách để tránh phát sinh các triệu chứng khó chịu. Lúc này, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh dùng nước súc miệng hoặc thuốc xịt sát trùng. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần phải giữ vệ sinh răng miệng thật sạch sẽ bằng cách đánh răng 2 lần/ngày, sử dụng bàn chải đánh răng mềm và kem đánh răng có tác dụng kháng khuẩn.

Mục đích của việc giữ vệ sinh răng miệng là ngăn ngừa bị viêm nhiễm thứ cấp, làm dịu các vết loét xuất hiện bên trong vòm miệng và tránh gây kích thích đến khối amidan. Từ đó, quá trình chữa lành tổn thương sẽ diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên tiêu thụ đồ ăn cay nóng để tránh kích thích đến lớp niêm mạc lót trong, gây ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh.

Dùng thuốc Tây y

Nếu tình trạng lồi xương hàm khởi phát triệu chứng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị bằng thuốc Tây y. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị tình trạng lồi xương hàm là:

+ Thuốc giảm đau: Được sử dụng để cải thiện tình trạng đau họng và đau trong miệng do lồi xương hàm. Thường dùng là thuốc giảm đau đơn thuần và thuốc kháng viêm không steroid. Các loại thuốc này có tác dụng nhanh, mang lại hiệu quả tốt với những trường hợp đau ở mức độ nhẹ hoặc vừa.  Ngoài ra, nhóm thuốc này còn có khả năng hạ sốt và kháng viêm cho những trường hợp bị kích ứng bên trong miệng.

+ Thuốc kháng sinh: Được kê đơn với những trường hợp bị viêm loét trong miệng và gây ra tình trạng nhiễm trùng thứ cấp. Tác dụng chính của thuốc kháng sinh là ức chế hoạt động của vi khuẩn gây hại và dần tiêu diệt chúng. Dựa vào mức độ nhiễm trùng, bác sĩ sẽ yêu cầu dùng kháng sinh đường uống hoặc kháng sinh bôi.

+ Thuốc chống nấm: Loại thuốc này được kê đơn điều trị cho những trường hợp có nấm phát triển bên trong miệng sau nhiễm trùng thứ cấp. Sử dụng thuốc chống nấm nhằm mục đích tiêu diệt các vi nấm gây hại đang hoạt động bên trong vòm miệng.

Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định thực hiện với những trường hợp có khối lồi xương hàm kích thước lớn và gây ra một số vấn đề về sức khỏe khác. Cụ thể là:

• Khối lồi xương hàm có kích thước quá lớn, bị phù nề nghiêm trọng và chiếm không gian lưỡi.
• Gặp khó khăn trong việc tháo lắp răng giả hoặc rối loạn giọng nói.
• Lớp niêm mạc bao phủ bên ngoài khối lồi xương hàm bị tổn thương kéo dài là tái phát nhiều lần, gây cho người bệnh cảm giác rất khó chịu.
• Khối lồi xương hàm phát triển nhanh chóng và có nguy cơ tiến triển sang ung thư.
• Thức ăn bị tích tụ bên dưới khối lồi xương hàm gây viêm nhiễm mãn tính.

Mục đích của việc phẫu thuật là cắt bỏ khối lồi xương hàm, tránh tình trạng đè nén hoặc gây kích thích đến các mô xung quanh. Đây là phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao và nhanh chóng. Tuy nhiên, khối lồi xương hàm vẫn có thể phát triển trở lại sau phẫu thuật nếu bạn tiếp tục duy trì các thói quen gây căng thẳng trong xương hàm.