Tất Tần Tật Về Thoái Hóa Cột Sống: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Phương Pháp Điều Trị

Quản trị viên Phan Dũng

Cập nhật: 26/05/2025

Thoái hóa cột sống là một vấn đề sức khỏe thường gặp, ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là những người lớn tuổi. Khi khớp đốt sống và các đĩa đệm bị thoái hóa, người bệnh có thể gặp phải những cơn đau dữ dội, hạn chế vận động và giảm chất lượng cuộc sống. Vietmec mong muốn giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về những nguyên nhân, triệu chứng cũng như phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cách phòng ngừa và điều trị thoái hóa cột sống, giúp bạn có thể chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Định nghĩa thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống là tình trạng các đĩa đệm giữa các đốt sống bị suy giảm chức năng, dẫn đến đau đớn và hạn chế vận động. Đây là một bệnh lý thoái hóa khớp ảnh hưởng chủ yếu đến các khớp xương sống, gây ra những tổn thương không thể phục hồi hoàn toàn. Cột sống có chức năng nâng đỡ toàn bộ cơ thể, vì vậy khi bị thoái hóa sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng di chuyển, thậm chí gây tê liệt nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống thường bắt đầu một cách âm thầm, nhưng khi các triệu chứng xuất hiện, chúng có thể làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống. Dưới đây là các triệu chứng bạn có thể gặp phải:

Triệu chứng khởi phát

Cảm giác đau nhức ở vùng lưng hoặc cổ, đặc biệt khi đứng lâu hoặc ngồi một chỗ.
Cứng khớp vào buổi sáng hoặc sau một khoảng thời gian không vận động.
Đau âm ỉ khi cúi người hoặc xoay người.

Triệu chứng đặc trưng

Đau dữ dội và kéo dài, có thể lan xuống các chi dưới hoặc tay.
Mất cảm giác hoặc tê liệt ở các chi, khó khăn khi di chuyển.
Khả năng vận động giảm, như khó cúi, xoay hoặc nâng vật nặng.
Cảm giác yếu đuối ở tay hoặc chân, ảnh hưởng đến khả năng đi lại.

Nguyên nhân thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống có thể do nhiều yếu tố khác nhau tác động, nhưng phần lớn là kết quả của quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Các yếu tố này có thể tích lũy theo thời gian và gây ra những tổn thương không thể phục hồi hoàn toàn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:

Lão hóa tự nhiên: Khi cơ thể già đi, các đĩa đệm và khớp cột sống mất dần độ đàn hồi và khả năng hấp thụ lực, gây thoái hóa.
Tổn thương cột sống trước đó: Những chấn thương trước đây, như tai nạn hoặc tai nạn thể thao, có thể gây ra các tổn thương vĩnh viễn cho cột sống, tạo điều kiện cho thoái hóa xảy ra.
Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất có thể làm yếu cơ xung quanh cột sống, gây áp lực lớn lên đĩa đệm và dẫn đến thoái hóa.
Béo phì: Trọng lượng dư thừa sẽ tạo thêm áp lực lên cột sống, nhất là các đĩa đệm, góp phần vào quá trình thoái hóa.
Di truyền: Một số yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ phát triển thoái hóa cột sống, nhất là khi gia đình có người từng mắc bệnh này.
Căng thẳng quá mức: Công việc hoặc thói quen sống không lành mạnh, gây căng thẳng kéo dài cũng có thể là nguyên nhân làm tăng tốc độ thoái hóa cột sống.

Đối tượng dễ mắc thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Nhận biết các nhóm người có nguy cơ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa bệnh. Dưới đây là các đối tượng dễ mắc phải bệnh này:

Người cao tuổi: Quá trình lão hóa là yếu tố chính dẫn đến thoái hóa cột sống, vì vậy, người già có nguy cơ mắc bệnh cao.
Người có tiền sử chấn thương cột sống: Những người từng gặp tai nạn hoặc bị chấn thương nghiêm trọng ở lưng hay cổ có thể đối mặt với nguy cơ thoái hóa cột sống cao hơn.
Người ít vận động: Những người làm việc văn phòng, ít di chuyển hoặc không tập thể dục thường xuyên dễ gặp phải tình trạng thoái hóa cột sống.
Người thừa cân, béo phì: Trọng lượng dư thừa gây thêm áp lực lên các đĩa đệm và cột sống, tăng nguy cơ bị thoái hóa.
Những người có công việc yêu cầu lao động nặng: Công việc thường xuyên phải khuân vác nặng hoặc làm các động tác gập người, xoay người liên tục cũng khiến cột sống dễ bị tổn thương.
Người có yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh thoái hóa cột sống, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng tăng lên.

Biến chứng của thoái hóa cột sống

Nếu không được điều trị kịp thời, thoái hóa cột sống có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng sống và khả năng vận động của người bệnh. Các biến chứng này có thể kéo dài, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

Đau thần kinh tọa: Các đĩa đệm bị thoái hóa có thể chèn ép các dây thần kinh, gây ra đau thần kinh tọa. Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức lan rộng từ lưng xuống mông và chân.
Teo cơ: Khi các đĩa đệm không còn chức năng hấp thụ lực, các cơ xung quanh cột sống có thể bị yếu đi, dẫn đến teo cơ và khó khăn trong vận động.
Khó di chuyển: Biến chứng này thường xảy ra khi thoái hóa tiến triển nặng, làm cho người bệnh không thể cúi người, xoay người hoặc đi lại bình thường.
Hạn chế khả năng vận động: Thoái hóa có thể dẫn đến các hạn chế trong việc thực hiện các công việc hàng ngày như đi bộ, đứng lâu hay thậm chí là ngồi.
Mất cảm giác và tê liệt: Một số trường hợp thoái hóa cột sống có thể gây ra mất cảm giác hoặc tê liệt ở các chi, nhất là khi có sự chèn ép lên các dây thần kinh.

Chẩn đoán thoái hóa cột sống

Chẩn đoán thoái hóa cột sống là bước quan trọng giúp xác định mức độ tổn thương và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Hiện nay, có nhiều phương pháp chẩn đoán hiệu quả từ y học hiện đại giúp phát hiện bệnh lý này.

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng như đau, cứng khớp và khả năng vận động của bệnh nhân để đưa ra những đánh giá ban đầu.
X-quang: Là phương pháp phổ biến để xác định tình trạng thoái hóa cột sống. X-quang có thể giúp phát hiện sự biến dạng của đĩa đệm và khớp cột sống.
MRI (Chụp cộng hưởng từ): Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác hơn để đánh giá mức độ thoái hóa, tình trạng chèn ép dây thần kinh và các tổn thương phần mềm xung quanh cột sống.
CT scan (Chụp cắt lớp vi tính): Được sử dụng để phát hiện những biến dạng phức tạp của cột sống và các đĩa đệm mà X-quang không thể phát hiện.
Siêu âm: Dùng để kiểm tra các dấu hiệu viêm hoặc phù nề ở khu vực cột sống và các khớp xung quanh.

Đối với y học cổ truyền, phương pháp chẩn đoán chủ yếu dựa vào quan sát, hỏi bệnh và bắt mạch để đánh giá tình trạng bệnh. Các thầy thuốc cổ truyền sẽ chú trọng đến các triệu chứng như đau nhức lưng, cảm giác tê bì, và mức độ cứng khớp để đưa ra phương án điều trị. Những phương pháp như châm cứu, bấm huyệt và xoa bóp cũng được sử dụng để hỗ trợ trong việc điều trị thoái hóa cột sống, giúp người bệnh giảm đau, thư giãn và cải thiện lưu thông máu.

Phương pháp điều trị thoái hóa cột sống

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là vô cùng quan trọng để giúp cải thiện tình trạng thoái hóa cột sống, giảm đau đớn và phục hồi khả năng vận động. Tùy vào mức độ bệnh, tình trạng sức khỏe của người bệnh và các yếu tố khác, có thể áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Mẹo điều trị tại nhà

Bên cạnh việc tham khảo ý kiến bác sĩ, bạn có thể áp dụng một số phương pháp điều trị tại nhà để giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của cột sống. Những mẹo đơn giản dưới đây có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn trong quá trình điều trị:

Chườm nóng/lạnh: Áp dụng nhiệt nóng hoặc lạnh vào vùng cột sống bị đau giúp giảm viêm và thư giãn cơ bắp. Nên chườm mỗi lần từ 15 đến 20 phút.
Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện độ linh hoạt và giảm cứng khớp.
Duy trì tư thế đúng: Tránh ngồi hoặc đứng lâu trong một tư thế. Hãy đảm bảo tư thế ngồi hoặc nằm đúng để giảm áp lực lên cột sống.
Sử dụng thảo dược: Một số thảo dược như gừng, nghệ có khả năng giảm viêm và đau nhức. Bạn có thể uống trà gừng hoặc sử dụng nghệ để giảm triệu chứng.
Giảm cân: Nếu bạn thừa cân, việc giảm cân sẽ giảm áp lực lên cột sống, giúp giảm đau và cải thiện tình trạng bệnh.

Lưu ý: Các phương pháp điều trị tại nhà có thể hỗ trợ giảm triệu chứng, nhưng không thay thế hoàn toàn việc điều trị chuyên sâu. Nếu tình trạng không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng thêm, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Điều trị bằng Tây y

Điều trị thoái hóa cột sống bằng Tây y chủ yếu nhằm giảm đau, làm chậm quá trình thoái hóa và phục hồi chức năng vận động. Các phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc, vật lý trị liệu và trong một số trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được chỉ định.

Thuốc giảm đau và chống viêm: Các thuốc như paracetamol, ibuprofen và diclofenac giúp giảm đau và viêm. Chúng giúp bệnh nhân giảm triệu chứng đau đớn do thoái hóa cột sống gây ra.
Thuốc giãn cơ: Dùng để giúp thư giãn cơ bắp, giảm cứng khớp và hạn chế co thắt cơ.
Vật lý trị liệu: Các phương pháp như xoa bóp, tập thể dục phục hồi chức năng giúp giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ bắp và phục hồi khả năng vận động.
Phẫu thuật: Trong trường hợp thoái hóa cột sống nặng và có biến chứng như thoát vị đĩa đệm chèn ép dây thần kinh, phẫu thuật có thể được chỉ định để điều trị.
Liệu pháp tâm lý: Một số bệnh nhân có thể bị ảnh hưởng về mặt tinh thần do đau đớn kéo dài. Liệu pháp tâm lý như tư vấn, liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) giúp bệnh nhân cải thiện tâm trạng và cách đối mặt với đau đớn.

Ưu và nhược điểm của phương pháp điều trị Tây y: Phương pháp này mang lại hiệu quả nhanh chóng trong việc giảm đau và cải thiện chức năng vận động. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tây cần phải tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ. Phẫu thuật là phương án cuối cùng khi các biện pháp khác không có hiệu quả.

Điều trị bằng Đông y

Y học cổ truyền có những phương pháp điều trị thoái hóa cột sống mang lại hiệu quả lâu dài, giúp phục hồi cơ thể từ bên trong. Các phương pháp chính bao gồm châm cứu, bấm huyệt và sử dụng các bài thuốc từ thảo dược.

Châm cứu: Châm cứu giúp kích thích các huyệt đạo, cải thiện lưu thông khí huyết, giảm đau và giảm viêm. Phương pháp này giúp phục hồi sự cân bằng trong cơ thể, giúp cột sống phục hồi nhanh chóng.
Bấm huyệt: Phương pháp này tập trung vào việc ấn vào các huyệt đạo trên cơ thể để giảm căng thẳng, thư giãn cơ bắp và làm giảm cơn đau.
Sử dụng thảo dược: Các bài thuốc Đông y như cam thảo, nhũ hương, thiên ma có tác dụng giảm viêm, giảm đau, và hỗ trợ phục hồi chức năng cột sống.

Ưu và nhược điểm của phương pháp điều trị Đông y: Phương pháp Đông y mang lại hiệu quả lâu dài, điều trị toàn diện và không gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, tiến triển chậm và cần kiên nhẫn, điều trị thường yêu cầu thời gian dài và không phải lúc nào cũng phù hợp với mọi bệnh nhân.

Lưu ý khi điều trị thoái hóa cột sống

Khi điều trị thoái hóa cột sống, việc tuân thủ đúng phương pháp và lưu ý trong quá trình điều trị là rất quan trọng để đạt hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là một số lưu ý cần nhớ khi bạn hoặc người thân đang đối mặt với bệnh lý này.

Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa: Trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào, hãy thảo luận với bác sĩ để xác định phương án phù hợp nhất với tình trạng của bạn.
Kiên nhẫn trong quá trình điều trị: Điều trị thoái hóa cột sống có thể mất thời gian, đặc biệt khi sử dụng các phương pháp Đông y hay điều trị không dùng thuốc. Hãy kiên trì và không bỏ dở giữa chừng.
Tránh tự ý sử dụng thuốc: Việc tự ý sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây tác dụng phụ và làm tình trạng bệnh nặng hơn.
Duy trì thói quen vận động hợp lý: Tập thể dục nhẹ nhàng và thường xuyên có thể giúp duy trì sự linh hoạt của cột sống. Tuy nhiên, hãy tránh các bài tập quá sức hoặc có thể làm tình trạng thoái hóa trở nên trầm trọng hơn.
Chú ý đến chế độ dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu canxi và vitamin D, sẽ giúp tăng cường sức khỏe xương khớp và hỗ trợ quá trình điều trị.
Tránh tư thế sai khi làm việc: Ngồi, đứng hoặc nằm đúng tư thế là rất quan trọng để giảm áp lực lên cột sống. Hãy điều chỉnh thói quen sinh hoạt hàng ngày để hạn chế đau đớn và các tổn thương thêm.
Giảm cân nếu cần thiết: Nếu bạn thừa cân, việc giảm cân sẽ giúp giảm bớt áp lực lên cột sống và giảm đau nhức hiệu quả.

Hy vọng những thông tin mà Vietmec cung cấp trên đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về quá trình điều trị thoái hóa cột sống. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu bệnh, đừng chần chừ mà hãy đi khám và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Triệu chứng và nguyên nhân

Thoái hóa cột sống là tình trạng thoái hóa tự nhiên của cấu trúc cột sống, thường xảy ra khi chúng ta già đi. Tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó có thể gây ra đau đớn đáng kể và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Định nghĩa

Thoái hóa cột sống, còn được gọi là bệnh lý thoái hóa đĩa đệm, là quá trình lão hóa tự nhiên của các cấu trúc cột sống, bao gồm đĩa đệm, khớp, và xương. Khi chúng ta già đi, các đĩa đệm mất dần nước, trở nên mỏng và kém đàn hồi. Khớp cột sống cũng bị bào mòn, hình thành các gai xương (bone spurs), gây chèn ép lên dây thần kinh.

Hình ảnh

Triệu chứng

Các triệu chứng của thoái hóa cột sống có thể khác nhau tùy theo vị trí và mức độ thoái hóa.

Đau: Đau là một triệu chứng thường gặp nhất, có thể xảy ra ở cổ, lưng, hoặc thắt lưng. Cơn đau có thể kéo dài hoặc dữ dội, tăng khi hoạt động và giảm khi nghỉ ngơi.
Cứng khớp: Cột sống có thể trở nên cứng, đặc biệt là vào buổi sáng.
Tê bì, yếu cơ: Khi các dây thần kinh bị chèn ép, có thể gây ra tê bì, ngứa ran, hoặc yếu cơ ở tay hoặc chân.

Các vị trí thoái hóa cột sống thường gặp là:

Thoái hóa cột sống cổ: Gây đau cổ, cứng cổ, đau vai gáy, tê bì tay.
Thoái hóa cột sống lưng: Gây đau lưng, đau thắt lưng, đau lan xuống mông và chân.

Nguyên Nhân

Thoái hóa cột sống là kết quả của nhiều yếu tố, bao gồm:

Tuổi tác: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Quá trình lão hóa tự nhiên khiến các cấu trúc cột sống suy yếu.
Di truyền: Một số người có thể có khuynh hướng di truyền dễ bị thoái hóa cột sống.
Chấn thương: Chấn thương cột sống trong quá khứ có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa.
Lối sống: Thừa cân, béo phì, ít vận động, tư thế xấu, và làm việc nặng nhọc cũng có thể góp phần gây bệnh.

Biến chứng

Thoái hóa cột sống, nếu không được chữa trị hiệu quả, có thể tiến triển và dẫn đến những biến chứng đáng lo ngại:

Hẹp ống sống: Sự thu hẹp ống sống do gai xương hoặc các yếu tố khác gây chèn ép tủy sống và dây thần kinh, dẫn đến đau đớn, tê bì, yếu cơ, và trong trường hợp nặng có thể gây liệt.
Thoát vị đĩa đệm: Đĩa đệm bị thoái hóa dễ bị tổn thương, có thể vỡ ra và gây chèn ép dây thần kinh, dẫn đến đau dữ dội và các triệu chứng thần kinh khác.
Gai cột sống: Sự hình thành gai xương ở cột sống không chỉ gây đau mà còn hạn chế phạm vi vận động, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.
Mất vững cột sống: Cột sống mất ổn định do thoái hóa làm tăng nguy cơ té ngã và chấn thương, đồng thời gây đau đớn và khó khăn khi vận động.
Rối loạn chức năng thần kinh: Chèn ép dây thần kinh do thoái hóa cột sống có thể gây ra các vấn đề về đại tiểu tiện, rối loạn chức năng tình dục và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Phòng ngừa

Mặc dù không thể đảo ngược quá trình thoái hóa cột sống, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa và làm chậm tiến trình này bằng những biện pháp sau:

Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng lý tưởng giúp giảm áp lực lên cột sống.
Tập thể dục đều đặn: Các bài tập tăng cường cơ lưng, cơ bụng, và cải thiện độ linh hoạt của cột sống giúp duy trì sự khỏe mạnh của cột sống.
Chú ý đến tư thế: Đứng thẳng, ngồi đúng tư thế, và tránh mang vác vật nặng sai cách để giảm thiểu áp lực lên cột sống.
Dinh dưỡng hợp lý: Đảm bảo chế độ ăn uống giàu canxi, vitamin D, và các dưỡng chất quan trọng khác để nuôi dưỡng xương khớp.
Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu thoái hóa cột sống và can thiệp kịp thời.

Chẩn đoán và điều trị

Biện pháp chẩn đoán

Việc chẩn đoán sớm thoái hóa cột sống rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng, tiền sử bệnh, và kiểm tra khả năng vận động của cột sống.
Chẩn đoán hình ảnh: Các kỹ thuật như X-quang, MRI, CT scan cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc cột sống, giúp bác sĩ xác định mức độ thoái hóa và phát hiện các biến chứng.
Xét nghiệm bổ sung: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm như điện cơ đồ (EMG) để đánh giá chức năng thần kinh.

Biện pháp điều trị

Điều trị thoái hóa cột sống bằng Tây y

Trong y học hiện đại, Tây y chữa bệnh thoái hóa cột sống chủ yếu tập trung vào việc giảm triệu chứng, ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh, và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Không dùng thuốc:

Vật lý trị liệu: Được xem là nền tảng trong điều trị thoái hóa cột sống ở giai đoạn sớm, các bài tập kéo giãn, tăng cường cơ bắp, và cải thiện tư thế giúp giảm đau, tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt của cột sống, đồng thời ngăn chặn tiến triển của bệnh.
Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic): Kỹ thuật này tập trung vào việc điều chỉnh lại các khớp xương, giảm áp lực lên dây thần kinh và giảm đau. Chiropractic có thể là một lựa chọn hiệu quả cho những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Các liệu pháp khác: Liệu pháp nhiệt/lạnh, liệu pháp massage, liệu pháp kéo giãn cột sống cũng có thể được sử dụng để giảm đau và cải thiện chức năng vận động.

Dùng thuốc:

Thuốc giảm đau và kháng viêm không steroid (NSAIDs): Được sử dụng rộng rãi để giảm đau và viêm trong thoái hóa cột sống. Tuy nhiên, việc sử dụng lâu dài cần được theo dõi chặt chẽ do nguy cơ tác dụng phụ trên đường tiêu hóa.
Thuốc giãn cơ: Có thể được chỉ định để giảm co thắt cơ bắp, từ đó giảm đau và cải thiện vận động.
Thuốc giảm đau thần kinh (gabapentin, pregabalin): Sử dụng trong trường hợp đau mãn tính, đặc biệt khi có tổn thương thần kinh.
Tiêm corticosteroid: Tiêm trực tiếp vào vùng bị viêm có thể giúp giảm đau nhanh chóng, tuy nhiên chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn và dưới sự giám sát của bác sĩ.

Phẫu thuật:

Phẫu thuật chỉ được xem xét trong các trường hợp thoái hóa nặng không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn hoặc khi có các biến chứng như chèn ép tủy sống, hẹp ống sống nặng, hoặc mất vững cột sống. Một số kỹ thuật phẫu thuật thường được sử dụng bao gồm:

Phẫu thuật giải ép: Loại bỏ các phần xương hoặc đĩa đệm gây chèn ép lên dây thần kinh.
Phẫu thuật cố định cột sống: Nối hoặc cố định các đốt sống bằng nẹp vít để ổn định cột sống.
Phẫu thuật thay đĩa đệm nhân tạo: Thay thế đĩa đệm bị tổn thương bằng đĩa đệm nhân tạo.

Quyết định lựa chọn phương pháp phẫu thuật phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, mức độ nghiêm trọng của bệnh, và các yếu tố rủi ro liên quan.

Điều trị thoái hóa cột sống bằng Đông y

Y học cổ truyền với triết lý "dĩ nội dưỡng ngoại" (chăm sóc bên trong để khỏe bên ngoài) không chỉ tập trung vào việc giảm đau mà còn tăng cường sức khỏe tổng thể, giúp cơ thể tự phục hồi và ngăn ngừa tái phát.

Thuốc Đông Y

Độc Hoạt Tang Ký Sinh:

Bài thuốc này tập trung vào việc bổ can thận, khu phong trừ thấp, hoạt huyết thông lạc. Can thận chủ về gân cốt, khi can thận suy yếu sẽ dẫn đến thoái hóa cột sống. Bài thuốc giúp tăng cường chức năng can thận, đồng thời loại bỏ các yếu tố gây đau nhức, tê bì chân tay.

Thành phần:
- Độc hoạt: 12g (khu phong trừ thấp, mạnh gân cốt)
- Tang ký sinh: 12g (bổ can thận, mạnh gân cốt, trừ phong thấp)
- Tần giao: 12g (bổ can thận, hoạt huyết, giảm đau)
- Phòng phong: 10g (trừ phong thấp, giảm đau)
- Ngưu tất: 10g (hoạt huyết, bổ can thận)
- Đỗ trọng: 10g (bổ can thận, mạnh gân cốt)
- Xuyên khung: 8g (hoạt huyết, hành khí, giảm đau)
- Đương quy: 8g (tăng cường lưu thông khí huyết)
- Thục địa: 16g (bổ thận, dưỡng huyết)
- Bạch thược: 12g (bổ huyết, nhuận can, giảm đau)

Quyên Tý Hoàn:

Bài thuốc này có tác dụng bổ can thận, ích tinh tủy, mạnh gân cốt. Nó đặc biệt hiệu quả trong trường hợp thoái hóa cột sống kèm theo các triệu chứng như đau lưng mỏi gối, tê bì chân tay, ù tai, chóng mặt.

Thành phần:
- Bổ cốt chỉ: 12g (bổ thận, mạnh gân cốt)
- Ngưu tất: 12g (lưu thông máu, bổ can thận)
- Cẩu tích: 12g (bổ can thận, mạnh gân cốt, trừ phong thấp)
- Thục địa: 16g (bổ thận, dưỡng huyết)
- Sơn thù: 12g (bổ can thận, cố tinh)
- Đỗ trọng: 12g (bổ can thận, mạnh gân cốt)
- Ba kích: 12g (bổ thận, tráng dương, mạnh gân cốt)
- Tục đoạn: 12g (bổ can thận, mạnh gân cốt, hoạt huyết)
- Ích trí nhân: 12g (bổ thận, cố tinh)

Lưu ý: Bài thuốc này được bào chế dưới dạng hoàn (viên) nên bạn không cần sắc.

Dưỡng Huyết Tứ Vật Tang:

Bài thuốc này giúp bổ huyết, hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu đến các vùng bị thoái hóa. Nó đặc biệt thích hợp cho những người có thể trạng yếu, thiếu máu, da xanh xao, hay hoa mắt chóng mặt.

Thành phần:
- Đương quy: 12g (tăng cường và lưu thông huyết)
- Thục địa: 16g (bổ thận, dưỡng huyết)
- Bạch thược: 12g (bổ huyết, nhuận can, giảm đau)
- Xuyên khung: 8g (hoạt huyết, hành khí, giảm đau)
- Tang ký sinh: 12g (bổ can thận, mạnh gân cốt, trừ phong thấp)
- Đỗ trọng: 12g (bổ can thận, mạnh gân cốt)
- Câu kỷ tử: 12g (bổ can thận, ích tinh, sáng mắt)

Cách sắc thuốc:

Rửa sạch: Rửa sạch tất cả các vị thuốc bằng nước lạnh.
Ngâm: Ngâm thuốc trong nước lạnh khoảng 30 phút.
Sắc lần 1: Cho thuốc và nước ngập thuốc vào ấm sắc, đun sôi rồi hạ lửa nhỏ liu riu trong khoảng 45-60 phút.
Sắc lần 2: Đổ nước thuốc lần 1 ra, thêm nước vào ấm sắc lại lần 2 trong khoảng 30 phút.
Trộn nước thuốc: Trộn đều nước thuốc lần 1 và lần 2, chia làm 2-3 phần uống trong ngày.

Lưu ý:

Các bài thuốc được cung cấp ở trên chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ Đông y để được tư vấn cụ thể và điều chỉnh liều lượng phù hợp với tình trạng bệnh của mình.
Kết hợp sử dụng thuốc với chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện thể dục đều đặn và nghỉ ngơi hợp lý để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bấm huyệt

Bấm huyệt là một thủ pháp quan trọng trong y học cổ truyền, có tác dụng hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống hiệu quả. Xin giới thiệu 3 huyệt đạo chủ chốt, cùng cơ chế tác động và phương pháp tác động chính xác:

Huyệt Đại Trữ (BL-27):

Tọa lạc trên kinh Bàng Quang, huyệt Đại Trữ chủ trị phong thấp, ôn thông kinh mạch, cường kiện gân cốt. Tác động vào huyệt này giúp giảm đau lưng, cải thiện vi tuần hoàn, nâng cao chức năng cột sống.

Xác định huyệt: Huyệt nằm tại vị trí lõm dưới mỏm gai đốt sống thắt lưng 4, đo ngang ra 1,5 thốn (tương đương 2 khoát ngón tay).

Huyệt Thận Du (BL-23):

Thuộc kinh Bàng Quang, huyệt Thận Du có tác dụng bổ thận ích tinh, kiện gân cường cốt. Kích thích huyệt này giúp cải thiện chức năng thận, giảm đau lưng, tăng cường thể lực.

Xác định huyệt: Huyệt nằm tại vị trí lõm dưới mỏm gai đốt sống thắt lưng 2, đo ngang ra 1,5 thốn.

Huyệt Phong Thị (GB-31):

Nằm trên kinh Đởm, huyệt Phong Thị có công dụng khu phong tán hàn, giảm đau, thông kinh hoạt lạc. Tác động huyệt này giúp giảm đau mỏi vùng vai gáy, cải thiện tuần hoàn, giảm căng thẳng.

Xác định huyệt: Huyệt nằm tại điểm giữa đường nối bờ dưới dái tai và mỏm gai đốt sống cổ 7, tại chỗ lõm giữa bờ ngoài cơ ức đòn chũm và bờ trên cơ thang.

Thủ pháp:

Ấn huyệt: Dùng ngón tay cái ấn giữ huyệt, day nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ trong 1-2 phút.
Xoa bóp: Kết hợp xoa bóp vùng lân cận để tăng cường hiệu quả.
Châm cứu: Châm xiên 0,5 - 1 thốn, lưu kim 20 phút. Có thể kết hợp cứu 3 - 5 tráng, ôn cứu 5 - 10 phút.

Lưu ý:

Trước khi thực hiện, nên tham khảo ý kiến thầy thuốc để được hướng dẫn chi tiết và điều chỉnh liệu trình phù hợp.
Bấm huyệt cần thực hiện đúng kỹ thuật, lực vừa phải, tránh gây tổn thương.
Châm cứu cần được thực hiện bởi những người có chuyên môn, không tự ý châm cứu
Duy trì bấm huyệt đều đặn để đạt hiệu quả tốt nhất.

Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Bên cạnh việc điều trị y tế, bạn cũng có thể hỗ trợ quá trình điều trị và giảm triệu chứng thoái hóa cột sống tại nhà bằng cách:

Chườm nóng/lạnh:

Chườm nóng: Giúp giảm đau, giãn cơ, tăng tuần hoàn máu và giảm cứng khớp. Áp dụng túi chườm nóng hoặc khăn ấm lên vùng đau trong khoảng 15-20 phút, nhiều lần trong ngày.
Chườm lạnh: Giúp làm giảm viêm nhiễm và sưng đau. Áp dụng túi chườm lạnh hoặc đá bọc trong khăn lên vùng đau trong khoảng 10-15 phút, nhiều lần trong ngày.

Nghỉ ngơi đúng cách:

Tránh các hoạt động nặng, mang vác vật nặng, hoặc các tư thế gây áp lực lên cột sống.
Nằm trên đệm cứng vừa phải và sử dụng gối hỗ trợ cổ hoặc lưng để duy trì đường cong tự nhiên của cột sống.
Nghỉ ngơi xen kẽ với hoạt động nhẹ nhàng để tránh cứng khớp.

Tập luyện thường xuyên:

Tập các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng, tăng cường cơ bắp lưng và bụng để hỗ trợ cột sống.
Các bài tập như yoga, pilates, bơi lội có thể giúp cải thiện độ linh hoạt và giảm đau.
Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được hướng dẫn các bài tập phù hợp.

Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì để giảm áp lực lên cột sống.

Chế độ ăn uống lành mạnh:

Bổ sung canxi và vitamin D từ thực phẩm hoặc viên uống bổ sung để tăng cường xương khớp.
Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu omega-3 để giảm viêm.

Giảm căng thẳng:

Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu để giảm căng thẳng và đau.
Đảm bảo giấc ngủ đầy đủ và duy trì lối sống khỏe mạnh.

Thoái hóa cột sống là một tình trạng bệnh lý phức tạp, việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần dựa trên đánh giá toàn diện của bác sĩ chuyên khoa. Tự ý điều trị hoặc sử dụng thuốc không đúng chỉ định có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất cho tình trạng của bạn.

Chuyên sâu

Bác sĩ và Cơ sở