Trời Lạnh Bị Ngứa
Cứ vào dịp chuyển mùa từ Thu sang Đông (đầu tháng 10, tháng 11), nhiều người lại khổ sở với các triệu chứng nổi mẩn đỏ, mề đay, trời lạnh bị ngứa,... Vậy tình trạng này là bệnh gì? Có nguy hiểm không? Biểu hiện ra sao? Hãy cùng Vietmec tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Định nghĩa
Thời tiết đang chuyển mùa lạnh khiến nhiều người khốn khổ với các triệu chứng nổi mẩn đỏ, phát ban, nổi mề đay, ngứa khi trời lạnh,... Các chuyên gia da liễu cho biết đây đều là những biểu hiện của chứng dị ứng thời tiết lạnh - một bệnh lý da liễu thường gặp ở các nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa như nước ta.
Hiện tượng trời lạnh bị ngứa xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức trước sự thay đổi của thời tiết từ nóng sang lạnh, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu cho người bệnh. Càng khổ sở hơn khi nhiều người thử đủ mọi cách nhưng bệnh vẫn không khỏi. Cứ mỗi năm đến mùa lạnh, bệnh lại tái phát với các mảng sần, mẩn ngứa đa dạng về hình thù và kích thước.
Nguyên nhân
Như đã đề cập ở trên, khi nhiệt độ thay đổi đột ngột, cơ thể phản ứng quá mức sẽ gây ra hiện tượng bị ngứa khi trời lạnh. Tuy nhiên, các chuyên gia da liễu đã chỉ ra một số nguyên nhân khác khiến tình trạng nổi mẩn ngứa khi trời lạnh bùng phát mạnh mẽ:
- Bệnh lý mề đay mãn tính: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng dị ứng ngứa khi trời lạnh. Tùy thuộc theo thời gian khởi phát và chuyển biến của bệnh mà có thể chia thành 2 giai đoạn cấp tính (24h - 6 tuần) và mãn tính (trên 6 tuần).
- Cơ địa dị ứng: Những người có cơ địa dị ứng thường rất nhạy cảm với sự thay đổi của thời tiết, thường dễ bị ngứa khi trời lạnh hơn người bình thường.
- Suy giảm miễn dịch: Những người có sức đề kháng kém sẽ khó chống lại sự xâm nhập của các loại vi khuẩn, virus có hại. Lúc này, hệ miễn dịch của cơ thể có xu hướng tiết ra nhiều hoạt chất Histamin, kích thích các mao mạch dưới da gây nổi mề đay ngứa khi trời lạnh.
- Do di truyền: Các bệnh lý dị ứng đều liên quan tới yếu tố di truyền. Cha mẹ có tiền sử bệnh mề đay, dị ứng thời tiết lạnh,... có khả năng cao sẽ di truyền sang con cái.
- Một số nguyên nhân khác: Người bệnh gặp tình trạng ngứa da khi trời lạnh có thể do một số nguyên nhân khác như dị ứng thời tiết, thức ăn, mỹ phẩm, vacxin,.... Nếu ở trường hợp này, các triệu chứng mề đay sẽ nhanh chóng khỏi hẳn mà không cần điều trị.
Căn cứ vào các nhóm nguyên nhân ở trên,các bác sĩ chuyên khoa đưa ra cảnh báo với những đối tượng có nguy cơ cao bị dị ứng da thời tiết lạnh gồm: người có bệnh lý nền, phụ nữ rối loạn nội tiết, trẻ em, người thường xuyên dùng kháng sinh hay tiếp xúc với thức ăn dễ dị ứng,...
Chăm sóc tại nhà
Bệnh nhân có thể áp dụng những mẹo dân gian để điều trị mề đay tại nhà. Ưu điểm của phương pháp chính là ở tính tiện dụng, dễ thực hiện bởi những nguyên liệu dễ tìm, dễ kiếm. Tuy nhiên, hình thức này chỉ có tác dụng thuyên giảm và giảm bớt triệu chứng. Những đối tượng bị nặng có thể sẽ không mang lại hiệu quả cao.
Một số mẹo dân gian để bạn áp dụng tại nhà đơn giản như sau:
- Dùng nha đam: Trong nha đam có chứa rất nhiều các thành phần quan trọng như vitamin, acid folic, glycoprotein, acid cinnamic,.. có tác dụng chính là kháng viêm, giảm ngứa, se khít lỗ chân lông. Bạn có thể đắp phần thịt lá nha đam lên những vùng da bị nổi mề đay, mẩn ngứa cho đến khi da dịu lại, hết ngứa thì rửa lại nước nước ấm.
- Dùng lá bạc hà tươi: Những nghiên cứu đã chứng minh trong lá bạc hà tươi có nhiều hoạt chất menthol có tác dụng gây tê, làm dịu da và giảm ngứa hiệu quả. Bạn chỉ cần đắp một ít bã lá bạc hà đã được giã nát lên vùng da bị mẩn ngứa trong 20 – 30 phút là được.
- Dùng lá tía tô: Tía tô có khả năng cấp ẩm cho da, giải độc, thanh nhiệt cơ thể rất hiệu quả nên được nhiều người dùng để giảm triệu chứng nổi mề đay trên da. Bạn chỉ cần uống nước cốt lá tía tô mỗi ngày trong vòng 3 – 4 tuần sẽ thấy có sự thay đổi đáng kể.
Khi nào đi khám bác sĩ?
Như đã đề cập ở trên, tình trạng nổi mẩn ngứa khi trời lạnh có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý da liễu. Trước sự xâm nhập đột ngột của các kích thích dị nguyên, hệ miễn dịch sẽ gia tăng kháng nguyên và phóng thích nhiều histamin vào mao mạch da.
Tuy hiện tượng trời lạnh da nổi mẩn đỏ không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể nhưng ảnh hưởng trực tiếp tới sinh hoạt và tâm lý của người bệnh. Không những thế, tình trạng nổi mẩn ngứa khi trời lạnh có thể làm bùng phát mề đay trên diện rộng và tập trung nhiều ở các vùng da hở như tay, chân, mặt, cổ,... gây khó chịu cho người bệnh:
- Bị ngứa chân tay khi trời lạnh: Vào giai đoạn thời tiết chuyển mùa, khá nhiều người gặp tình trạng ngứa chân tay khi gặp nước lạnh. Đó là do khi trời lạnh thời tiết trở nên hanh khô, các mao mạch có cơ chế tự động đóng lại để giữ ấm. Lúc này lượng máu lưu thông trong da sẽ suy giảm, cản trở việc tiết mồ hôi. Vì vậy, độ ẩm trên da cũng suy giảm, làm cho những cơn ngứa xuất hiện nhiều.
- Ngứa đầu ngón chân khi trời lạnh: Ngứa đầu ngón chân và sưng đỏ khi trời lạnh chính là triệu chứng của bệnh cước - 1 loại bệnh phổ biến hay gặp vào mùa Đông hay những ngày thời tiết chuyển lạnh. Để điều trị TẬN GỐC, người bệnh cần kết hợp giữa phác đồ điều trị chuyên sâu cùng chế độ dinh dưỡng dưỡng hợp lý và các biện pháp giữ ấm cơ thể.
- Ngứa lòng bàn tay khi trời lạnh: Ngứa lòng bàn tay là triệu chứng phổ biến mà ai cũng có thể gặp khi tiếp xúc với thời tiết khô, lạnh. Khi gặp phải tình trạng ngứa ở lòng bàn tay bạn cần chú ý chăm sóc da cẩn thận, không gãi quá mạnh sẽ làm da dễ bị nhiễm trùng, không tự ý bôi thuốc trị ngứa dễ làm cho triệu chứng trở nên nặng hơn. Thay vào đó hãy đến ngay các cơ chuyên khoa uy tín để thăm khám từ đó có hướng điều trị phù hợp.
- Ngứa đầu ngón tay khi trời lạnh: Mỗi khi trời chuyển lạnh, rất nhiều người bệnh lại khổ sở vì tình trạng ngứa đầu ngón tay khi trời lạnh, thậm chí sưng tấy và nổi mụn nước. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh viêm da dị ứng hoặc do cơ địa nhạy cảm, phản ứng quá mức với sự giảm nhiệt độ đột ngột. Người bệnh cần thăm khám để xác định chính xác nguyên nhân và để điều trị theo phác đồ phù hợp.
Điều trị
Tình trạng ngứa da khi trời lạnh sẽ lây lan diện rộng, tổn thương ngày càng nặng nếu người bệnh không điều trị dứt điểm và kịp thời. Sau đây là những cách chữa dị ứng thời tiết lạnh nổi mẩn đỏ hiệu quả nhất hiện nay mà các chuyên gia khuyên người bệnh nên tham khảo.
Thuốc trị mẩn ngứa khi trời lạnh
Sử dụng thuốc Tây điều trị tình trạng nổi mẩn đỏ khi trời lạnh thường kết hợp giữa thuốc uống và bôi ngoài da. Tùy thuộc vào giai đoạn bác sĩ sẽ linh hoạt kết hợp thêm các loại thuốc khác:
- Thuốc bôi ngoài da chứa menthol: Sử dụng thuốc này bôi lên vùng da bị nổi mẩn ngứa do trời lạnh để làm dịu tổn thương, giảm sưng, nóng và cải thiện cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm: Một số loại kem dưỡng ẩm dịu nhẹ như Posay, Laroche, Eucerin,… có thể dùng để làm giảm tình trạng khô rát, kích ứng và ngứa da.
- Thuốc uống kháng histamine: Dùng thuốc kháng histamine theo đường uống có thể giúp người bệnh giảm nhanh chóng cảm giác ngứa ngáy khó chịu trên da chỉ sau khoảng 30 phút uống thuốc.
- Thuốc Omaizumab: Loại thuốc này thường dùng trong điều trị bệnh mề đay mãn tính hoặc hen suyễn. Với trường hợp người bệnh bị dị ứng do thời tiết lạnh, thuốc này sẽ được dùng nếu bệnh nhân không đáp ứng với thuốc kháng histamin.
- Thuốc Epinephrine chữa dị ứng trời lạnh: Với trường hợp người bệnh gặp trời lạnh bị kích thích cơn hen thì có thể dùng thuốc này để phục hồi chức năng hô hấp và ngăn ngừa nguy cơ sốc phản vệ.
Thuốc Tây có tác dụng rất nhanh trong việc làm giảm triệu chứng ngứa khắp người khi trời lạnh. Tuy nhiên, bạn không quá lạm dụng mà cần có sự chỉ định, kê đơn cụ thể của bác sĩ. Dùng quá liều hoặc không đúng cách có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm những tác dụng phụ như rối loạn chuyển hóa, suy tuyến thượng thận, rối loạn nhịp tim,…
Chữa nổi mẩn ngứa khi trời lạnh TRIỆT ĐỂ bằng YHCT
Trong Đông y, dị ứng thời tiết mùa lạnh gọi là chứng phong chẩn khối, nguyên nhân dẫn đến do cơ thể nhiễm phong hàn (khí lạnh). Khi phong hàn tà nhiệt xâm nhập vào cơ thể, kết hợp với hệ miễn dịch suy yếu gây nên những biểu hiện như kích ứng da, mẩn đỏ,…
Khác với việc điều trị bằng thuốc tây chỉ chú trọng xử lý cơn ngứa hoặc làm giảm mẩn đỏ trên da, Đông y chữa bệnh dị ứng thời tiết lạnh hay nổi mề đay mẩn ngứa là vừa chữa, vừa phòng, vừa hỗ trợ tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể. Khi cơ thể có hệ thống phòng ngự vững chắc, các yếu tố tà nhiệt, độc tố không thể xâm nhập và gây bệnh.
Để tác động sâu tận căn nguyên, người bệnh có thể tham khảo một số bài thuốc Đông y chữa dị ứng thời tiết lạnh sau đây:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị độc hoạt, cát cánh, thục địa, đương quy, cam thảo, trần bì, xuyên khung mỗi thứ 12g, quế 8g, tế tân và bạch chỉ mỗi thứ 10g, xương bồ và thương nhĩ mỗi thứ 16g. Đem sắc uống, ngày dùng 1 thang.
- Bài thuốc 2: Dùng bạch chỉ, quế chi mỗi thứ 8g, lá đơn, ké đầu ngựa, ý dĩ và kinh giới mỗi thứ 16g, tô tử, đan sâm và phòng phong mỗi thứ 12g. Đem các vị rửa sạch và sắc uống.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị sài hồ và kim ngân hoa mỗi thứ 12g, cam thảo đất, đơn mặt trời, hạ khô thảo, tang ký sinh, bồ công anh và ngải diệp mỗi thứ 16g, quế 8g, thiên niên kiện 10g. Sắc uống, ngày dùng 1 thang.
Phòng ngừa
Dị ứng thời tiết lạnh có thể tái phát vào một số thời điểm cụ thể (thường là vào giai đoạn chuyển mùa, mùa đông thời tiết khô hanh). Dù không thể phòng ngừa hoàn toàn nhưng bệnh nhân có thể giảm các triệu chứng ngứa khi trời lạnh bằng một số phương pháp sau:
- Giữ ấm cơ thể, đeo khẩu trang và mặc quần áo dài tay khi di chuyển ngoài trời trong giai đoạn thời tiết thay đổi đột ngột hoặc thời tiết quá lạnh.
- Khi thời tiết thay đổi, nên tránh tiếp xúc với hóa chất, côn trùng, mủ thực vật, rượu bia, ma sát, thuốc,… Dù không phải là nguyên nhân gây dị ứng thời tiết nhưng các yếu tố này làm tăng mức độ quá mẫn của hệ miễn dịch và khiến triệu chứng mẩn ngứa khi trời lạnh bùng phát mạnh, lan tỏa rộng và có xu hướng tiến triển dai dẳng.
- Thời tiết là yếu tố không thể thay đổi. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể giảm mức độ quá mẫn của hệ miễn dịch với những yếu tố này bằng cách nâng cao sức đề kháng thông qua chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện.
- Ngoài ra, nên chú ý kiểm soát các yếu tố nội sinh làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh như stress, rối loạn nội tiết tố,…
Hi vọng rằng, qua những thông tin được chia sẻ trong bài viết, người bệnh sẽ có được bí quyết chăm sóc sức khỏe của mình, chấm dứt tình trạng dị ứng thời tiết lạnh nổi mẩn đỏ. Ngay khi xuất hiện những triệu chứng khác lạ, bạn đọc tuyệt đối không chủ quan, nên thăm khám kịp thời để các chuyên gia tư vấn phác đồ điều trị.