Tổn thương não
Tổn thương não là vùng mô não có biểu hiện tổn thương do chấn thương hoặc bệnh tật. Cách phổ biến nhất để phát hiện tổn thương não là quét chẩn đoán hình ảnh. Tùy thuộc vào nguyên nhân, một số loại tổn thương não có thể tự lành hoặc cần tiến hành điều trị. Tuy nhiên một số trường hợp sẽ gây tổn thương vĩnh viễn hoặc xảy ra vì những lý do không thể điều trị hay chữa khỏi.
Định nghĩa
Tổn thương não là một bất thường được thấy trong xét nghiệm hình ảnh não, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT). Khi chụp CT hoặc MRI, các tổn thương não xuất hiện dưới dạng các đốm đen hoặc sáng trông không giống mô não bình thường. 1
Thông thường, tổn thương não là một phát hiện ngẫu nhiên không liên quan đến tình trạng hoặc triệu chứng dẫn đến xét nghiệm hình ảnh ngay từ đầu.
Tổn thương não có thể liên quan đến các vùng não nhỏ đến lớn và mức độ nghiêm trọng của tình trạng cơ bản có thể từ tương đối nhỏ đến đe dọa tính mạng.
Nguyên nhân
Thông thường, tổn thương não có biểu hiện đặc trưng sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân. Đôi khi nguyên nhân của vùng xuất hiện bất thường không thể được chẩn đoán chỉ bằng hình ảnh và có thể cần phải thực hiện các xét nghiệm bổ sung hoặc theo dõi.
Trong số các nguyên nhân có thể gây tổn thương não đã biết là:
- Phình động mạch não.
- AVM não (dị dạng động tĩnh mạch).
- Khối u não (cả ung thư và không ung thư).
- Viêm não (viêm não).
- Bệnh động kinh.
- Não úng thủy.
- Bệnh đa xơ cứng.
- Đột quỵ.
- Chấn thương sọ não.
Mặc dù chấn thương não dưới bất kỳ hình thức nào cũng có thể dẫn đến chấn động cũng như tổn thương não, nhưng chấn động và tổn thương não không giống nhau. Chấn động thường xảy ra hơn mà không gây ra bất kỳ thay đổi nào trên CT hoặc MRI và được chẩn đoán bằng các triệu chứng hơn là xét nghiệm hình ảnh.
Chăm sóc tại nhà
Dưới đây là một số biện pháp chăm sóc cho bệnh nhân bị tổn thương não ngay tại nhà mà bạn nên biết:
- Chế độ ăn uống của bạn đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tuần hoàn máu. Đột quỵ là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương não và bạn thường có thể ngăn ngừa đột quỵ hoặc ít nhất là trì hoãn khi mắc bệnh cũng như hạn chế mức độ nghiêm trọng của nó.
- Cân nặng và mức độ hoạt động thông qua các bài tập thể chất của bạn có thể ngăn ngừa hoặc trì hoãn các ảnh hưởng đến não, đặc biệt là các vấn đề về tuần hoàn như huyết áp cao. Bác sĩ chuyên khoa có thể cho bạn biết phạm vi cân nặng lý tưởng cho bạn và giúp bạn lập kế hoạch cách đạt được và duy trì nó.
- Mang thiết bị an toàn khi cần thiết: Chấn thương đầu, đặc biệt là chấn động não và chấn thương sọ não là những nguyên nhân rất phổ biến gây tổn thương não. Đeo thiết bị an toàn - đặc biệt là mũ bảo hiểm hoặc thiết bị bảo vệ đầu - là rất quan trọng. Dây an toàn (hoặc các dây đai an toàn tương tự) cũng rất quan trọng để ngăn ngừa chấn thương ở đầu. Hãy sử dụng những thứ này bất cứ khi nào được khuyên dùng, bất kể bạn đang ở nơi làm việc hay đang có thời gian riêng.
- Quản lý tình trạng mãn tính của bạn: Nhiều tình trạng gây tổn thương não thường có thể kiểm soát được. Một ví dụ về điều này là bệnh động kinh, bệnh mà bạn thường có thể kiểm soát bằng thuốc. Ngăn ngừa cơn động kinh hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của chúng có thể giúp tránh tổn thương mô não của bạn. 2
Khi nào đi khám bác sĩ?
Nếu tổn thương não được phát hiện trong quá trình kiểm tra hình ảnh não dường như không phải do tình trạng lành tính hoặc đã được giải quyết. Bác sĩ có thể sẽ tìm kiếm thêm thông tin từ xét nghiệm bổ sung hoặc tư vấn chuyên gia.
Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên gặp bác sĩ thần kinh để khám chuyên khoa và có thể làm thêm các xét nghiệm khác. Ngay cả khi việc kiểm tra thần kinh không dẫn đến chẩn đoán, bác sĩ chỉ định bạn nên tiếp tục xét nghiệm để đạt được chẩn đoán hoặc xét nghiệm hình ảnh tiếp theo đều đặn để theo dõi tổn thương.
Câu hỏi thường gặp
Tổn thương não ảnh hưởng đến não như thế nào?
Khi nói đến bộ não của bạn, giao tiếp là tất cả. Bộ não của bạn sử dụng các tín hiệu điện và hóa học để liên lạc bên trong não và với các khu vực trên khắp cơ thể. Khi bạn bị tổn thương não, tổn thương có thể làm gián đoạn giao tiếp ở (các) vùng não bị ảnh hưởng. Tổn thương càng nghiêm trọng thì sự gián đoạn càng lớn.
Các tổn thương ảnh hưởng đến các vùng khác nhau của não như thế nào?
Các vùng khác nhau trong não kiểm soát các quá trình và chức năng khác nhau, do đó các triệu chứng tổn thương não khác nhau sẽ tùy thuộc vào vị trí của chúng. Một nhà thần kinh học hoặc bác sĩ chuyên khoa khác sẽ sử dụng các triệu chứng của bạn để xác định vấn đề nằm ở đâu trong não của bạn. Cụ thể là tại ba khu vực chính của não là đại não, tiểu não và thân não.