Trẻ Ăn Dặm Bị Táo Bón Phải Làm Sao? Cách Xử Lý

Trẻ ăn dặm bị táo bón có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân như ăn dặm quá sớm, chế độ ăn dặm thiếu khoa học, trẻ không được bổ sung đủ nước,… Ở những trường hợp này, tình trạng táo bón thường chỉ diễn ra với mức độ nhẹ và dễ dàng cải thiện thông qua các mẹo đơn giản tại nhà. 

Vì sao trẻ ăn dặm bị táo bón?

Vào những năm tháng đầu đời, sữa mẹ chính là nguồn thức ăn chính của trẻ. Đây là thức ăn dạng lỏng rất dễ tiêu hóa, khi sử dụng hệ tiêu hóa của trẻ sẽ không phải hoạt động quá nhiều để tiêu hóa chúng. Khi trẻ bước sang giai đoạn ăn dặm sẽ bắt đầu tiếp xúc với các loại thức ăn mới như cháo, bột,… Các loại thức ăn này thường cứng và đặc hơn, nên hệ tiêu hóa của trẻ phải tập thích nghi. Thời gian đầu, hệ tiêu hóa sẽ chưa hoạt động ổn định nên táo bón là triệu chứng thường gặp ở trẻ.

Phân của trẻ khi bước sang giai đoạn ăn dặm sẽ khác so với thời kỳ bú mẹ, lúc này phân sẽ thành khuôn, sẫm màu và nặng mùi. Nhưng nếu trẻ bị táo bón sẽ có một số bất thường trong việc đi tiêu như trẻ đi ngoài dưới 3 lần trên tuần, trẻ bị chướng bụng và khó tiêu, phân đào thải ra bên ngoài bị vón cục và nhỏ như phân dê, trẻ cảm thấy khó chịu và hay khóc thét khi đi đại tiện,…

Việc nắm rõ nguyên nhân táo bón ở trẻ em trong giai đoạn ăn dặm sẽ giúp mẹ chủ động hơn trong việc phòng ngừa táo bón cho trẻ. Dưới đây là một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ táo bón ở trẻ ăn dặm mẹ có thể tham khảo:

• Cho trẻ ăn dặm quá sớm: Chuyên gia cho biết, thời điểm ăn dặm tốt nhất dành cho trẻ sơ sinh là 6 tháng tuổi, nếu mẹ cho bé ăn dặm quá sớm sẽ gây quá tải lên hệ tiêu hóa và dẫn đến táo bón. Mẹ có thể nhận biết thời điểm ăn dặm tốt nhất dành cho trẻ thông qua các dấu hiệu như trẻ hứng thú với đồ ăn bố mẹ đưa cho, trẻ thích được ngồi ăn, trẻ có thói quen lấy thức ăn đưa vào miệng,…
• Không được bú mẹ đủ: Sữa mẹ được xem là nguồn dưỡng chất chính đối với trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 12 tháng tuổi. Mặc dù đã bắt đầu ăn dặm nhưng mẹ cũng không nên cắt sữa cho trẻ. Việc kết hợp ăn dặm với bú sữa mẹ đầy đủ sẽ giúp trẻ được bổ sung đầy đủ dưỡng chất và tránh được triệu chứng táo bón do thiếu nước.
• Pha sữa đặc: Nhiều mẹ quan niệm rằng, khi trẻ đã bước sang giai đoạn ăn dặm thì nên pha sữa đặc hơn cho trẻ sử dụng. Tuy nhiên, đây lại là quan niệm hoàn toàn sai lầm và làm gia tăng nguy cơ táo bón ở trẻ. Tốt nhất, mẹ nên pha sữa cho bé sử dụng theo đúng công thức in trên bao bì, việc pha sữa quá lỏng hay quá đặc đều gây ảnh hưởng đến chất lượng sữa.

• Trẻ uống thiếu nước: Trong giai đoạn bú sữa mẹ, trẻ không cần phải uống quá nhiều nước bởi sữa mẹ đã là nguồn cung cấp nước và dưỡng chất cho trẻ. Nhưng khi bước sang giai đoạn ăn dặm, nếu mẹ không chú ý bổ sung nước cho trẻ sẽ khiến cơ thể bị thiếu nước và làm gia tăng nguy cơ táo bón.
• Sử dụng đồ ăn dễ táo bón: Trong giai đoạn trẻ ăn dặm, mẹ cần hết sức cẩn trọng trong việc lựa chọn thực phẩm. Nếu mẹ cho bé sử dụng quá nhiều đồ ăn dặm công thức, cà rốt, táo, phô mai và chế phẩm từ sữa,… sẽ làm gia tăng nguy cơ bị táo bón ở trẻ.
• Nguyên nhân khác: Tình trạng táo bón cũng có thể xảy ra nếu mẹ cho bé ăn dặm đột ngột, trẻ bị thay đổi về tâm lý,  chế biến thực phẩm cho trẻ sử dụng chưa khoa học, do một số bệnh lý bẩm sinh (dính ruột già, phình đại tràng),…

Trẻ ăn dặm bị táo bón phải làm sao?

Dấu hiệu táo bón là triệu chứng rất dễ gặp phải ở trẻ sơ sinh bắt đầu bước vào giai đoạn ăn dặm. Khi trẻ rơi vào tình trạng này, mẹ nên tìm ra nguyên nhân để có thể đưa ra biện pháp xử lý phù hợp nhất. Dưới đây là tổng hợp các biện pháp khắc phục tình trạng táo bón ở trẻ ăn dặm mẹ có thể tham khảo:

1/ Điều chỉnh lại thực đơn ăn dặm của trẻ: Khi trẻ mới chuyển sang giai đoạn ăn dặm, mẹ nên cho bé sử dụng các món ăn dạng lỏng và dễ hấp thụ. Do lúc này hệ tiêu hóa của trẻ còn chưa hoạt động ổn định, nếu mẹ cho bé ăn đặc đột ngột sẽ gây áp lực lên hệ tiêu hóa và làm gia tăng nguy cơ táo bón. Để hạn chế táo bón ở trẻ, mẹ cần lưu ý những điều sau đây:

• Cho bé ăn cháo loãng vào những ngày đầu bắt đầu ăn dặm giúp hệ tiêu hóa quen dần. Sau đó mới dần bổ sung thêm rau xanh và rau củ nghiền nát vào trong cháo giúp cung cấp thêm dinh dưỡng cho trẻ.
• Khi hệ tiêu hóa đã bắt đầu hoạt động ổn định, mẹ có thể cho bé sử dụng thêm các loại thực phẩm dinh dưỡng khác như trứng, cá hồi,… Tuy nhiên, mẹ cần chú ý cân bằng lượng dinh dưỡng nạp vào cơ thể trẻ, tránh cho bé sử dụng quá nhiều đạm mà ít chất xơ.
• Nên giới hạn lượng sữa mà bé sử dụng trong ngày, thay vào đó hãy cho bé sử dụng thêm sữa chua để có thể bổ sung thêm lợi khuẩn cho đường ruột.

2/ Cho trẻ uống đủ nước: Đây là cách hỗ trợ cải thiện và phòng ngừa chứng táo bón ở trẻ ăn dặm khá tốt. Uống đủ nước sẽ kích thích tuần hoàn máu diễn ra bên trong cơ thể, làm ẩm niêm mạc ruột và giúp quá trình đào thải phân diễn ra thuận lợi hơn. Khi trẻ bước sang giai đoạn ăn dặm, mẹ nên bổ sung cho trẻ trung bình từ 200 – 300ml nước/ngày. Dựa vào nhu cầu của trẻ, mẹ hãy cân chỉnh lượng nước sao cho phù hợp.

3/ Thay đổi sữa công thức: Ở những trẻ bị táo bón do sữa bột, mẹ nên thay thế loại sữa công thức phù hợp với cân nặng cũng như độ tuổi của trẻ. Chú ý pha sữa cho trẻ sử dụng đúng theo hướng dẫn in trên bao bì. Ngoài sữa thì mẹ cũng cần chú ý pha bột ăn dặm cho trẻ dùng theo đúng tỷ lệ giúp cơ thể trẻ có thể hấp thụ được tối đa dưỡng chất và phòng ngừa táo bón xảy ra.

4/ Massage bụng cho trẻ: Massage bụng cho trẻ cũng được xem là cách hỗ trợ cải thiện chứng táo bón cho trẻ ăn dặm rất tốt, mẹ có thể tự áp dụng tại nhà. Massage sẽ kích thích tiêu hóa, tăng nhu động ruột và giúp trẻ đi tiêu dễ dàng hơn. Cách thực hiện rất đơn giản, mẹ chỉ cần đặt trẻ nằm ngửa lên giường rồi dùng tay massage bụng cho trẻ theo chiều kim đồng hồ trong vòng 15 phút là được. Mẹ cần lưu ý rửa sạch tay và làm ấm tay trước khi thực hiện massage cho trẻ để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất.

5/ Cho trẻ tắm nước ấm: Khi trẻ gặp khó khăn trong việc đi tiêu, mẹ hãy cho bé tắm nước ấm hoặc ngâm hậu môn trong nước ấm. Nước ấm có tác dụng rất tốt trong việc kích thích nhu động ruột và làm giãn cơ vòng hậu môn, từ đó việc đào thải phân sẽ diễn ra thuận lợi hơn. Ngoài ra, tắm nước ấm còn mang lại cảm giác thoải mái cho trẻ, từ đó trẻ sẽ ngủ ngon hơn và ít quấy khóc.

6/ Thụt hậu môn bằng mật ong: Khi trẻ bị táo bón không đi ngoài được, mẹ có thể dùng mật ong thụt hậu môn để kích thích trẻ đi ngoài. Mật ong có tác dụng bôi trơn cơ vòng, từ đó phân sẽ được đào thải ra ngoài dễ dàng hơn. Cách thực hiện rất đơn giản, mẹ chỉ cần lấy tăm bông sạch nhúng vào mật ong rồi thụt vào hậu môn của trẻ một cách nhẹ nhàng. Sau vài phút thực hiện, phân sẽ được đẩy ra ngoài. Tuy nhiên, cách này chỉ nên thực hiện trong những tình huống khẩn cấp, nếu quá lạm dụng sẽ khiến trẻ mất đi phản ứng rặn tự nhiên.

7/ Tập cho trẻ thói quen đi vệ sinh hàng ngày: Đi tiêu là nhu cầu tự nhiên của cơ thể, mẹ có thể tập cho trẻ thói quen đi tiêu vào một khung giờ cố định trong ngày để cải thiện chứng táo bón. Thời điểm đi tiêu tốt nhất là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.

8/ Khuyến khích trẻ vận động: Tập cho trẻ sơ sinh vận động sẽ có tác dụng rất tốt đến sự phát triển của trẻ cũng như hoạt động của hệ tiêu hóa. Vận động sẽ giúp xương phát triển cứng cáp và kích thích nhu động ruột. Từ đó, hệ tiêu hóa sẽ hoạt động tốt hơn và đẩy lùi chứng táo bón.

8/ Cho trẻ sử dụng men tiêu hóa: Nếu trẻ bị táo bón do rối loạn tiêu hóa trong thời gian ăn dặm, mẹ hãy cho bé sử dụng thêm men tiêu hóa để hỗ trợ cải thiện triệu chứng của bệnh. Mẹ có thể trộn men tiêu hóa vào trong cháo hoặc đồ uống rồi cho bé sử dụng. Men tiêu hóa có tác dụng bổ sung lợi khuẩn đường ruột, từ đó quá trình chuyển hóa và hấp thụ dưỡng chất tại cơ quan này sẽ diễn ra tốt hơn. Mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi bổ sung men tiêu hóa cho trẻ. Tránh tình trạng lạm dụng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ cũng như một số vấn đề về sức khỏe khác.

Biện pháp phòng ngừa táo bón cho trẻ ăn dặm

Để phòng ngừa tình trạng táo bón ở trẻ ăn dặm, mẹ nên lên thực đơn ăn uống phù hợp với độ tuổi của trẻ, đồng thời tăng cường cho bé bú sữa mẹ mỗi ngày. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể mẹ có thể tham khảo:

• Chia khẩu phần và và sữa phù hợp với tháng tuổi của trẻ. Với trẻ ăn dặm, mẹ nên cho trẻ ăn đa dạng thực phẩm để có thể bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Tốt nhất, mẹ nên đến gặp chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn lên thực đơn ăn uống hàng ngày phù hợp với từng độ tuổi cụ thể.
• Nên cho bé sử dụng các loại thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa như rau xanh, hoa quả tươi, thực phẩm chứa lợi khuẩn,… Tránh cho bé sử dụng các loại thực phẩm đã qua chế biến, đồ ăn chế biến sẵn hoặc thực phẩm gây kết dính,… Chú ý bổ sung đủ nước cho trẻ và duy trì cho bé bú sữa mẹ trong 1 năm đầu đời.
• Mẹ có thể cho trẻ sử dụng thêm một số loại thực phẩm có chứa lợi khuẩn như sữa chua, bột ăn dặm bổ sung lợi khuẩn,… giúp cân bằng hệ vinh sinh vật đường ruột của trẻ. Lợi khuẩn giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa và hỗ trợ cải thiện hệ miễn dịch của trẻ.

• Thực hiện massage bụng cho trẻ mỗi ngày kết hợp với bài tập đạp xe để kích thích tiêu hóa, từ đó trẻ có thể đi ngoài dễ dàng hơn. Mẹ cũng nên tập cho trẻ thói quen đi đại tiện vào một khung giờ cố định.
• Đưa trẻ đi thăm khám chuyên khoa khi có các triệu chứng bất thường giúp sớm phát hiện bệnh lý, để từ đó bác sĩ có thể đưa ra phương pháp can thiệp kịp thời và đúng cách.

Trên dây là những thông tin cần biết về tình trạng táo bón ở trẻ ăn dặm bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Khi trẻ bị táo bón, mẹ cần chăm sóc trẻ đúng cách và điều chỉnh lại chế độ ăn của trẻ sao cho phù hợp để hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh. Nếu nghi ngờ trẻ bị táo bón do bệnh lý, mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám để được hướng dẫn điều trị đúng cách. Hy vọng, với những thông tin chúng tôi chia sẻ ở trên sẽ giúp bạn có thêm những kiến thức trong việc chăm sóc con trẻ.