Các Thuốc Điều Trị Ung Thư Dạ Dày Phổ Biến

Mục đích của việc dùng các loại thuốc điều trị ung thư dạ dày chủ yếu nhằm kìm hãm sự phát triển của các khối u, giảm đau đớn đồng thời tăng cường khả năng miễn dịch cho người bệnh. Tùy từng giai đoạn và các triệu chứng, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp nhất. 

Các thuốc điều trị ung thư dạ dày phổ biến

Những nhóm thuốc điều trị ung thư dạ dày phổ biến hiện nay mà tổng hợp được là:

Thuốc điều trị triệu chứng

Đau quặn bụng khó chịu, rối loạn tiêu hóa là một trong những triệu chứng điển hình nhất của ung thư dạ dày. Càng về những giai đoạn sau, cơn đau bụng càng trở nên trầm trọng hơn và kéo dài vài giờ đồng hồ khiến người bệnh toát mồ hôi, người lạnh, chân tay run rẩy không thể làm được việc gì khác. Đặc biệt những loại thuốc giảm đau thông dụng như aspirin, paracetamol, ibuprofen, meloxicam, indomethacin.. sẽ khó đem lại hiệu quả giảm đau với bệnh này.

Tuy nhiên ở những giai đoạn sớm hoặc giai đoạn sau đang chờ phẫu thuật hay các phương pháp điều trị ung thư dạ dày khác, bác sĩ có thể kê một vài nhóm thuốc giảm đau có tác dụng mạnh để giảm bớt sự đau đớn khó chịu cho bệnh nhân. Một số loại thuốc phổ biến như

• Loại giảm đau mức độ trung bình: Codein, tramadol, propoxyphen…
• Loại giảm đau có tác dụng mạnh: Morphin, oxycodone, pethidin (dolargan, dolosal..), methadone, fentanyl.

Tuy nhiên các nhóm thuốc này lại có thể gây nghiện nếu người bệnh lạm dụng quá mức. Điều này khiến việc dùng thuốc dần mất tác dụng, khiến những lần đau sau người bệnh buộc phải dùng gấp đôi liều lượng hoặc đổi loại thuốc giảm đau khác mạnh hơn.

Mặt khác các nhóm thuốc cũng có thể ảnh hưởng lên hệ thần kinh do cơ chế hoạt động chính là ức chế thần kinh để giảm cảm giác đau đớn. Việc dùng thuốc này kéo dài có thể gây ra rất nhiều hệ lụy xấu cho sức khỏe, đặc biệt Codein có thể ảnh hưởng đến một số bệnh nhân đang gặp các vấn đề về phổi. Người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định từ bác sĩ để bảo vệ chính mình.

Một tác dụng phụ khác của đa phần các nhóm thuốc này chính là gây buồn ngủ. Những loại thuốc giảm đau này cũng có thể được thực hiện sau xạ trị để giảm đau đớn khó chịu cho bệnh nhân, nhờ đó người bệnh có thêm thời gian nghỉ ngơi và phục hồi sức khỏe nhanh nhất.

Nhóm thuốc điều trị ung thư dạ dày được kết hợp với phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp được thực hiện ở mọi giai đoạn nhằm loại bỏ được khối u ác tính, ngăn chặn nguy cơ xâm lấn sang các cơ quan lân cận có thể xảy ra. Để đảm bảo quá trình phẫu thuật diễn ra an toàn, không có biến chứng, không có dấu hiệu nhiễm trùng bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh dùng các nhóm thuốc kháng sinh.

Kháng sinh dự phòng có thể được dùng qua đường uống; tiêm tĩnh mạch trước khi phẫu thuật, thường là trong vòng 60 phút trước khi thực hiện phẫu thuật. Để đảm bảo an toàn, trước khi phẫu thuật bác sĩ cũng tiến hành làm một số xét nghiệm để xác định cơ địa bệnh nhân có bị dị ứng với loại kháng sinh đó không, từ đó mới lên phác đồ phù hợp cho từng người

Trong phẫu thuật dạ dày, loại kháng sinh được sử dụng phổ biến nhất là Cefalosporin thế hệ I hay II hoặc Ampicillin + Sulbactam.. Bệnh đó với bệnh nhân di căn sang đại trực trạng và cần cắt bỏ khối u tại đây có thể tiêm kháng sinh dự phòng Biceptol, Flagyl hoặc dùng Erythromycin kèm Neomycin 24 giờ trước khi phẫu thuật..

Nếu thời gian mổ kéo dài từ 2- 4 tiếng bác sĩ có thể chỉ định tiêu liều thứ 2..Tùy vị trí và dạng phẫu thuật mà các kháng sinh cũng được thay đổi phù hợp trước khi phẫu thuật để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Bệnh nhân nếu đã từng có tiền sử dị ứng kháng sinh cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Thuốc được dùng kết hợp hóa trị

Hóa trị chính là biện pháp được dùng thuốc hay các loại hóa chất để đưa vào cơ thể và giúp tiêu diệt nhanh chóng các khối u ác tính bên trong, ngăn chặn nguy cơ xâm lấn sang các cơ quan lành diễn ra. Việc dùng các thuốc điều trị ung thư dạ dày là hóa chất dù có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nhưng vẫn được đánh giá cao trong tác dụng loại bỏ được các khối u ác tính nguy hiểm.

Những loại thuốc chủ yếu được dùng trong hóa trị như

• 5-FU (fluorouracil), thường kết hợp với leucovorin (acid folinic)
• Capecitabine
• Carboplatin
• Cisplatin
• Docetaxel
• Leucovorin.
• Epirubicin
• Irinotecan
• Oxaliplatin
• Paclitaxel

Tùy từng giai đoạn, mức độ di căn, thể trạng của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ lên phác đồ thực hiện hóa trị phù hợp. Việc truyền hóa chất vào người sẽ được thực hiện theo từng giai đoạn, kéo dài vài tuần hay vài tháng tùy mức độ tiến triển.

Mặt khác hóa trị sẽ được kết hợp với phẫu thuật để có thể loại bỏ dứt điểm được khối u. Phác đồ điều trị giữa những loại thuốc hóa trị và phẫu thuật sẽ được chỉ định phối hợp như sau

• Phác đồ ECF ( epirubicin, ciplastin và 5-FU) có thể được dùng trước phẫu thuật để thu nhỏ khối u hoặc sau phẫu thuật để dứt điểm các tế bào ác tính còn sót lại.
• Docetaxel hoặc paclitaxel kết hợp 5-FU hoặc capecitabine sẽ được chỉ định cùng xạ trị và được thực hiện trước phẫu thuật.
• Cisplatin + 5-FU hoặc capecitabine trong hóa trị cũng được phối hợp với xạ trị để thực hiện trước phẫu thuật.
• Paclitaxel + carboplatin trong hóa trị cũng được phối hợp với xạ trị để thực hiện trước phẫu thuật.
• 5 –FU hoặc capecitabine trong hóa trị sẽ được kết hợp với xạ trị để thực hiện sau phẫu thuật nhằm loại bỏ hoàn toàn khối u ác tính.

Riêng với tình trạng tiến triển của ung thư dạ dày, người bệnh chỉ có thể sống trog thời gian ngắn có thể chỉ định phác đồ dùng hóa trị sau để kìm hãm khối u, giảm đau đớn cho bệnh nhân

• DCF: docetaxel+cisplatin +5-FU
• Irinotecan + cisplatin
• Irinotecan +5-FU hoặc capecitabine
• Oxaliplatin + 5-FU hoặc capecitabine

Song song với hiệu quả mà các loại thuốc điều trị ung thư dạ dày dùng trong hóa trị thì rất nhiều tác dụng phụ cũng xuất hiện bởi những hóa chất này cũng làm tiêu diệt cả các tế bào khỏe mạnh bình thường. Những phản ứng không mong muốn xuất hiện phổ biến như

• Nôn, buồn nôn
• Chán ăn, không còn thèm ăn
• Rụng tóc, do đó bệnh nhân thường được khuyến khích nên cạo tóc trước khi thực hiện hóa trị
• Tiêu chảy hay một số vấn đề tiêu hóa khác
• Loét miệng
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng do giảm bạch cầu
• Dễ chảy máu do thiếu tiểu cầu
• Cơ thể mệt mỏi, thiếu sức do thiếu hồng cầu ( thiếu máu)
• Các vấn đề về thần kinh khiến bệnh nhân nhạy cảm với thời tiết, nhiệt độ, cảm giác ngứa ran chân, tay..
• Một số hóa chất khác có thể ảnh hưởng đến cả tim mạch, gây khó thở, phù mạch nhưng khá ít gặp

Người bệnh có thể sụt cân trong vào tháng thực hiện hóa trị do không muốn ăn uống đồng thời chức năng tiêu hóa cũng rất yếu. May mắn là các triệu chứng này thường chỉ xuất hiện khi thực hiện hóa trị. Khi hoàn thành giai đoạn điều trị này thì các triệu chứng cũng sẽ dần thuyên giảm.

Thuốc điều trị ung thư dạ dày dùng trong liệu pháp nhắm trúng đích

Liệu pháp nhắm trúng đích cũng đang là phương pháp được nhiều bác sĩ lựa chọn hiện nay ở giai đoạn sớm của bệnh để hạn chế nguy cơ cắt dạ dày cũng như những ảnh hưởng tại những vùng dạ dày lành lặn. Mặt khác đây cũng là phương pháp rất phù hợp với những bệnh nhân đáp ứng kém với phương pháp hóa trị. Dù vậy không phải ai cũng phù hợp để sử dụng phương pháp này.

Hai loại thuốc chính hiện nay được chấp thuận trong điều trị liệu pháp nhắm trúng địch bao gồm

Trastuzumab

Trastuzumab là liệu pháp được dùng cho những bệnh nhân có các protein thúc đẩy tăng trưởng có tên HER2 trên bề mặt của tế bào ung thư dạ dày. Theo đó các khối u được tìm thấy có có nồng độ HER2 tăng sẽ được gọi là HER2 dương tính. Theo đó Trastuzumab (Herceptin) là một thuốc kháng thể đơn dòng được dùng để nhắm vào protein HER2 và kìm hãm nó, nhờ đó bệnh nhân có thể đạt được hiệu quả tốt hơn cả khi thực hiện hóa trị.

Tuy nhiên loại thuốc này chỉ có thể áp dụng khi bệnh nhân được xét nghiệm thấy có quá nhiều HER2 còn với những người không có các protein này sẽ không thể thực hiện. Thuốc sẽ được  tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch, được thực hiện khoảng 2 hoặc 3 tuần tsau khi kết hợp với hóa trị.

Ramucirumab

Ramucirumab cũng được thực hiện trong liệu pháp trúng đích nhằm mục đích ngăn chặn các mạch máu được tạo ra để nuôi dưỡng khối u ác tính. Theo đó các protein phát tín hiệu điều khiển cơ thể sẽ tạo thành các mạch máu mới được gọi là VEGF có khả năng liên kết được với protein bề mặt tế bào được gọi là các thụ thể.

Loại thuốc này sẽ được thực hiện ở những bệnh nhân điều trị ung thư dạ dày tiến triển hoặc ở những trường hợp bệnh nhân đã dùng những loại thuốc khác nhưng không có tác dụng. Mục đích chính của thuốc này là giữ cho VEGF để không tạo ra các thụ thể, không cho cơ thể tạo thành các mạch máu, từ đó ngăn chặn khối u phát triển thêm kích thước.

Ramucirumab sẽ được truyền qua đường tĩnh mạch khoảng 2 tuần/lần.

Thuốc điều trị ung thư dạ dày trong liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch cũng là phương pháp được dùng nhiều hiện nay để điều trị cho các bệnh nhân ung thư dạ dày với mục đích tăng cường sức đề kháng đồng thời tiêu diệt được các tế bào ung thư. Tuy nhiên cũng chỉ một số trường hợp có thể áp dụng phương pháp này trong điều trị ung thư dạ dày.

Pembrolizumab (Keytruda) là loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng trong bệnh lý này với khả năng nhận diện và tiêu diệt các tế bào lạ. Một số tế bào ung thư có thể làm mất khả năng nhận diện các tế bào lạ của hệ miễn dịch và Pembrolizumab sẽ giúp vô hiệu hóa khả năng này của các tế bào ung thư. Nhờ đó tăng cường sức đề kháng cho người bệnh đồng thời loại bỏ được các tế bào ung thư tấn công hoặc kìm hãm sự phát triển của chúng.

Thuốc điều trị ung thư dạ dày Keytruda thường được dùng truyền qua đường tĩnh mạch trong 3 lần/ tuần, có thể áp dụng cùng lúc với hóa trị.

Một số loại thuốc khác

Một số loại thuốc điều trị ung thư dạ dày khác mà người bệnh có thể tham khảo thêm như

• Thuốc Alofanib được nghiên cứu và điều chế một nhóm các chất ức chế allosteric của thụ thể FGFR2 – yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi 2 nhằm giúp làm rối loạn sự phân chia, sinh sản của tế bào ung thư, ngăn không cho nó phát triển. Đây là một loại thuốc nhắm trúng đích được sản xuất tại Nga và vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, chưa được sử dụng hoàn toàn rộng rãi trên thế giới.
• Thuốc Gleevec được dùng cho những bệnh nhân có khối u GIST không thể cắt bỏ, và đã được FDA chấp thuận cho sử dụng. Tuy nhiên loại thuốc này chỉ hiệu nghiệm khi bệnh nhân ung thư dạ dày ruột có khối u này nên thực sự chưa quá phổ biến.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị ung thư dạ dày

Thực tế trong điều trị ung thư dạ dày, không có biện pháp nào là hoàn hảo tuyệt đối. Mỗi phương pháp đều chứa ít nhiều rủi ro, các tác dụng phụ nên bác sĩ sẽ xem xét và đánh giá giữa lợi ích và nguy cơ để phù hợp cho từng bệnh nhân. Người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ về việc dùng thuốc hay bất cứ phương pháp điều trị nào khác để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Ngoài ra khi sử dụng thuốc điều trị ung thư dạ dày, người bệnh cũng nên lưu ý những vấn đề sau

• Đảm bảo thực hiện đúng theo liều dùng, cách dùng, thời gian dùng của bác sĩ
• Với các loại thuốc giảm đau, thuốc bổ được dùng tại nhà, người bệnh không nên lạm dụng quá mức, không ngừng thuốc sớm khi thấy bệnh thuyên giảm mà cần thực hiện theo đúng kê đơn thừ bác sĩ
• Không được sử dụng các loại thuốc Đông – Tây y kết hợp do có thể gây tương tác giữa các chất và gây nguy hiểm ngược lại
• Đảm bảo đúng lộ trình uống thuốc, truyền thống tại bệnh viện theo chỉ định từ bác sĩ
• Không nên tự ý dùng các loại thuốc ngoài đơn thuốc của bác sĩ như các thực phẩm chức năng..
• Các loại thuốc này thường gây ra nhiều tác dụng phụ, người bệnh nên trao đổi thêm với bác sĩ để đảm bảo an toàn và biết cách giải quyết nếu các tác dụng phụ xuất hiện
• Không sử dụng bia rượu, thuốc lá và các chất kích thích khi đang trong quá trình dùng thuốc và các phương pháp điều trị khác
• Bổ sung đầy đủ dưỡng chất trong quá trình dùng thuốc để đảm bảo cơ thể có đủ khả năng chống chọi lại với bệnh tật
• Thăm khám bác sĩ định kỳ theo đúng chỉ định để đảm bảo đúng tiến triển điều trị của bệnh

Trên đây là một số thuốc điều trị ung thư dạ dày phổ biến được các bệnh viện sử dụng hiện nay. Việc dùng thuốc cần đảm bảo có sự chỉ định từ bác sĩ nên người bệnh nên tìm đến các bệnh viện lớn, có bác sĩ giỏi, có đầy đủ trang thiết bị cơ sở vật chất để đảm bảo an toàn cho chính bản thân mình.