Mề Đay Cấp

Mề đay cấp hay còn được gọi là mề đay cấp tính, là hiện tượng da nổi những nốt ửng đỏ và kèm theo cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Chứng bệnh này được xếp vào dạng cấp tính vì nó kéo dài dưới 6 tuần, nếu bệnh liên tục trên 6 tuần sẽ thuộc dạng mãn tính.

Mề đay cấp có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, bao gồm tay, chân, mặt, lưng, bụng,... và có xu hướng lan rộng. So với dạng mãn tính, bệnh mề đay cấp thường khởi phát đột ngột, diễn biến nhanh và có thể gây ra hiện tượng sốc phản vệ. Đặc biệt hiện tượng này có thể xảy ra ở mọi đối tượng như người trưởng thành, trẻ em, phụ nữ đang trong giai đoạn mang thai hoặc cho con bú.

Để nhận biết mề đay cấp khá đơn giản do đây là chứng bệnh ngoài da nên các biểu hiện có thể thấy trực tiếp bằng mắt thường, cụ thể:

• Xuất hiện các nốt ửng đỏ trên da, nổi cộm, sờ vào thấy cứng và không xuất hiện mụn mủ hay mụn nước. Đặc biệt những nốt này có ranh giới phân biệt rõ với vùng da khỏe mạnh xung quanh.
• Có cảm giác nóng rát trên da, ngứa ngáy vô cùng khó chịu ở những vị trí nổi mẩn đỏ.
• Bề mặt vùng da bị bệnh có thể liên kết để tạo thành mảng lớn bị viêm đỏ và phù nề.
• Nếu mề đay cấp xuất hiện trên mặt có thể gây ra tình trạng phù nề, gây sưng môi và mí mắt.
• Một số trong trường hợp bị mề đay có thể đi kèm các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng, ho, hắt hơi, sổ mũi, buồn nôn và nôn,....

Thực tế phạm vi, mức độ ảnh hưởng và biểu hiện trên da khi bị mề đay cấp còn phụ thuộc rất nhiều vào cơ địa, tình trạng sức khỏe và một số yếu tố tác động từ môi trường sống, làm việc.

Hiện tượng nổi mề đay được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Các nhà khoa học cho rằng chứng bệnh này chịu ảnh hưởng trực tiếp từ phản ứng dị ứng của cơ thể với tác nhân bên ngoài và có cơ chế hoạt động liên quan đến sự gia tăng của kháng nguyên IgE trong huyết tương và quá trình hoạt động quá mức của hệ miễn dịch.

Cụ thể những nguyên nhân gây ra bệnh mề đay cấp bao gồm:

• Sự thay đổi đột ngột của thời tiết, dù quá nóng hay quá lạnh đều khiến cơ thể không kịp thích ứng và nổi mẩn đỏ.
• Do nhiễm trùng cấp tính, thường và hiện tượng viêm nhiễm ở các cơ quan hô hấp trên.
• Người bệnh tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân làm tăng khả năng dị ứng như hóa chất độc hại, bụi bẩn, xà phòng, nước tẩy rửa, nọc độc côn trùng,...
• Cơ địa dị ứng với thức ăn gây mề đay như hải sản, thịt bò, mè, đậu phộng,...
• Dị ứng với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh penicillin.
• Do căng thẳng, stress, rối loạn nội tiết tố, suy nhược cơ thể,...
• Tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, tạo cảm giác ngứa ngáy khó chịu và tăng nguy cơ mắc bệnh.

Thực tế còn rất nhiều tác nhân khác cũng ảnh hưởng và làm xuất hiện bệnh mề đay. Ở thể cấp tính, người bệnh thường dễ nhận biết nguyên nhân, biểu hiện và tìm cách điều trị hơn thể mãn tính. Việc xác định chính xác yếu tố tác động sẽ giúp bạn phòng tránh và có biện pháp chữa trị hiệu quả nhất.

Khi bị mề đay, rất nhiều người có tâm lý lo lắng, sợ hãi, không biết rằng chứng bệnh này có gây nguy hiểm hay ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe hay không. Bệnh mề đay cấp tính không nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, tuy nhiên nó sẽ gây ra những tổn thương cho làn da, gây ra cảm giác vô cùng khó chịu.

Bệnh mề đay cấp nếu diễn biến dài mà không tìm cách điều trị, người bệnh có thể gặp phải một số biến chứng như:

• Sốc phản vệ: Đây là tình trạng phản ứng dị ứng của cơ thể ở mức độ nguy hiểm, thường dẫn đến hiện tượng suy hô hấp, khó thở, tiêu chảy, buồn nôn, co thắt phế quản. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, người bệnh có thể bị hạ đường huyết và dẫn đến tử vong.
• Nhiễm trùng da: Đặc điểm của bệnh mề đay đó là vùng da bệnh thường không xuất hiện mụn mủ, mụn nước, lở loét hay có vết thương hở, tuy nhiên lại khiến cơ thể ngứa ngáy vô cùng khó chịu. Nếu bạn thường xuyên gãi, chà xát hoặc tác động mạnh lên những vùng da này sẽ dẫn đến trầy xước và xuất hiện nhiễm trùng.
• Phù mạch: Theo tổng hợp, khoảng 20% số người mắc bệnh mề đay cấp gặp phải chứng mề đay phù mạch. Hiện tượng phù mạch gây tổn thương nghiêm trọng cho da, thường tập trung ở vị trí nhạy cảm như bộ phận sinh dục, lưỡi, môi, mắt, mí,....
• Viêm kết mạc dị ứng: Nếu bạn bị nổi mề đay xung quanh mắt, khả năng cao bị lan rộng đến vùng kết mạc và khiến cơ quan này bị tổn thương nghiêm trọng với các biểu hiện như khó chịu, ngứa rát, đỏ mắt, chảy nước mắt liên tục,....

Bệnh mề đay cấp tiềm ẩn nhiều nguy hại cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt có đến 5% số người bị bệnh này tiến triển hơn 6 tuần và chuyển thành dạng mề đay mãn tính. Do đó ngay khi phát hiện những biểu hiện của bệnh, bạn cần tìm các biện pháp chữa trị phù hợp để đảm bảo an toàn cho bản thân.

Dưới đây là những lưu ý khi điều trị và phòng ngừa bệnh mề đay bạn nên chú ý:

• Hạn chế tiếp xúc với những tác nhân có khả năng cao gây dị ứng như: Lông động vật, chất tẩy rửa, xà phòng, thuốc lá, côn trùng,...
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, áp lực vì đây là những yếu tố gây suy giảm hệ miễn dịch và tăng nguy cơ mắc bệnh mề đay.
• Chú ý chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, đồng thời thường xuyên tập thể dục, thể thao nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
• Ngay khi phát hiện xuất hiện bệnh mề đay, bạn nên tắm với nước mát để loại bỏ căn nguyên, làm dịu da và ngăn bệnh lây lan vùng da rộng.
• Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để cấp ẩm, làm dịu da từ bên trong, hỗ trợ đào thải độc tố ra ngoài.
• Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái, thấm hút tốt, đồng thời giữ cơ thể sạch sẽ, khô thoáng.
• Khi thấy những vấn đề bất thường, hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn và tìm ra biện pháp điều trị phù hợp.

Quá trình chẩn đoán mề đay cấp đòi hỏi sự kết hợp giữa đánh giá lâm sàng tỉ mỉ, thu thập thông tin về tiền sử bệnh và các yếu tố liên quan, cùng với việc thực hiện các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý khác có thể gây nhầm lẫn.

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ quan sát kỹ lưỡng các tổn thương trên da, đánh giá kích thước, hình dạng, màu sắc, và phân bố của các nốt sần phù. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các triệu chứng đi kèm như ngứa, sưng và khó thở.

Tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ khai thác chi tiết về tiền sử bệnh của bệnh nhân, bao gồm:

• Tiền sử dị ứng: Các bệnh dị ứng trước đó (hen suyễn, viêm mũi dị ứng, dị ứng thực phẩm,...) và các tác nhân gây dị ứng đã biết.
• Tiếp xúc gần đây: Các yếu tố môi trường, thực phẩm, thuốc, côn trùng, hoặc các chất khác mà bệnh nhân tiếp xúc gần đây có thể gây dị ứng.
• Thuốc đang sử dụng: Liệt kê tất cả các loại thuốc đang sử dụng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, và thực phẩm chức năng.
• Bệnh lý nền: Các bệnh lý mạn tính như bệnh tuyến giáp, bệnh tự miễn, hoặc nhiễm trùng có thể liên quan đến mề đay cấp.
• Các triệu chứng khác: Các triệu chứng khác đi kèm như sốt, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, hoặc đau khớp.

Xét nghiệm

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm bổ sung để tìm ra nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý khác:

• Xét nghiệm máu:
  • Công thức máu: Kiểm tra số lượng bạch cầu để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng.
  • Xét nghiệm chức năng gan, thận: Đánh giá chức năng các cơ quan nội tạng có thể liên quan đến mề đay cấp.
  • Xét nghiệm các dấu ấn viêm: CRP, ESR để đánh giá mức độ viêm trong cơ thể.
  • Xét nghiệm IgE đặc hiệu: Xác định các dị nguyên gây dị ứng cụ thể.
• Xét nghiệm dị ứng da: Tiến hành các thử nghiệm trên da để xác định các chất gây dị ứng.

• Các xét nghiệm khác: Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác như nội soi dạ dày, siêu âm bụng, hoặc chụp X-quang phổi.

Chẩn đoán phân biệt

Mề đay cấp cần được phân biệt với một số bệnh lý da liễu khác có thể có biểu hiện tương tự, bao gồm:

• Viêm da tiếp xúc dị ứng
• Bệnh chàm
• Bệnh vảy nến
• Bệnh sarcoidosis
• U mạch máu

Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả khám lâm sàng, tiền sử bệnh, và các xét nghiệm cần thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác và loại trừ các bệnh lý khác.

Nếu bệnh mề đay cấp xuất hiện những triệu chứng nghiêm trọng, ngứa ngáy trong thời gian dài, bạn nên tìm đến bác sĩ để nhân được sự tư vấn và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định. Thông thường, người bệnh sẽ được chỉ kê một số loại thuốc chữa mề đay như:

• Kem bôi ngoài da: Có tác dụng giảm ngứa ngáy, khó chịu, giảm viêm nhiễm, tránh kích ứng như Vaseline, A-Derma, Eucerin,...
• Thuốc Epinephrine: Thường sử dụng cho trường hợp khó thở, co thắt phế quản, phù mạch do mề đay. Người bệnh sẽ được kê thuốc dạng tiêm hoặc dạng khí tùy tình trạng bệnh của bạn.
• Thuốc chống Histamin: Loại thuốc này thường được sử dụng cho đa số các trường hợp bị mề đay, có tác dụng ức chế quá trình phóng thích histamin vào da, niêm mạc, hạn chế những tổn thương cho da. Thuốc chống Histamin bao gồm: Desloratadine, Loratadine,....

Trường hợp mề đay ở thể nhẹ có thể trị khỏi bằng mẹo dân gian với các nguyên liệu tự nhiên dễ tìm, cách làm dễ thực hiện và tiết kiệm chi phí. Đặc biệt phương pháp dân gian thường an toàn, không gây dị ứng hay tác dụng phụ, hỗ trợ làn da được phục hồi nhanh chóng. Bạn có thể tham khảo một số nguyên liệu chữa mề đay như: Nha đam, lá khế, trầu không, lá trà xanh, gừng, yến mạch,....

Lá chè xanh trị mề đay

Chè xanh được biết đến là loại thuốc nam thường xuất hiện trong nhiều bài thuốc chữa các bệnh ngoài da. Bên cạnh đó, nguyên liệu này cũng được sử dụng để đun nước uống hàng ngày với công dụng thanh nhiệt, giải độc, thúc đẩy chức năng hệ tiêu hóa.

Trong lá chè xanh chứa hàm lượng lớn EGCG, quercetin, catechin có tác dụng giảm hiện tượng viêm nhiễm, ngứa ngáy, đồng thời đẩy nhanh tốc độ phục hồi da, ngăn cản sự xâm nhập của các yếu tố có hại từ môi trường.

Cách thực hiện:

• Bạn chuẩn bị khoảng 2 - 3 nắm lá chè xanh tươi, mang rửa sạch.
• Sau khi đun sôi khoảng 2 - 3 lít nước, cho là chè đã chuẩn bị vào đun thêm 10 phút với lửa nhỏ rồi tiếp tục đậy kín nắp khoảng 10 phút.
• Lúc này bạn đổ nước chè xanh ra chậu, bỏ bã, hòa cùng ít nước mát và 2 - 3 thìa muối để tắm.
• Kiên trì tắm nước lá chè xanh từ 3 - 5 ngày sẽ đẩy lùi được tình trạng phát ban, mẩn đỏ, ngứa ngáy,...

Sử dụng nha đam

Nha đam không chỉ được dùng để chế biến món ăn, thức uống mà còn hỗ trợ trị bệnh mề đay cấp tính hiệu quả. Do nguyên liệu này chứa nhiều dưỡng chất, có tác dụng dưỡng ẩm, giảm cảm giác nóng rát, ửng đỏ, ngứa ngáy khó chịu. Ngoài ra, nha đam còn hỗ trợ sức chế sự hình thành và phát triển của vi khuẩn gây bệnh, tránh nguy cơ viêm nhiễm đối với vùng da bị trầy xước.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 1 nhánh nha đam tươi, loại bỏ vỏ, rửa sạch phần nhựa để đảm bảo an toàn cho da khi sử dụng.
• Bạn dùng thìa nạo phần gel trong suốt, thoa trực tiếp lên vùng da bị bệnh mề đay , kết hợp massage nhẹ nhàng khoảng 10 - 15 phút rồi rửa lại với nước mát.
• Mỗi tuần nên thực hiện cách này khoảng 3 - 4 lần sẽ giúp cải thiện triệu chứng của bệnh nhanh chóng.

Xông lá kinh giới

Nếu nổi mề đay trên mặt do dị ứng mỹ phẩm, hóa chất, ma sát mạnh với khẩu trang hoặc chịu tác động của ánh nắng mặt trời, bạn có thể sử dụng lá kinh giới để xông, làm giảm hiện tượng ửng đỏ, ngứa ngáy, đồng thời kháng viêm, diệt khuẩn cho làn da.

Bên cạnh đó, các thành phần dưỡng chất, vitamin có trong nguyên liệu này sẽ hỗ trợ nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh, đào thải độc tố, bã nhờn, bụi bẩn tích tụ.

Cách thực hiện: 

• Bạn rửa 1 nắm lá kinh giới tươi với nước muối pha loãng.
• Đun sôi khoảng 1,5 lít nước, vò nát lá kinh giới và cho vào, tiếp tục đun thêm khoảng 10 phút.
• Bạn dùng khăn trùm kín mặt, xông khoảng 10 phút, chú ý để nước xông cách xa mặt khoảng 30cm để tránh bị bỏng.

Để buổi khám diễn ra hiệu quả, bạn nên:

• Ghi lại các triệu chứng: Ghi chép chi tiết về các triệu chứng bạn đang gặp phải, bao gồm thời gian xuất hiện, mức độ ngứa, các yếu tố làm tăng hoặc giảm triệu chứng, và các biểu hiện khác.
• Liệt kê các loại thuốc và thực phẩm đã sử dụng: Cung cấp thông tin về các loại thuốc (kê đơn, không kê đơn, thực phẩm chức năng) và thực phẩm bạn đã sử dụng gần đây.
• Chuẩn bị câu hỏi cho bác sĩ: Viết ra những câu hỏi bạn muốn hỏi bác sĩ về tình trạng bệnh, nguyên nhân, phương pháp điều trị, và cách phòng ngừa.

Mề đay cấp tính tuy gây khó chịu nhưng có thể kiểm soát được nếu nhận biết sớm, thăm khám bác sĩ kịp thời và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp. Đừng chủ quan với những triệu chứng ban đầu, hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn.

• Cách trị phong ngứa tại nhà