Viêm xoang mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả

Viêm xoang mãn tính là tình trạng các xoang ở trong mũi xảy ra tình trạng tắc nghẽn bởi lượng chất lỏng, nếu bệnh kéo dài không được chữa trị, hoặc trị sai cách sẽ chuyển từ cấp tính sang mãn tính.

Người mắc xoang mãn tính sẽ bị sưng viêm, nhiễm trùng xoang kéo dài hơn 12 tuần. Thông thường là bởi bị nhiễm trùng, polyp trong xoang phát triển hoặc cũng có nhiều tác nhân khác dẫn tới niêm mạc xoang bị viêm sưng. Khi đó, đường thoát chất nhầy sẽ bị cản trở và làm cho người bệnh mắc khó thở, nghẹt mũi. Ở một số trường hợp bệnh nhân còn có nguy cơ bị mềm hoặc sưng khu vực xung quanh mắt.

Nhiều người vẫn đang lầm tưởng rằng viêm xoang mãn tính và viêm xoang tái phát là cùng 1 thể. Nhưng viêm xoang khi tái phát các lần vẫn có thể là đang ở giai đoạn cấp tính. Xoang viêm nhiễm mãn tính sẽ không thể biến mất các triệu chứng khi không áp dụng các biện pháp điều trị. Bệnh nhân sẽ cần có sự chỉ dẫn của các bác sĩ bao gồm việc dùng thuốc hoặc phẫu thuật để hạn chế các rủi ro có thể xảy ra.

Xoang là tổ hợp không gian ẩm và rỗng, nằm phía sau xương khuôn mặt. Bệnh viêm xoang được nhận định là mãn tính khi người bệnh xuất hiện những triệu chứng dưới đây:

• Người bệnh bị viêm mũi, chảy chất nhầy hoặc phần dịch đặc ở mũi có màu xanh, vàng.
• Chất dịch có thể chảy xuống mũi sau và gây ra triệu chứng chảy dịch mũi sau.
• Người bệnh nhận thấy chất nhầy khá khô, cứng và dễ gây tắc nghẹt mũi, bệnh nhân lúc này sẽ bị khó thở.
• Viêm xoang mãn tính còn gây ra hiện tượng nhức, đau đớn hoặc sưng ở quanh mắt, mũi, má, trán.
• Bạn sẽ bị giảm vị giác và khứu giác, thậm chí còn thấy đau đầu bởi áp lực từ trong xoang cũng như triệu chứng sưng tấy tác động tới.
• Thi thoảng, xuất hiện cảm giác đau ở bên trong tai, đau họng hoặc đau răng, đau hàm.
• Bệnh nhân thấy chóng mặt, thường bị ho nặng vào ban đêm, miệng cũng có mùi hôi khá khó chịu.
• Cơ thể thường mệt mỏi kiệt sức, khó ngủ về đêm và cũng hay bị hắt hơi.

Theo đó, các triệu chứng kể trên có thể kéo dài ít nhất 3 tháng, đồng thời, tình trạng dễ dàng chuyển biến nghiêm trọng hơn, bệnh tái phát liên tục. Người bệnh cần đến bệnh viện để được các bác sĩ kiểm tra và có những hướng dẫn khắc phục cụ thể.

Có không ít người chủ quan không chăm sóc sức khỏe tai mũi họng cẩn thận dẫn tới mắc nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó có viêm xoang. Thông thường viêm xoang cấp tính có thể tự biến mất nhưng khi không chữa trị sớm hoặc có những yếu tố khác tác động sẽ dễ dàng chuyển sang mãn tính. Chúng ta có thể phân chia những nguyên nhân gây bệnh như sau.

Các nguyên nhân cơ bản:

• Người bệnh bị dị ứng, đặc biệt là viêm mũi dị ứng hoặc dị ứng với các yếu tố trong môi trường, có thể là hóa chất, phấn hoa. Những dị nguyên này sẽ theo đường hô hấp đi vào cơ thể, gây ra viêm xoang kéo dài.
• Sự phát triển mạnh của những mô bên trong mũi, hay còn được gọi là polyp mũi. Polyp có thể làm cho bệnh nhân bị khó thở, gây ra tắc nghẽn xoang ở nhiều vị trí khác nhau.
• Nguyên nhân tiếp theo phải kể đến đó là bạn bị nhiễm trùng khí quản, mũi hoặc vi khuẩn, virus xâm nhập vào phổi gây viêm nhiễm, bao gồm cả virus cảm lạnh. Y học nhận định tình trạng này chính là nhiễm trùng đường hô hấp, làm cho mũi của chúng ta bị viêm và các chất nhầy ứ đọng, không thể thoát ra bên ngoài.
• Lệch vách ngăn mũi là tình trạng hình thành bức tường mô không có sự đồng đều ở giữa hai lỗ mũi của bệnh nhân. Điều này sẽ dẫn tới hạn chế luồng không khí lưu thông ở 1 hoặc cả 2 bên mũi, gia tăng nguy cơ viêm xoang mãn tính.

Một số nguyên nhân rủi ro:

• Hen suyễn là một trong các bệnh lý gây ra viêm xoang mãn tính.
• Người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản cũng có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định tới xoang.
• Nhiễm loại virus gây ra chứng suy giảm miễn dịch ở người (HIV).
• Bệnh nhân bị xơ nang mũi, các chất  nhầy tích tụ trong mũi quá lâu và không thể đẩy ra ngoài. Hiện tượng này thường xảy ra khi bạn bị nhiễm vi khuẩn.

Thực tế, các chuyên gia về tai mũi họng cho biết, viêm xoang mãn tính không đe dọa tới tính mạng của bệnh nhân, nhưng cũng không tránh khỏi những biến chứng nguy hiểm, có thể kể tới như:

• Lây lan nhiễm trùng: Khi mắc viêm xoang mãn tính, bệnh nhân có nguy cơ bị viêm màng não, các chất lỏng bao ở xung quanh não cũng như tủy sống. Thậm chí, ở những trường hợp nặng, bệnh còn có thể gây nhiễm trùng tới cả xương, da và nhiều vấn đề về sức khỏe khác.
• Thị lực bị ảnh hưởng không ít: Khi viêm xoang thể mãn tính gây nhiễm trùng lan tới hốc mắt, bạn sẽ bị suy giảm thị lực. Ở những ca bệnh nghiêm trọng hơn, người mắc sẽ có nguy cơ cao bị hình thành các cục máu đông trong mạch máu ở sau mắt. Lúc này, khả năng bị mù lòa vĩnh viễn là rất cao. Hơn nữa, viêm xoang do nấm còn có thể phá hỏng cấu trúc xung quanh mắt và tổn thương thị lực của người bệnh.
• Giảm khứu giác: Viêm xoang mãn tính nghiêm trọng sẽ gây ra những tổn thương tới các dây thần kinh khứu giác. Điều này làm cho bệnh nhân bị suy giảm hoặc nặng hơn là mất vĩnh viễn khả năng nhận biết các mùi.
• Xuất hiện polyp mũi hoặc u nang: Có một số trường hợp hình thành u nang hay còn gọi là u nhầy ở trong cạnh mũi. Khối u sẽ tạo ra áp lực lên xoang cùng các cấu trúc bên cạnh khiến người bệnh vô cùng khó chịu.

Nếu bệnh nhân khi nhận thấy bản thân có các dấu hiệu nguy hiểm sau, cần nhanh chóng tới các cơ sở y tế để được điều trị lập tức:

• Người bệnh sốt cao, vùng quanh mắt bị đỏ hoặc sưng tấy.
• Các cơn đau nhức đầu dữ dội xuất hiện liên tục.
• Bệnh nhân bị sưng trán, cứng cổ, thị lực thay đổi.
• Người bệnh có cảm giác bồn chồn, hoang mang, lo lắng.

Bệnh viêm xoang mãn tính chắc chắn sẽ gây ra những ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của bệnh nhân. Do đó, chúng ta nên áp dụng những biện pháp phòng ngừa ngay từ bây giờ để bảo vệ xoang và hệ thống tai mũi họng như sau:

• Các bệnh lý hen suyễn hay dị ứng cần áp dụng các biện pháp điều trị từ sớm, không chủ quan để bệnh tự khỏi sẽ dễ gây ra biến chứng là viêm xoang.
• Bạn nên tránh xa những tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, bụi, nấm mốc.
• Không hút thuốc lá và cố gắng tránh tối đa tình trạng hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc từ người khác).
• Vệ sinh mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý thường xuyên.
• Có chế độ ăn uống lành mạnh, uống đủ nước, ưu tiên nước ấm và hãy chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường sức khỏe.
• Bạn có thể dùng máy tạo độ ẩm không khí để trong phòng giúp có không gian không quá khô, hạn chế xuất hiện các yếu tố gây viêm xoang, viêm mũi.

Để có được phác đồ chữa trị viêm xoang hiệu quả, bệnh nhân cần trải qua quá trình chẩn đoán, đánh giá chi tiết từ các bác sĩ. Thông thường, bạn sẽ được thăm khám thông qua những triệu chứng và tiền sử bệnh lý. Nếu có các dấu hiệu nghiêm trọng, người bệnh có thể được đề nghị làm các xét nghiệm hình ảnh, nội soi xoang, từ đó sẽ biết nguyên nhân gây bệnh chính xác.

Cụ thể các cách chẩn đoán bệnh viêm xoang mãn tính hiện nay gồm:

• Bác sĩ chỉ định bệnh nhân chụp X-quang để có thể phát hiện dịch nhầy trong xoang cũng như polyp mũi.
• Phương pháp chụp CT được ứng dụng để giúp các bác sĩ dễ dàng quan sát các khoang xoang dễ dàng và rõ hơn, từ đó có thể xác định được những vấn đề có liên quan tới xoang.
• Người bệnh được tiến hành kiểm tra dị ứng khi có nghi ngờ mắc viêm xoang thể mãn tính bởi các chứng dị ứng. Cụ thể, chúng ta sẽ được cho tiếp xúc với một số yếu tố nguy cơ. Xét nghiệm này nhìn chung khá nhanh chóng, an toàn và qua đó có thể biết được các chất dị ứng ở trong hốc mũi.
• Nội soi mũi sẽ được tiến hành để các bác sĩ quan sát cũng như chụp lại những hình ảnh ở trong xoang. Cách thức này được thực hiện bằng việc đưa vào trong mũi một ống nội soi dài có gắn camera nhỏ và tiến dần vào các xoang.
• Ngoài các cách trên, chúng ta còn có biện pháp sinh thiết mũi thông qua việc lấy mô mẫu hoặc dịch có trong mũi và mang đi kiểm tra thí nghiệm. Sinh thiết sẽ giúp bác sĩ xác định các virus, vi khuẩn hay nấm gây ra bệnh viêm xoang mãn tính (nếu có).

Những phương pháp điều trị viêm xoang mãn tính sẽ phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ bệnh cũng như tình trạng sức khỏe thực tế của bệnh nhân. Do đó, trước tiên bạn cần xác định đúng bệnh khởi phát do đâu, sau đó sẽ tuân thủ nghiêm túc theo những hướng dẫn của các bác sĩ chuyên môn. Bạn cũng cần biết rằng, bệnh sẽ mất khá nhiều thời gian để chữa trị so với thể cấp tính, bởi lúc này những mô xoang đã bị tổn thương nặng.

Đồng thời, cũng tùy thuộc vào mỗi người mà chúng ta có những cách chữa với mức độ hiệu quả khác nhau. Dưới đây là một số phương pháp được ứng dụng phổ biến nhất hiện nay.

Mẹo cải thiện bệnh tại nhà

Đối với bệnh viêm xoang cấp tính, các triệu chứng có thể tự khỏi trong khoảng 1 tuần đến 10 ngày. Với trường hợp mãn tính, bệnh nhân vẫn có thể sử dụng các mẹo dân gian để cải thiện các biểu hiện khó chịu, tuy không có khả năng trị dứt điểm nhưng các phương pháp này cũng hỗ trợ khá tốt cho bệnh nhân.

Các cách chữa trong dân gian đều tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên, dễ kiếm, cách thực hiện đơn giản và cũng đảm bảo an toàn cho người bệnh. Theo đó, chúng ta có thể tham khảo một vài công thức cải thiện viêm xoang dưới đây.

Sử dụng mật ong pha chanh và nước ấm

Trong dân gian, cách chữa viêm xoang bằng mật ong từ lâu đã được sử dụng rộng rãi và cho tới nay vẫn có rất nhiều người áp dụng, cho thấy có hiệu quả tốt. Mật ong là nguồn cung cấp rất nhiều khoáng chất, vitamin với khả năng chống oxy hóa cao, giúp kháng viêm, kháng khuẩn nhanh chóng. Đặc biệt, nguyên liệu này còn có vai trò ức chế các tụ cầu khuẩn Staphylococcus để ngăn chặn tối đa hiện tượng bội nhiễm.

• Bạn chuẩn bị khoảng 50ml mật ong, 200ml nước ấm cùng 1 quả chanh tươi.
• Hòa đều hỗn hợp mật ong, nước ấm và chanh, uống đều đặn 2 lần sáng tối hàng ngày sẽ giúp bệnh nhân tăng cường sức đề kháng cũng như cải thiện viêm xoang hiệu quả.

Nước lá lốt

Có thể bạn chưa biết, lá lốt là loại lá có chứa vô số các chất kháng khuẩn cùng kháng viêm. Do đó, không chỉ được sử dụng trong những món ăn thơm ngon hàng ngày, lá lốt còn được tận dụng để làm các bài thuốc tiêu thực, ấm bụng, trừ thấp. Bên cạnh đó, tinh dầu của lá lốt cũng có khả năng chống viêm cao nên có thể nhanh chóng ức chế cũng như tiêu diệt các loại vi khuẩn gây ra bệnh viêm xoang.

• Bạn chuẩn bị một nắm lá lốt cùng với chút muối biển.
• Mang lá lốt đi rửa sạch rồi giã nát hoặc xay nhuyễn, thêm vào chút muối và ép lấy phần nước cốt.
• Hàng ngày, bạn dùng nước cốt lá lốt nhỏ vào mũi 1 đến 2 lần để cho phần dịch mũi nhanh chóng được đẩy ra ngoài.

Dùng gừng tươi

Gừng được tận dụng rất nhiều trong các bài thuốc của dân gian từ xưa tới nay, theo đó, người mắc viêm xoang mãn tính cũng có thể sử dụng gừng để giảm các triệu chứng khó chịu. Bởi gừng có chứa lượng lớn các chất chống oxy hóa, cùng với nhiều hoạt chất nổi bật như: Beta Carotene, Acid Caffeic, Salicylate, Curcumin nên rất thích hợp cho người mắc viêm xoang bởi nhiễm trùng viêm nhiễm.

• Chúng ta sử dụng 1 củ gừng tươi, cạo hết vỏ và mang đi rửa sạch.
• Bạn cắt gừng thành các lát mỏng, cho vào đun sôi với một chút nước khoảng 10 phút cho các hoạt chất ngấm hết vào nước.
• Sau đó, dùng bông sạch để thấm hỗn hợp đắp lên trên sống mũi 5 phút mỗi ngày.

Điều trị viêm xoang mãn tính theo hướng Tây y

Tây y là hướng chữa trị được nhiều người áp dụng hiện nay để nhanh chóng đẩy lùi bệnh viêm xoang mãn tính. Các phương thuốc nhìn chung đều cho hiệu quả nhanh chóng, giúp người bệnh sớm làm thuyên giảm các triệu chứng sưng đau khó chịu. Nhưng đồng thời, nhược điểm của thuốc Tây đó là dễ xảy ra các tác dụng phụ khi bạn sử dụng trong thời gian dài hoặc lạm dụng thuốc.

Viêm xoang mãn tính uống thuốc gì? Trong đơn thuốc của bệnh nhân hiện nay, các loại thuốc được dùng phổ biến nhất là:

• Nhóm thuốc giảm đau: Bệnh viêm xoang có thể gây ra đau răng, đau đầu, tạo áp lực lên gương mặt. Lúc này, các bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân dùng các loại thuốc giảm đau không kê đơn. Có thể sử dụng Ibuprofen, Acetaminophen, Naproxen giúp đẩy lùi nhanh những triệu chứng.
• Thuốc làm thông mũi: Loại thuốc trị viêm xoang này thường được dùng trong các trường hợp bệnh nhân cần chấm dứt tình trạng chảy nước mũi, ngạt mũi hoặc chảy dịch mũi sau. Tuy nhiên, nhóm thuốc thông mũi sẽ chỉ được dùng trong khoảng thời gian giới hạn từ 3 đến 5 ngày để không xảy ra các tác dụng phụ ngoài ý muốn.
• Thuốc Corticoid nhỏ mũi: Đây là loại thuốc có vai trò giảm viêm, ngăn chặn xảy ra các biến chứng viêm xoang. Bệnh nhân khi sử dụng cần chú ý tuân thủ tuyệt đối chỉ dẫn của các bác sĩ.
• Thuốc có tác dụng kháng Histamin: Nhóm thuốc kháng Histamin phát huy vai trò làm khô lượng chất nhầy, thường dùng cho các đối tượng bệnh nhân mắc viêm xoang mãn tính bởi dị ứng.

• Thuốc kháng sinh: Thuốc rất quan trọng đối với các bệnh nhân, thường được bác sĩ chỉ định sử dụng cho những bệnh nhân bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn. Đối tượng trẻ nhỏ và người trưởng thành mắc viêm xoang mãn tính bởi vi khuẩn tấn công có thể dùng thuốc theo liều điều trị Amoxicillin trong khoảng 10 đến 14 ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Liệu pháp miễn dịch dị ứng: Đối với các bệnh nhân mắc chứng viêm xoang bởi dị ứng ngày càng trở nên nghiêm trọng, bạn có thể được chỉ định thực hiện những liệu pháp miễn dịch dị ứng. Cách thức này cụ thể chính là cho người bệnh tiếp xúc với một lượng nhỏ chất gây ra dị ứng, sau đó sẽ từ từ tăng dần liều lượng cho tới khi đã đạt mức nhất định. Việc làm này sẽ có công dụng làm giảm mức nhạy cảm cho người bệnh cũng như cải thiện các biểu hiện của bệnh viêm xoang khá rõ rệt.

Khi dùng thuốc trong Tây y, bệnh nhân cần lưu ý tuyệt đối không tự kê đơn thuốc chữa trị tại nhà hoặc thay đổi liều lượng thuốc. Điều này sẽ dễ gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm cũng như làm cho bệnh ngày càng trở nặng hơn. Khi đó, quá trình chữa trị thêm khó khăn và bạn sẽ cần đầu tư thêm rất nhiều thời gian, chi phí và cả công sức.

Phương pháp phẫu thuật

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, những bệnh nhân có các triệu chứng viêm xoang thể mãn tính nghiêm trọng, không đáp ứng các cách chữa trị bảo tồn sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện phẫu thuật. Với cách điều trị này, các bác sĩ sẽ sử dụng ống mỏng và dài, linh hoạt để kiểm tra các lỗ thông xoang. Dựa theo từng nguyên nhân gây ra bệnh, sẽ có các hướng phẫu thuật khác nhau để loại bỏ phần mô hoặc cắt bỏ polyp làm mũi bị tắc nghẽn. Khi đó, các hốc xoang sẽ được mở rộng, tạo sự thông thoáng để dễ dàng dẫn lưu chất lỏng cũng như làm thuyên giảm các triệu chứng viêm xoang mãn tính nhanh chóng.

Người bệnh cần ghi nhớ rằng, những biểu hiện của bệnh viêm xoang mãn tính có thể chữa khỏi khi chúng ta áp dụng đúng phương pháp, nghiêm túc thực hiện và cần phải có sự quan tâm theo dõi sát sao từ các bác sĩ chuyên môn.