Chàm Bìu

Bệnh chàm bìu có tên tiếng Anh là Scrotal dermatitis. Đây là một dạng tổn thương da xảy ra ở vùng bìu - cơ quan sinh dục của nam giới. Cũng giống như bệnh chàm thông thường, chàm bìu đặc trưng với phần da dày sừng, bong vảy liên tục và gây ngứa nhiều. Khi bị chàm bìu, lâu dần bệnh sẽ có xu hướng lichen hóa.

Bệnh khởi phát do nhiều yếu tố khác nhau, tuy nhiên quan trọng nhất chính là các tác nhân dị ứng, kích ứng kết hợp với tâm lý lo lắng. Hơn nữa vùng da bìu thường có cấu trúc lỏng dẻo, mỏng và chứa nhiều mạch máu nên đặc biệt dễ sưng đỏ, tổn thương khi gặp tác nhân gây bệnh. Vùng da này thường được bao bọc bởi 2 hoặc nhiều lớp quần áo khiến nó ẩm ướt hơn, ma sát thường xuyên khiến bệnh càng dễ khởi phát. Đây cũng chính là nguyên nhân gây nên bệnh chàm tiếp xúc.

Bệnh chàm bìu ở nam giới không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nó lại tác động lớn đến chất lượng cuộc sống, hoạt động tình dục và chức năng sinh lý của anh em.

Các chuyên gia y tế cho biết, những đối tượng dễ bị chàm bìu là:

• Người bị bệnh suy thận mạn và tiểu đường.
• Người có chế độ dinh dưỡng thiếu chất, không khoa học.
• Người thường xuyên quan hệ tình dục quá độ, quan hệ không an toàn.
• Vùng kín không được vệ sinh sạch sẽ, luôn ẩm ướt và bí bách.
• Người thường xuyên tiếp xúc với dầu nhờn, dầu khoáng và Diesel cao.

Bệnh chàm bìu là hệ quả của nhiều yếu tố, bao gồm nội và ngoại giới. Khi gặp phải những tác động này cơ thể sẽ phóng thích chất trung gian hóa học và chất ly giải protein. Từ đó khiến da bị tổn thương kèm theo ngứa ngáy khó chịu. Người bệnh lúc này sẽ sinh ra phản ứng gãi. Những hành động như gãi hoặc chà xát vùng da bìu trong thời gian dài sẽ kích thích gây viêm, da sừng dày, và có dấu hiệu lichen hóa.

Dưới đây là 4 phân loại và triệu chứng điển hình của bệnh chàm bìu mãn tính, cấp tính.

• Type 1 bệnh mới khởi phát ở mức độ nhẹ, da khô, viêm cấp: Ở giai đoạn này các tổn thương nhìn thấy rõ hơn căng da bộ phận bìu. Ngoài ra, người bị chàm bìu type 1 còn thường xuyên cảm giác bỏng rát và ngứa ngáy, khó chịu. Các triệu chứng này sẽ kéo dài 1 vài ngày hoặc 1 vài tuần. Cuối cùng là bong vảy và tự khỏi.
• Type 2 bệnh ở mức độ nặng hơn, thể khô và mãn tính: Chàm bìu mãn tính sẽ có những dấu hiệu như đỏ sáng hoặc giảm sắc tố, bong vảy, bỏng rát và ngứa nhiều. Tuy nhiên ở phân loại này, các triệu chứng sẽ lan rộng đến đùi và dương vật.
• Type 3 chàm bìu mãn tính, thể ướt: Đối với phân loại bệnh này, vùng da bìu và mặt trong của đùi sẽ có dấu hiệu ẩm ướt. Đồng thời da xuất hiện những mảng màu trắng, nứt nẻ chảy nước. Hoặc có thể giãn mạch dẫn đến đau nhức nghiêm trọng.
• Type 4 thể loét và phù: Đây là phân loại bệnh nặng nhất của chàm bìu. Kho đó da bìu sẽ xuất hiện tình trạng sưng nề, vùng da nứt nẻ, loét và có dịch mủ chảy ra. Tình trạng này sẽ khiến người bệnh cảm thấy đau nhức khó chịu, nguy hiểm hơn là hoại tử.

Như đã nói, bệnh có thể khởi phát do nhiều yếu tố, từ tâm lý đến tác nhân gây kích ứng, dị ứng. Cụ thể:

• Di truyền: Nếu người thân trong gia đình từng bị chàm bìu hoặc viêm da cơ địa thì nguy cơ bạn bị chàm bìu là rất cao.
• Tác nhân gây kích ứng, dị ứng: Đây là nguyên nhân đầu tiên gây nên chàm bìu. Cụ thể là chất nhuộm có trong vải, bao cao su, thuốc kháng sinh, gel bôi trơn,... Đây là những tác nhân khiến bùng phát triệu chứng chàm bìu.
• Nhiễm trùng: Bệnh chàm bìu có thể khởi phát do ảnh hưởng của một số vấn đề nhiễm trùng do mắc HIV, bệnh lime, ghẻ, giang mai, Corynebacterium minutissimum hoặc sán máng, rận,...
• Cơ thể thiếu hụt chất dinh dưỡng: Trường hợp nam giới không nạp đủ các chất như kẽm, riboflavin và nicotinic acid có thể gây ra bệnh chàm bìu.
• Ảnh hưởng của một số bệnh da liễu khác: Kết quả thống kê cho thấy, người đang mắc các vấn đề về da liễu như viêm da tiết bã nhờn, viêm da cơ địa, vảy nến, lichen đơn mãn tính hoặc Paget ngoài vú,... có thể phát triển thành bệnh chàm ở vùng bìu.
• Nguyên nhân khác: Chàm khởi phát ở vùng da bìu có thể là do căng thẳng stress thường xuyên, vệ sinh vùng kín không sạch sẽ, ẩm ướt liên tục, quan hệ tình dục bừa bãi,...

Một vấn đề khác rất được quan tâm đó là: Bệnh chàm bìu có lây không? Có gây nguy hiểm?. Nam giới là đối tượng dễ mắc chàm bìu và cơ chế khởi phát có liên quan đến yếu tố tâm lý cũng như một số tác nhân cộng hưởng. Do đó bệnh không lây nhiễm qua tiếp xúc vật lý hay quan hệ tình dục. Ngoài ra, bệnh phản ứng khá tốt với các phương pháp điều trị khi ở mức độ nhẹ và trung bình. Do vậy nếu phát hiện sớm và có biện pháp điều trị thích hợp, chàm bìu sẽ không gây nguy hiểm đến tính mạng người mắc.

Tuy nhiên, ở một số trường hợp, chàm bìu mãn tính khởi phát do nhiễm trùng HIV, giang mai, rận hay ghẻ,... Với các bệnh lý này, khả năng lây nhiễm chàm bìu khá cao, hệ miễn dịch sẽ bị suy giảm. Từ đó tạo điều kiện cho những tổn thương ở vùng bìu lan rộng, dai dẳng và đặc biệt dễ tái phát. Lúc này chàm bìu đã ở type 4 thể ướt, phù và có nguy cơ hoại tử cao. Cụ thể một số biến chứng do bệnh gây ra như:

• Viêm tinh hoàn: Da bìu khá mỏng và rất dễ bị tổn thương. Vì thế những tạp khuẩn thường lợi dụng điều này để xâm nhập và gây bệnh. Tình trạng này diễn ra trong thời gian này sẽ khiến cho tinh hoàn nam giới bị viêm nhiễm. Nghiêm trọng hơn, nam giới có thể đối diện với việc chất lượng tinh trùng giảm, hoặc không thể sản xuất tinh trùng.
• Thoát vị bẹn: Đây cũng là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh. Nó khiến cho khả năng hoạt động bị hạn chế, nam giới cũng không thể lao động nặng.
• Ung thư tinh hoàn: Các chuyên gia cho biết đây là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh chàm bìu mãn tính. Dù ít gặp nhưng nam giới không nên chủ quan, coi thường mức độ nguy hiểm của bệnh.

Do đó khi thấy vùng da bìu có những triệu chứng bất thường bạn cần đến ngay bệnh viện để được chẩn đoán kỹ càng và can thiệp phương pháp điều trị thích hợp.

Chàm bìu là căn bệnh da liễu rất dễ tái phát nếu không được điều trị dứt điểm. Vì thế ngoài thực hiện những biện pháp điều trị trên, nam giới cần kết hợp với các lưu ý sau để hạn chế chàm bìu chuyển biến xấu:

• Nam giới cần vệ sinh vùng kín sạch sẽ, đúng cách hằng ngày, đặc biệt là sau mỗi lần đi vệ sinh hay quan hệ tình dục. Đồng thời luôn giữ vùng da bìu khô ráo, hạn chế ẩm ướt.
• Anh em nên chọn những loại quần lót được làm bằng chất liệu mềm mại, thoáng khí, thấm hút mồ hôi. Đặc biệt là quần lót cần có kích thước phù hợp, không nên quá chật hay quá rộng. Đồng thời anh em cần giữa quần lót mỗi ngày và phơi dưới ánh nắng mặt trời. Việc này sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn và nấm men có hại.
• Nam giới nên cẩn trọng khi lựa chọn sữa tắm, gel bôi trơn hay bao cao su,... Vì các thành phần trong những sản phẩm này có thể khiến bệnh nặng hơn. Bạn nên xin ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn tối đa cho da và sức khỏe cơ thể nói chung.
• Hạn chế việc căng thẳng để bệnh có những chuyển biến tích cực. Cụ thể anh em nên hạn chế việc thức khuya, ngủ không đủ giấc, quan hệ tình dục quá độ.
• Có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, lành mạnh và khoa học. Theo đó anh em bị chàm nên ăn nhiều hoa quả tươi, rau xanh, hạn chế dung nạp đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, chất kích thích,...
• Chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày để tăng cường đề kháng cho da và toàn cơ thể. Một số bộ môn thể thao phù hợp với người bị chàm vùng bìu như bơi lội, yoga. Những môn như gym, đạp xe, chạy bộ dễ ra mồ hôi, làm tăng ma sát lên vùng da bìu khiến bệnh thêm nặng hoặc tái phát.

Bệnh chàm bìu nếu không được điều trị thích hợp và dứt điểm có nguy cơ thành mãn tính, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nam giới. Vì vậy anh em cần đến bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám cụ thể.

Trước khi xác định biện pháp chữa chàm bìu thích hợp, nam giới cần được thăm khám lâm sàng và có thể thực hiện một số xét nghiệm test da để bác sĩ tìm ra dị nguyên.

Theo đó, bác sĩ chuyên khoa sẽ đặt ra một số câu hỏi cho anh em như: Phần bìu có biểu hiện như thế nào? Có ngứa rát không? Những triệu chứng này xuất hiện từ khi nào?... Hoặc ở một số trường hợp bác sĩ có thể chẩn đoán để phân biệt chàm bìu với một số bệnh lý khác có triệu chứng tương tự như:

• Bệnh Paget ngoài vú: Đây là bệnh lý gây ra những ảnh hưởng đến vùng da bìu, dấu hiệu đặc trưng là đỏ da, bong vảy, hoặc viêm loét. Lúc này bác sĩ cần dựa vào hóa mô miễn dịch và mô bệnh học để có thể xác định chính xác tình trạng bệnh.
• Nấm nông: Vùng da bìu bị ẩm ướt nên có nguy cơ cao bị nhiễm nấm men. Nấm da vùng bìu thường gây ra những tổn thương hình tròn, hoặc đa cung có ranh giới rõ ràng. Ngoài ra nó cũng gây ra tình trạng bong da và ngứa ngáy nhiều. Cách chẩn đoán chính xác bệnh này là nhuộm soi trực tiếp hoặc nhuộm soi có nấm.
• Lichen đơn mãn tính ở vùng bìu: Tổn thương đặc trưng là những tổn thương có ranh giới, tăng hoặc giảm sắc tố tùy tình trạng và có dấu hiệu dày sừng.
• Hội chứng miệng-mắt-sinh dục do thiếu kẽm/riboflavin: Hội chứng này thường gây ra tình trạng viêm da bìu, viêm môi, góc miệng hoặc viêm lưỡi. Ngoài ra, việc thiếu hụt kẽm/riboflavin cũng sẽ gây ra tình trạng sợ ánh sáng.

Các bác sĩ da liễu cho biết, bệnh chàm bìu mãn tính thường đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị. Nên nếu nhanh chóng phát hiện bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn. Dưới đây là những phương pháp chữa bệnh cho hiệu quả cao:

Tây y chữa bệnh cho kết quả nhanh

Tây y là phương pháp được ưu tiên sử dụng khi người bệnh có dấu hiệu chàm bìu. Bởi lẽ thuốc tân dược thường cho kết quả nhanh và tiện lợi khi sử dụng. Một số loại thuốc tân dược trị chàm bìu thường được chỉ định như:

• Thuốc kháng histamin: Nhóm thuốc này có công dụng là giảm khả năng phóng thích chất trung gian hóa học. Từ đó giảm nhanh triệu chứng ngứa ngáy và tổn thương trên bề mặt da vùng bìu. Tuy nhiên thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ như buồn ngủ, mất khả năng tập trung khi làm việc.
• Thuốc chống trầm cảm 3 vòng: Thuốc có khả năng ngăn ngứa và cải thiện căng thẳng thần kinh ở những người bị chàm bìu mãn tính, hoặc dễ tái phát bệnh. Loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường được chỉ định là Amitriptyline 25-50mg/ngày.
• Thuốc bôi chứa stetoid: Chàm bìu bôi thuốc gì? Thuốc chứa stetoid chính là đáp án tốt nhất cho câu hỏi này. Đây là loại thuốc có khả năng chống dị ứng và viêm nhiễm. Vùng da bìu của nam giới rất mỏng và dễ giãn mao mạch nên thuốc bôi chứa stetoid là lựa chọn tối ưu nhất. Bạn cần sử dụng loại thuốc này 1 lần mỗi tuần.
• Thuốc kháng sinh: Trường hợp người bệnh bị bội nhiễm có thể được chỉ định dùng thuốc kháng sinh dạng uống hoặc bôi. Tùy thuộc vào mức độ nhiễm khuẩn mà bác sĩ sẽ kê đơn phù hợp:
• Thuốc tiêm: Loại thuốc tiêm thường dùng là Dupixent với liều lượng 2 mũi/tuần. Thuốc được chỉ định cho những đối tượng chàm bìu đã tiến triển nặng. Và nam giới cần lưu ý việc tiêm thuốc cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn cao.
• Viên uống bổ sung: Với những trường hợp khởi phát bệnh do thiếu hụt chất dinh dưỡng, bác sĩ sẽ chỉ định bạn uống bổ sung kẽm, riboflavin hoặc acid nicotinic.
• Bôi kem dưỡng ẩm: Bệnh chàm nói chung và chàm bìu nói riêng thường khởi phát do suy giảm hàng rào bảo vệ da. Vì thế để hạn chế bệnh phát triển bạn cần thường xuyên chăm sóc, bôi kem dưỡng ẩm cho da. Từ đó giúp da tăng cường đề kháng, chống mất nước, khô da.

Trên đây là những loại thuốc điều trị chàm bìu phổ biến, để đảm bảo an toàn cho vùng da bìu nhạy cảm, bạn cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi uống thuốc. Tuyệt đối người bệnh không được mua thuốc kháng sinh về nhà tự điều trị.

Sử dụng mẹo dân gian

Chàm bìu mãn tính hay cấp tính đều là căn bệnh da liễu phổ biến trong gian. Và trong dân gian cũng lưu truyền rất nhiều mẹo chữa chàm bìu bằng nguyên liệu thiên nhiên lành tính, dễ sử dụng. Tuy nhiên những mẹo này chỉ có khả năng làm giảm triệu chứng bệnh, và không thể điều trị dứt điểm. Do vậy khi bệnh mới khởi phát bạn có thể áp dụng những bài thuốc dân gian sau:

• Lá ổi: Sử dụng nước ép lá ổi để cải thiện bệnh chàm bìu ở nam giới hiệu quả. Theo đó bạn chuẩn bị một nắm lá ổi non, rửa sạch với nước. Sau đó bạn đem giã nhuyễn, lấy bông tăm thấm phần nước cốt lá ổi và bôi lên vùng da bị chàm bìu. Thực hiện cách này liên tục mỗi ngày 1-2 lần để thấy hiệu quả.
• Lá trà xanh: Nam giới chuẩn bị một nắm lá trà xanh tươi và rửa sạch. Sau đó bạn đem đi giã nát, chắt lấy phần nước cốt và bôi trực tiếp lên vùng da bìu bị tổn thương. Thực hiện kiên trì mỗi ngày cho đến khi bệnh thuyên giảm.
• Dầu oliu: Anh em lấy một lượng nhỏ dầu oliu và bôi lên vùng da bị chàm bìu. Bạn để nguyên dầu trên da trong vòng 1 tiếng sau đó dùng nước rửa sạch.

Trường hợp nam giới sử dụng mẹo dân gian chữa chàm nhưng bệnh không đỡ cần đến ngay bệnh viện kiểm tra và nghe bác sĩ hướng dẫn phương án điều trị.

Ngoài những phương pháp điều trị trên, bạn có thể tham khảo và áp dụng những cách chữa chàm bìu sau:

• Sử dụng trị liệu bằng ánh sáng: Đây là biện pháp sử dụng tia UVB dải hẹp với bước sóng 311nm để làm sạch những tổn thương trên da khu vực bìu. Đồng thời giảm nhanh cảm giác ngứa ngáy, ức chế tăng sinh tế bào sừng.
• Kiểm soát tác động cơ học: Một số tác động cơ học khi bị chàm vùng bìu như gãi, cào, chà xát,... Đây là yếu tố khiến bệnh lan rộng và có nguy cơ viêm nhiễm. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện các cách kiểm soát tác động cơ học này. Từ đó ngăn bệnh tiến triển mãn tính. Đồng thời, nam giới cần sử dụng loại quần lót mềm, thoáng khí và thấm hút mồ hôi tốt.
• Loại bỏ tác nhân gây kích ứng, dị ứng: Người bệnh cần cách ly hoàn toàn với những tác nhân gây bệnh như bao cao su, gel bôi trơn,... Đồng thời kết hợp điều trị dứt điểm bệnh lý.
• Hỗ trợ tâm lý: Như đã nói, tâm lý chính là yếu tố chính hình thành nên bệnh chàm bìu ở nam giới. Vì thế anh em cần kết hợp điều trị tâm lý để hạn chế bệnh nặng thêm và ngăn tái phát hiệu quả.