Đau Thần Kinh Tọa Ở Người Trẻ

Biên tập viên Phùng Ngân

Tham vấn y khoa: Bác sĩ chuyên khoa I Doãn Hồng Phương

Cập nhật: 12/01/2024

Tổng quan

Bệnh đau thần kinh tọa ở người trẻ thường xuất phát từ tình trạng chèn ép, tổn thương ở rễ thần kinh khi bị thoát vị đĩa đệm, tiểu đường hoặc vận động sai tư thế... Người bệnh có thể được điều trị bằng phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa tùy theo nguyên nhân cùng mức độ nghiêm trọng của cơn đau.

Định nghĩa

Đau dây thần kinh tọa là bệnh lý gây ra các cơn đau và cảm giác tê, ngứa ran lan tỏa dọc theo đường đi của dây thần kinh nối dài từ thắt lưng đi qua hông xuống mông và chân. Các triệu chứng bệnh thường chỉ ảnh hưởng đến một bên cơ thể.

Bệnh đau thần kinh tọa có thể xảy ra ở mọi đối tượng, bao gồm cả người trẻ tuổi. Trong hầu hết các trường hợp, dây thần kinh tọa bị đau do có áp lực chèn ép kéo dài hoặc do bị viêm nhiễm.

Hình ảnh

Đau Thần Kinh Tọa Ở Người Trẻ: Nguyên Nhân, Điều Trị

Triệu chứng và nguyên nhân

Triệu chứng

Ở người trẻ tuổi, các cơn đau thần kinh tọa có thể xảy ra theo nhiều kiểu khác nhau, điều này còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Một số bệnh nhân chỉ cảm thấy đau âm ỉ châm chích nhưng có những trường hợp bị đau nhói, đau dữ dội như kim đâm hoặc điện giật. Cảm giác đau tăng nặng hơn khi di chuyển hoặc khi đứng, ngồi trong thời gian dài.

Cơn đau thần kinh tọa thường bắt đầu xuất hiện ở vùng thắt lưng rồi lan tỏa xuống mông và chảy dọc theo mặt sau của một bên chân. Tuy nhiên, một số người trẻ tuổi có thể bị đau thần kinh tọa ở cả hai bên chân tùy thuộc vào vị trí bị chèn ép.

Bên cạnh đó, chứng đau thần kinh tọa ở người trẻ còn gây ra nhiều dấu hiệu bất thường khác như:

Tê chân, ngứa ran ở khu vực bị ảnh hưởng
Yếu các cơ ở chân hoặc bàn chân
Khó khăn khi đi lại hoặc mất khả năng di chuyển
Có dấu hiệu của hội chứng chùm đuôi ngựa, điển hình nhất là tình trạng mất kiểm soát hoạt động tiểu tiện, đại tiện.

Nguyên Nhân

Các nguyên nhân có thể dẫn đến bệnh đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi bao gồm:

Béo phì:

Đời sống vật chất ngày càng nâng cao cùng với lối sống ít vận động khiến cho nhiều người bị béo phì. Trọng lượng cơ thể dư thừa không chỉ chèn ép lên cột sống và còn khiến các dây thần kinh chịu nhiều áp lực kéo dài. Đây chính là lý do khiến cho một số người bị đau dây thần kinh tọa ngay từ khi còn trẻ.

Ảnh hưởng của nghề nghiệp:

Nhiều bằng chứng cho thấy, sự khởi phát của các cơn đau ở dây thần kinh tọa có mối liên hệ nhất định đến nghề nghiệp của một cá nhân. Theo đó thì tỷ lệ bệnh nhân trẻ tuổi mắc chứng đau thần kinh tọa tập trung chủ yếu ở các cành nghề có tính chất sau:

Khuân vác, bốc xếp nặng nhọc
Phải xoay lưng nhiều
Lái xe đường dài
Nông dân

Ngồi nhiều, ít vận động:

Lối sống ít vận động và thường xuyên ngồi nhiều giờ liền ở một chỗ có thể ảnh hưởng đến quá trình tuần hoàn máu và gây chèn ép lên xương khớp, dây thần kinh. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt các vấn đề sức khỏe ở người trẻ tuổi, chẳng hạn như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa khớp gối và cả bệnh đau dây thần kinh tọa.

Bệnh tiểu đường:

Ở những người mắc bệnh tiểu đường, lượng đường trong máu tăng cao kéo dài có thể gây tổn thương cho dây thần kinh tọa và dẫn đến các cơn đau khó chịu dọc theo đường đi của dây thần kinh.

Các triệu chứng khác có thể gặp khi bị bệnh tiểu đường bao gồm nhanh đói, mệt, đi tiểu nhiều, hay khát nước, ngứa da, khô miệng, giảm cân nhanh, giảm thị lực, lâu lành vết thương, nhiễm trùng nấm men ở da hay cơ quan sinh dục.

Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi. Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng được xác định khi nhân nhầy thoát ra khỏi bao xơ đĩa đệm. Bộ phận này có thể chèn ép vào dây thần kinh tọa và gây ra các cơn đau.

Bên cạnh đó, bệnh thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi còn có các dấu hiệu khác như đau thắt lưng âm ỉ hoặc dữ dội, co cứng cơ quanh đốt sống bị tổn thương, yếu cơ, mất cảm giác ở chi dưới, hoạt động cột sống hoặc đi lại khó khăn.

Các nguyên nhân khác gây đau thần kinh tọa ở người trẻ:

Khối u cột sống
Hẹp ống sống
Gai cột sống hay gai đôi cột sống
Nhiễm trùng, viêm dây thần kinh tọa
Chảy máu trong
Mang thai
Thoái hóa cột sống
Biến chứng từ chấn thương, chẳng hạn như gãy xương chậu
Hút thuốc lá
Vận động, nâng đồ vật không đúng cách
Tư thế nằm ngủ xấu...

Biến chứng

Trường hợp bị nhẹ, các cơn đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi có thể thuyên giảm dần và tự hết sau một khoảng thời gian. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có khuynh hướng bị đau dữ dội và kéo dài làm ảnh hưởng đến khả năng đi lại và vận động.

Nghiêm trọng hơn, nếu bệnh đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách còn gây ra nhiều biến chứng như:

Teo cơ
Yếu chân
Hội chứng chùm đuôi ngựa gây rối loạn và mất kiểm soát chức năng hoạt động của ruột, bàng quang.
Bại liệt, tàn phế suốt đời.

Để giảm thiểu nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm về sức khỏe, người bệnh nên tìm tới bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ. Nhất là trong các trường hợp sau:

Bị đau dây thần kinh tọa kéo dài quá 1 tuần mà không thuyên giảm sau khi tự chăm sóc và áp dụng các mẹo giảm đau tại nhà.
Cơn đau có khuynh hướng ngày càng tăng nặng.
Đau dữ dội từ vùng thắt lưng xuống chân gây tê chân, yếu cơ, giảm khả năng đi lại
Đau thần kinh tọa đột ngột sau một chấn thương nặng do tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động...
Mất tự chủ trong việc đại tiểu tiện do rối loạn chức năng ruột, bàng quang.

Chẩn đoán và điều trị

Biện pháp chẩn đoán

Tại phòng khám chuyên khoa, sau khi trao đổi về các triệu chứng người bệnh đang gặp phải, bác sĩ sẽ tiến hành khai thác tiền sử bệnh lý, nghề nghiệp và một số thông tin cần thiết để phục vụ cho việc chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.

Tiếp theo, người bệnh được kiểm tra thể chất và chức năng vận động. Bác sĩ thường yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số động tác như đi nhón chân, từ từ đứng lên đi lại khi đang ngồi xổm hoặc nằm nhấc cả hai chân lên cao để đánh giá sức mạnh cũng như phản xạ của cơ bắp. Các hoạt động trên đều có thể khiến cơn đau thần kinh tọa ở người trẻ trở nên nghiêm trọng hơn.

Một số phương pháp cận lâm sàng có thể được thực hiện để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh tiềm ẩn. Bao gồm:

Chụp X-quang: Hình ảnh phim chụp X-quang ghi nhận được có thể giúp phát hiện ra sự hiện diện của gai cột sống, hoặc những thay đổi bất thường trong cấu trúc cột sống gây ảnh hưởng đến dây thần kinh tọa.
Chụp CT: Phương pháp này cho hình ảnh rõ ràng hơn so với chụp X-quang. Trước khi chụp, bệnh nhân sẽ được tiêm thuốc cản quang vào ống sống.
Chụp MRI: Kỹ thuật chụp cộng hưởng từ MRI cho hình ảnh rõ nét và chi tiết về xương cũng như mô mềm. Nó cho phép bác sĩ phát hiện ra bệnh thoát vị đĩa đệm hoặc tình trạng tổn thương, chèn ép ở dây thần kinh.
Ghi điện cơ (EMG): Kỹ thuật này được thực hiện nhằm mục đích thăm dò phản xạ của cơ với dây thần kinh khi có kích thích điện, qua đó xác định được tình trạng chèn ép ở dây thần kinh tọa.

Biện pháp điều trị

Phương pháp chữa đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi cần được thực hiện dựa trên nguyên tắc giảm đau, khắc phục và điều trị nguyên nhân gây bệnh bằng các phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa.

Thuốc trị đau thần kinh tọa ở người trẻ

Nếu không đáp ứng được với các mẹo giảm đau thần kinh tọa tự nhiên, bệnh nhân có thể được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị. Loại thuốc thường được sử dụng là:

Thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid: Paracetamol ( 1 – 3g/ ngày), Ibuprofen ( liều tối đa 400mg/ ngày), Naproxen ( liều tối đa 500mg/ngày, Piroxicam (20mg/ ngày), Etoricoxib (60mg/ngày). Khi sử dụng kéo dài, các loại thuốc trên có thể gây tổn thương cho gan, thận, dạ dày . Vì vậy, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc trong thời gian ngắn dưới sự theo dõi của bác sĩ.
Thuốc giãn cơ: Eperisone hay Tolperisone là các loại thuốc giãn cơ thường được sử dụng trong điều trị đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi. Thuốc có tác dụng giảm co cơ, giúp người bệnh bớt đau và vận động dễ dàng hơn.
Thuốc corticosteroid: Loại thuốc này được tiêm ngoài màng cứng cột sống có tác dụng giảm viêm mạnh. Thuốc chỉ được khuyến cáo sử dụng cho người bị đau nặng.

Vật lý trị liệu chữa đau thần kinh tọa ở người trẻ

Với phương pháp này, bệnh nhân sẽ được các chuyên viên mát xa, xoa bóp kết hợp với nhiệt trị liệu hay các bài tập phù hợp nhằm mục đích:

Giảm hiện tượng co thắt cơ, cứng cột sống
Làm thư giãn thần kinh
Kéo giãn cột sống, giảm áp lực cho dây thần kinh tọa
Giảm đau
Cải thiện các triệu chứng liên quan như tê chân, yếu chân
Tăng cường sức mạnh và khả năng chịu lực của cột sống cũng như hệ thống gân, cơ
Phục hồi chức năng vận động cho người bệnh.

Điều trị đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi bằng phẫu thuật

Khoảng 80% bệnh nhân bị đau thần kinh tọa có liên quan đến thoát vị đĩa đệm. Trong trường hợp dây thần kinh tọa bị nhân nhầy đĩa đệm chèn ép nghiêm trọng, người bệnh cần được làm phẫu thuật để tránh nguy cơ bị tàn phế.

Ngoài ra, phẫu thuật còn được chỉ định để điều trị đau thần kinh tọa ở người trẻ khi:

Điều trị nội khoa không hiệu quả
Yếu chân, giảm khả năng đi lại
Có khối u cột sống cần loại bỏ
Bị hội chứng chùm đuôi ngựa
Có nguy cơ bị yếu liệt, tàn phế nếu không làm phẫu thuật.

Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Trường hợp bị đau thần kinh tọa nhẹ, người trẻ tuổi có thể áp dụng một số mẹo tự nhiên để xoa dịu cơn đau và các cảm giác khó chịu.

Nghỉ ngơi nhiều hơn
Điều chỉnh tư thế vận động cho đúng.
Nằm trên giường có nệm cứng vừa phải, tránh nằm nệm lò xo. Không nằm nghiêng đè lên phía bên cơ thể bị đau.
Tránh vận động mạnh hoặc lao động nặng nhọc.
Không đứng hoặc ngồi nguyên ở một tư thế trong thời gian dài.
Chườm nóng, chườm lạnh hoặc tắm nước ấm cũng giúp cải thiện đáng kể tình trạng đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi.
Tập thể dục mỗi ngày từ 20 - 30 phút để kích thích lưu thông máu, giảm co cơ và giải phóng áp lực cho dây thần kinh tọa. Ưu tiên thực hành các bài tập có tác dụng kéo giãn cột sống lưng hay vặn người trên sàn tập. Chúng giúp ngăn ngừa và làm dịu cơn đau thần kinh tọa cho người trẻ tuổi hiệu quả.
Áp dụng các kinh nghiệm chữa đau thần kinh tọa được lưu truyền trong dân gian, chẳng hạn như sử dụng bài thuốc từ lá lốt, gừng...
Mang nẹp hỗ trợ cột sống thắt lưng để giảm áp lực chèn ép lên dây thần kinh.