Đốt Sống Lưng Bị Lồi
Đốt sống lưng bị lồi là tình trạng mà rất nhiều người gặp phải. Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý về cột sống như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, gù cột sống,… Lúc này, cột sống sẽ xuất hiện đường cong bất thường, dần mất đi tính ổn định và gây ra triệu chứng đau nhức ở khu vực bị ảnh hưởng.
Định nghĩa
Đốt sống lưng bị lồi là hiện tượng đốt sống bị dịch chuyển ra khỏi vị trí ban đầu và lồi lên trên. Điều này đã hình thành nên các đường cong bất thường trên cột sống và khiến cột sống bị mất đi tính ổn định. Với những trường hợp nặng hơn sẽ có thêm các triệu chứng đi kèm như tê mỏi, co thắt cơ, đau nhức, biến dạng đốt sống,… Dưới đây là một số tình trạng y tế gây lồi đốt sống lưng thường gặp bạn có thể tham khảo:
+ Gù cột sống: Đốt sống lưng bị lồi là tình trạng thường gặp ở những bệnh nhân bị gù cột sống. Tình trạng xảy ra do đốt sống phát triển quá mức và dịch chuyển ra khỏi vị trí trung lập. Lúc này, vùng cột sống lưng sẽ bị cong tròn về phía sau, còn phần xương cùng và cột sống cổ sẽ bị lõm vào trong. Một số nguyên nhân gây gù lưng thường gặp là tư thế vận động xấu, xương cột sống bị suy yếu, gãy xương do chấn thương, loạn dưỡng cơ,… Các triệu chứng mà bạn phải đối mặt khi bị gù cột sống là lưng cong, cột sống cứng, đau cột sống, giảm chiều cao, khom lưng khi di chuyển,…
+ Loãng xương: Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng đốt sống lưng bị lồi. Loãng xương là hiện tượng suy giảm mật độ xương, khiến xương trở nên suy yếu và gây ảnh hưởng đến cấu trúc xương. Bệnh lý này rất dễ khởi phát ở người già và phụ nữ mãn kinh với các triệu chứng đặc trưng như đau lưng, dễ gãy xương, giảm chiều cao,.. Nếu bệnh không được can thiệp đúng cách và kịp thời sẽ gây ra biến chứng biến dạng xương, gãy nén xương, lồi đốt sống,…
+ Thoát vị đĩa đệm: Thoát vị đĩa đệm là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng đốt sống lưng bị lồi thường gặp. Bệnh lý này khởi phát khi bao xơ bị rách, khiến nhân nhầy bên trong đĩa đệm bị trượt ra khỏi vị trí ban đầu. Nếu khối nhân nhầy thoát vị có kích thước lớn sẽ chèn ép lên rễ thần kinh và gây ra các triệu chứng như tê bì, đau nhức lan rộng, hạn chế khả năng vận động,… Một số nguyên nhân gây bệnh thường gặp là chấn thương cột sống, thoái hóa cột sống,…
+ Thoái hóa cột sống thắt lưng: Bệnh lý này xảy ra khi đĩa đệm và sụn khớp bên trong cột sống thắt lưng bị bào mòn theo thời gian. Điều này đã khiến cho đốt sống dần suy yếu, biến dạng và hình thành nên gai xương. Khi các gai xương này phát triển với kích thước lớn sẽ chèn ép lên các mô mềm xung quanh như dây chằng, mạch máu, dây thần kinh,.. Lúc này người bệnh phải đối mặt với triệu chứng đau nhức khá khó chịu ở vùng thắt lưng, gây khó khăn khi đứng thẳng và lưng sẽ có xu hướng cong vẹo. Chính những điều này đã tạo cơ hội cho đốt sống lưng bị lồi lên trên.
+ Chấn thương cột sống: Cột sống sẽ bị chấn thương khi có lực mạnh tác động vào một cách đột ngột. Lúc này, thân đốt sống sẽ có xu hướng vỡ ra hoặc trật khớp. Chính điều này đã khiến cho cột sống bị mất đi tính ổn định, gây ảnh hưởng đến đường cong tự nhiên. Nếu không được xử lý đúng cách, đốt sống lưng sẽ lồi lên trên và hình thành nên đường cong bất thường. Chấn thương cột sống thường xảy ra sau khi bị té ngã, tai nạn giao thông, va chạm khi chơi thể thao,… Khi bị chấn thương, bạn cần thăm khám chuyên khoa để xác định mức độ tổn thương và được hướng dẫn điều trị đúng cách.
Nguyên nhân
Dấu hiệu nhận biết đốt sống lưng bị lồi
Đốt sống lưng bị lồi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của cột sống. Nếu không can thiệp đúng cách sẽ khiến khả năng vận động bị suy giảm đáng kể. Bạn có thể dễ dàng nhận biết tình trạng này thông qua các dấu hiệu điển hình sau đây:
- Xuất hiện đường cong bất thường trên cột sống lưng, khi dùng tay sờ vào sẽ xuất hiện điểm nhô, vai tròn hơn bình thường.
- Cột sống dần mất đi độ linh hoạt vốn có, khiến người bệnh gặp khó khăn hoặc không thể đứng thẳng lưng.
- Bị đau nhức ở vùng cột sống bị tổn thương, cơn đau có thể diễn ra ở mức độ nặng hoặc nhẹ tùy thuộc vào mức độ lồi đốt sống.
- Chiều cao sụt giảm, lưng sẽ có xu hướng khòm về phía trước khi người bệnh di chuyển.
- Khi tình trạng lồi đốt sống lưng diễn ra ở mức độ nặng gây tổn thương cơ và dây thần kinh sẽ có thêm các triệu chứng như co thắt cơ, đau thần kinh lan rộng, tê bì hoặc châm chích, yếu chi,…
- Cơ thể người bệnh luôn trong trạng thái bệnh mỏi, thể tích lồng ngực thu hẹp gây ra tình trạng khó thở kéo dài.
Khi có các dấu hiệu ở trên, bạn cần thăm khám chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị đúng cách ngay từ sớm. Nếu tình trạng lồi đốt sống lưng diễn ra kéo dài sẽ tiến triển sang mức độ nặng và gây ra các biến chứng nguy hiểm sau đây:
- Gây biến dạng cột sống vĩnh viễn
- Dây thần kinh bị tổn thương gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa, yếu chi,…
- Lồng ngực bị thu hẹp gây ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch và hệ hô hấp
- Khả năng vận động bị suy giảm, gây rối loạn vận động hoặc liệt nửa người
Chăm sóc tại nhà
- Tránh duy trì tư thế xấu khi tham gia các hoạt động sống hàng ngày. Luôn giữ cho phần đầu, cổ và lưng được thẳng hàng. Không nên ngồi khom lưng, vẹo lưng,… Nên nâng vật nặng đúng cách, khôngđể vật nặng đè nặng lên lưng.
- Không thực hiện động tác vặn mình hoặc cúi gập người một cách đột ngột. Tránh đứng hoặc ngồi quá lâu ở một tư thế, sau mỗi giờ làm việc nên thực hiện các bài tập kéo giãn giúp thư giãn xương khớp.
- Thận trọng khi tham gia các hoạt động sống hàng ngày để tránh bị chấn thương gây tổn thương đến cột sống. Không nên làm việc và chơi thể thao quá sức, nên nghỉ ngơi ngay khi có dấu hiệu mỏi lưng hoặc co thắt cơ.
- Hạn chế tối đa việc tiêu thụ rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích khác. Nếu bạn tiêu thụ chúng quá nhiều sẽ gây ảnh hưởng đến việc hấp thụ canxi của cơ thể và làm gia tăng nguy cơ thoái hóa.
- Thực đơn ăn uống hàng ngày cần cân bằng các nhóm dưỡng chất nạp vào cơ thể. Nên chú trọng việc bổ sung canxi, magie, vitamin, protein và omega-3. Đây đều là những yếu tố vi lượng cần thiết cho hệ xương khớp, giúp giảm viêm đau và làm chậm tốc độ lão hóa.
- Dành thời gian tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày giúp tăng cường chức năng và sức khỏe hệ xương khớp. Một số bài tập được chuyên gia khuyến khích tập luyện là bơi lội, yoga, thái cực quyền, đi bộ,…
Điều trị
Ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường tại vùng cột sống lưng, bạn cần thăm khám chuyên khoa để được kiểm tra và xác định tình trạng bệnh lý. Đầu tiên, bác sĩ sẽ thăm hỏi về bệnh sử cũng như các chấn thương mà bạn đã từng gặp trong quá khứ. Sau đó, tiến hành kiểm tra lâm sàng bằng cách vuốt dọc từ cột sống cổ đến cột sống thắt lưng. Để đánh giá mức độ biến dạng của cột sống, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn đứng khom người, chụm chân và thả long hai tay.
Cuối cùng, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để đánh giá chi tiết mức độ tổn thương và đưa ra chẩn đoán xác định. Ví dụ như chụp x-quang, chụp CT, chụp MRI, điện cơ, đo mật độ xương và kiểm tra chức năng phổi. Sau khi đã có chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị sao cho phù hợp. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể bạn có thể tham khảo:
Điều trị nội khoa
Thường được chỉ định thực hiện khi mà tình trạng lồi đốt sống lưng xảy ra ở mức độ nhẹ, không phải do các chấn thương nghiêm trọng. Các phương pháp đó là:
+ Nghỉ ngơi: Nếu tình trạng lồi đốt sống lưng xảy ra kèm theo triệu chứng đau nhức khó chịu, người bệnh nên nằm nghỉ ngơi để cải thiện. Khi nằm nghỉ, nên sử dụng nệm có độ cứng vừa phải và độ đàn hồi tốt để hỗ trợ duy trì đường cong tự nhiên của cột sống. Tốt nhất, bạn nên dành cả ngày để nghỉ ngơi cho đến khi triệu chứng đau nhức thuyên giảm, tuyệt đối không được ngồi trong thời gian dài. Sau đó có thể vận động trở lại để duy trì chức năng của cột sống.
Một số điều mà người bệnh cần phải lưu ý khi hoạt động trở lại là:
- Tránh thực hiện các động tác làm gia tăng mức độ đau nhức hoặc khiến cơn đau khởi phát trở lại.
- Luôn vận động đúng tư thế, khi hoạt động thể chất cần thực hiện chậm rãi và có kiểm soát.
+ Điều chỉnh tư thế: Tình trạng lồi đốt sống lưng thường xảy ra do gù cột sống. Ở trường hợp này, bạn có thể cải thiện bằng cách điều chỉnh tư thế vận động. Lúc này, người bệnh cần giữ thẳng lưng và sinh hoạt đúng tư thế, tránh để đường cong cột sống trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể sử dụng thêm nẹp lưng để hỗ trợ đưa đốt sống bị lồi trở về vị trí ban đầu. Sau một thời gian, đường cong tự nhiên của cột sống sẽ được phục hồi. Từ đó dáng đi, đứng và ngồi cũng được cải thiện đáng kể.
Việc điều chỉnh tư thế và mang nẹp điều trị lồi đốt sống sống lưng mang lại hiệu quả khá tốt với trường hợp bệnh nhân là trẻ em hoặc thanh thiếu niên. Nếu áp dụng phương pháp này để trị bệnh cho người lớn tuổi thì chỉ có khả năng ngăn ngừa đường cong tiếp tục phát triển.
+ Dùng thuốc: Nếu cơn đau nhức xảy ra ở mức độ nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến khả năng vận động cũng như chất lượng cuộc sống hàng ngày, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị bằng thuốc Tây y. Dựa vào mức độ đau nhức cũng như nguyên nhân gây đau nhức, bác sĩ sẽ phối hợp điều trị bằng một số loại thuốc khác nhau để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất. Các loại thuốc thường được sử dụng là:
- Thuốc chống viêm không steroid: Thuốc có tác dụng kháng viêm, giúp xoa dịu cảm giác đau nhức ở vùng đốt sống lưng bị tổn thương. Đây là thuốc không kê đơn nhưng bạn vẫn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
- Thuốc điều trị loãng xương: Thuốc có tác dụng làm tăng mật độ xương giúp xương trở nên chắc khỏe hơn, ngăn ngừa tình trạng gãy xương xảy ra và hình thành nên các bất thường ở cột sống. Nhóm thuốc này thường được kê đơn điều trị cho những trường hợp bị lồi đốt sống lưng có liên quan đến bệnh loãng xương.
- Thuốc steroid tiêm ngoài màng cứng: Loại thuốc này được sử dụng bằng cách tiêm vào không gian xung quanh dây thần kinh giúp khắc phục cơn đau một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ được sử dụng với những trường hợp bị viêm đau ở mức độ nghiêm trọng.
+ Vật lý trị liệu: Phương pháp này thường xuyên được áp dụng để cải thiện các vấn đề về cột sống, trong đó có tình trạng đốt sống lưng bị lồi. Lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số bài tập có tác dụng cải thiện sức mạnh cơ bụng và cơ lưng, giúp kéo đốt sống trở về vị trí ban đầu và giải quyết dứt điểm các triệu chứng của bệnh lý.
Nếu bạn tiến hành vật lý trị liệu đúng cách và đúng liệu trình còn có tác dụng cải thiện sức khỏe và độ dẻo dai của cột sống. Từ đó, khả năng vận động của người bệnh cũng tăng lên đáng kể. Ngoài phương pháp tập luyện, bác sĩ cũng có thể yêu cầu người bệnh kết hợp điều trị với một số phương pháp vật lý trị liệu khác như xoa bóp, nhiệt trị liệu,… giúp làm tăng hiệu quả mang lại.
Can thiệp ngoại khoa
Phương pháp phẫu thuật sẽ được chỉ định thực hiện để điều trị lồi đốt sống lưng với những trường hợp sau đây:
- Không mang lại hiệu quả tích cực sau 6 tháng điều trị bảo tồn
- Tổn thương đến dây thần kinh ở mức độ nghiêm trọng
- Bệnh gây vỡ đĩa đệm hoặc vỡ thân đốt sống
- Tổn thương tủy, xuất hiện gai xương có kích thước lớn
- Bị mất kiểm soát ruột và bàng quang
Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám tổng quát để có thể lựa chọn ra phương án phẫu thuật phù hợp. Tất cả các phương pháp phẫu thuật điều trị bệnh đều có tiềm ẩn một số rủi ro không mong muốn như chảy máu, nhiễm trùng vết thương,… Người bệnh nên trao đổi kỹ với bác sĩ về những rủi ro và lợi ích sau phẫu thuật trước khi tiến hành điều trị bằng phương pháp này.
Cơ - Xương - Khớp
Bác sĩ Cơ - Xương - Khớp
