Thoái Hóa Đốt Sống L5 S1

Đốt sống L5 là vị trí đốt sống thắt lưng cuối cùng, S1 là đốt sống đầu tiên của xương cùng. Giữa hai đốt sống là đĩa đệm. L5 và S1 là vị trí rất quan trọng trên hệ thống đốt sống thắt lưng, chịu nhiều áp lực từ trọng lượng của cơ thể cũng như các hoạt động sinh hoạt mỗi ngày.

Theo tuổi tác và nhiều yếu tố tác động, đốt sống bị suy yếu và dẫn tới thoái hóa. Đốt sống bị viêm, bào mòn và nhiều dạng tổn thương khác khiến bệnh nhân đau nhức.

Đốt sống L5 S1 khi bị thoái hóa sẽ có các biểu hiện đau nhức tại cột sống cụ thể như sau:

• Bệnh nhân bị cứng khớp và đau vùng thắt lưng khi ngồi một chỗ quá lâu. Cơn đau sẽ diễn ra liên tục trong thời gian dài và thậm chí có thể lan tới tận hông và hai chân.
• Khi vận động xảy ra nhiều khó khăn, đặc biệt lúc cúi người hoặc vặn mình cũng như nâng đỡ đồ vật.
• Chân tay bị yếu rõ rệt, khả năng đi lại bị hạn chế.
• Với các trường hợp nặng, bệnh nhân có thể gặp phải chứng rối loạn đại tiểu tiện và mất kiểm soát ruột cùng bàng quang.

Khi gặp phải các triệu chứng của bệnh thoái hóa đốt sống L5 S1, bệnh nhân cần sớm tới các cơ sở y tế để tiến hành kiểm tra, đánh giá chính xác sức khỏe xương khớp và có biện pháp chữa trị phù hợp.

• Đau Cột Sống Lưng
• Đau Dọc Sống Lưng
• Đau Lưng

Theo các chuyên gia xương khớp cho biết, bệnh lý này có thể khởi phát bởi nhiều nguyên do, cụ thể gồm:

• Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, cơ thể tất yếu xảy ra quá trình lão hóa, sụn khớp bị mòn nhiều và không chỉ ở đốt sống L5 S1, các vị trí xương khớp khác cũng thoái hóa.
• Thói quen sinh hoạt: Nếu bạn có thói quen ngồi lâu, ngồi một chỗ nhiều hay ngủ sai tư thế cũng sẽ dễ dàng gây ra các vấn đề liên quan tới cột sống, trong đó có bệnh thoái hóa đốt sống L5 S1.
• Yếu tố công việc: Với những người phải làm công việc nặng nhọc như bê vác trong thời gian nhiều năm sẽ dẫn tới nhiều tổn thương ở cột sống, dây chằng xơ cứng và gây ra nhiều đau nhức khó chịu.
• Cơ thể thiếu chất: Có thể bạn chưa biết nhưng thực tế khi cơ thể không có đủ lượng canxi, vitamin, magie,... sẽ làm cho cột sống bị bào mòn cũng như hạn chế khả năng sụn khớp tái tạo, gia tăng nguy cơ thoái hóa.
• Chấn thương: Với một số chấn thương ở cột sống, nếu điều trị sai cách hoặc không chữa dứt điểm cũng sẽ dễ gây ra bệnh thoái hóa đốt sống L5 S1.
• Di truyền: Ở một số trường hợp khi trẻ vừa sinh ra đã có cấu trúc cột sống không chắc chắn, đốt sống dễ bị thoái hóa. Nhưng trường hợp này xảy ra cũng không nhiều.

Thực tế, quá trình thoái hóa đốt sống L5 S1 ở mỗi người sẽ có sự khác biệt. Với những người có lối sinh hoạt lành mạnh, hợp lý thì thường tới khoảng 50 - 60 tuổi, các triệu chứng thoái hóa mới rõ ràng. Nhưng cũng có một số trường hợp bệnh có thể xảy đến khi mới chỉ 35 - 40 tuổi.

Nếu không có các biện pháp chữa trị kịp thời, đúng cách, đốt sống L5 S1 bị tổn thương nặng sẽ xảy ra nhiều biến chứng nguy hiểm như sau:

• Bị gai cột sống: Thoái hóa đốt sống sẽ làm gia tăng những ma sát ở các khớp xương. Về lâu dài đây chính là điều kiện cho bệnh gai cột sống hình thành. Lúc này cột sống sẽ mọc ra các gai xương, chèn ép lên dây chằng, đĩa sụn khiến đau nhức vô cùng.
• Đau dây thần kinh tọa: Bệnh lý gây ra chèn ép các dây thần kinh đi qua vùng đốt sống L5 S1, đặc biệt là dây thần kinh tọa. Khi dây thần kinh tọa xảy ra chèn ép, cơn đau diễn ra khá nghiêm trọng. Bệnh nhân bị đau từ đốt sống thắt lưng và nhanh chóng lan rộng sang các vị trí khác như mông, đùi, chân, mắt cá chân. Ở mỗi người cũng sẽ có những cơn đau với các mức độ từ nhẹ tới nặng, đau nhiều khi bị ho hoặc khi ngồi lâu.
• Gù và vẹo cột sống:  Biến chứng tiếp theo của bệnh thoái hóa đốt sống L5 S1 bạn cần biết đó là cột sống bị gù, vẹo, cong. Cơn đau nhức khiến người bệnh phải thay đổi tư thế liên tục để thích nghi, từ đó gây ra ảnh hưởng tới cấu trúc của cột sống và hình thành vẹo, gù cột sống.
• Một số biến chứng khác: Cùng với những biến chứng bên trên, bệnh nhân còn có thể bị rối loạn cảm giác, bại liệt tay, rối loạn nhịp tim, đau tim đột ngột vì dây thần kinh chi phối các hoạt động và chức năng của tim bị chèn ép.

Thoái hóa đốt sống L5 S1 có thể gây ra tình trạng tàn phế nếu chúng ta không có biện pháp kiểm soát kịp thời. Nhưng bệnh cũng có thể ngăn ngừa được khi áp dụng những cách như sau:

• Bạn luôn vận động đúng tư thế, không mang vác đồ vật nặng trên vai liên tục, không ngồi làm việc sai tư thế và hạn chế nằm võng hay đệm quá mềm.
• Tập luyện thể dục thể thao đều đặn để nâng cao sức khỏe cũng như làm cho xương khớp luôn được linh hoạt dẻo dai.
• Khi xảy ra các chấn thương, cần điều trị sớm và triệt để nhằm tránh để lại di chứng tại cột sống.
• Bạn cũng nên duy trì cân nặng ở mức hợp lý, tránh thừa cân béo phì. Ngoài ra, nên đi thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện những triệu chứng khác lạ ở cột sống cũng như hệ xương khớp nói chung.
• Bổ sung các thực phẩm có lợi cho xương khớp, bao gồm canxi, vitamin, khoáng chất, glucosamine, chondroitin, omega 3,... Hạn chế hút thuốc, uống bia rượu và ăn đồ nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh,...

Thoái hóa đốt sống L5 S1 thuộc vào nhóm bệnh có tính quy luật, để chữa trị khỏi hoàn toàn sẽ khó. Nhưng việc điều trị cũng như kiểm soát bệnh kịp thời sẽ giúp chúng ta phục hồi một cách nhanh chóng, cải thiện khả năng vận động hiệu quả.

Tây y điều trị bệnh thoái hóa đốt sống L5 S1

Mục đích chữa trị của Tây y đó là khắc phục nhanh chóng những triệu chứng của bệnh cũng như bảo tồn khả năng vận động cho người bệnh. Theo đó, người bệnh được kê đơn thuốc cùng với hướng dẫn một số bài tập, vật lý trị liệu nhằm thúc đẩy khả năng hồi phục xương khớp tốt nhất.

Sử dụng thuốc

Bệnh nhân thường sẽ được các bác sĩ kê cho các đơn thuốc như sau:

• Thuốc giảm đau chống viêm: Meloxicam, Paracetamol, Diclofenac, Piroxicam,...
• Thuốc tiêm ngoài màng cứng: Corticoid giúp giảm đau khi bệnh nhân đau nhức trầm trọng.
• Thuốc giãn cơ: Decontractyl, Tolperisone, Eperisone,...
• Một số thuốc trị thoái hóa tác dụng chậm: Chondroitin, Diacerein, vitamin B1, B6, B12, Omega 3, Glucosamine,...

Những loại thuốc này thường sẽ làm giảm các cơn đau thoái hóa, thoát vị hoặc viêm khớp khá nhanh chóng cho người bệnh, phát huy hiệu quả rõ rệt. Nhưng nếu dùng lâu dài sẽ dễ gây ra các biến chứng liên quan tới chức năng của thận, gan và dạ dày. Do vậy, bệnh nhân trong quá trình điều trị cần chú ý  tuân thủ theo đúng những chỉ dẫn của các bác sĩ, tránh lạm dụng thuốc hoặc tự ý thay đổi liều lượng.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu chính là phương pháp điều trị bệnh thông qua tác động kéo giãn cột sống cũng như sử dụng tác nhân từ điện, nhiệt, sóng siêu âm giúp tuần hoàn máu tăng cường, giải phóng những chèn ép ở dây thần kinh.

Điện trị liệu

Đây là phương pháp sử dụng dòng điện phù hợp để ức chế dẫn truyền dây thần kinh lên não, qua đó làm giảm những cơn đau nhanh chóng. Điện trị liệu thường được áp dụng cho những bệnh nhân bị đau nhức cấp tính và cơn đau kèm theo co thắt.

Nhiệt trị liệu

Nhiệt trị liệu là kỹ thuật dùng nguồn nhiệt tác động tới vị trí thoái hóa đốt sống L5 S1. Chúng ta có thể tạo nhiệt qua việc dùng túi chườm nóng, chiếu đèn hồng ngoại, đắp paraffin 45 độ, tạo sóng ngắn. Trong đó, chiếu đèn hồng ngoại và sóng ngắn là phương pháp mang tới tác dụng hiệu quả nhất cho những trường hợp bệnh nhân bị thoái hóa kèm với dây thần kinh tọa bị chèn ép.

Siêu âm trị thoái hóa đốt sống L5 S1

Điều trị thoái hóa bằng siêu âm là dùng dòng điện xoay chiều cao tần để gắn vào trong máy phát siêu âm. Thông qua tác dụng của điện, sóng siêu âm sẽ dao động và tạo ra nguồn nhiệt lượng để làm giãn cơ, giãn mạch, tăng cường tuần hoàn máu tới vị trí đốt sống tổn thương. Nhờ vậy bệnh nhân sẽ thấy giảm đau nhức cũng như quá trình điều trị bệnh đạt kết quả tốt hơn.

Phẫu thuật

Thực tế không phải bệnh nhân nào cũng cần thực hiện phẫu thuật khi bị thoái hóa đốt sống L5 S1. Theo đó chỉ có khoảng 10 đến 20% bệnh nhân cần phải mổ. Nếu người mắc sau khoảng 6 - 8 tuần điều trị bằng nội khoa nhưng không có kết quả như mong muốn sẽ cần phải phẫu thuật.

Biện pháp này sẽ giúp các bệnh nhân sửa chữa hoặc thay thế phần đốt sống đang bị thoái hóa. Sau ca mổ, bệnh nhân đáp ứng tốt thì cơ thể sẽ phục hồi khá nhanh chóng.

Một số bài tập cho bệnh nhân thoái hóa đốt sống L5 S1

Trong khi chữa trị bệnh thoái hóa đốt sống L5 S1, các bác sĩ luôn khuyến khích bệnh nhân thực hiện các bài tập tại nhà để làm giãn các cơ đang bị co cứng, cải thiện độ linh hoạt và khả năng vận động cho cột sống.

Bài tập rắn hổ mang:

• Bệnh nhân nằm với tư thế úp, hai tay sẽ chống xuống sàn và để rộng bằng vai, mắt nhìn hướng về phía trước.
• Tiếp đó sẽ từ từ nâng người lên cao bằng tay, bạn hít vào và thở ra đều đặn, đầu hơi ngửa về đằng sau.
• Bệnh nhân siết cơ bụng và đùi, hai chân để chạm sàn.
• Tư thế giữ nguyên trong khoảng 30 giây và quay về vị trí như ban đầu.

Bài tập gập bụng:

• Chúng ta nằm ngửa, hai đầu gối sẽ chống xuống, lòng bàn chân cùng lưng chạm xuống sàn.
• Bạn từ từ nâng cơ thể nửa trên lên, đầu sẽ nhìn gập về phía bụng và hai tay đặt song song phía trước chạm tới đầu gối.
• Tư thế giữ nguyên trong 3 giây rồi hạ người về động tác chuẩn bị lúc đầu.
• Để nâng cao độ khó của bài tập, bạn có thể đan hai tay ở sau gáy và khuỷu tay hướng ra mé ngoài.

Bài tập cuộn người:

• Bệnh nhân nằm ngửa trên sàn nhà, lưng chạm hẳn xuống mặt sàn.
• Tiếp theo sẽ gập gối về phía trước và sử dụng hai tay để ôm lấy đầu gối, kết hợp hít vào thật sâu.
• Sau đó bạn thở ra từ từ rồi tiếp tục ôm đầu gối đè lên bụng.
• Tiếp tục hít vào từ từ, đưa đầu gối di chuyển xa khỏi bụng và thở nhẹ ra, đầu gối lại co về bụng, lặp lại động tác 8 - 10 lần.

Bài tập tư thế cây cầu:

• Chúng ta cũng nằm ngửa, hai tay để buông dài cạnh hông và lòng bàn tay sẽ úp lại.
• Bạn gập đầu gối từ từ, hai chân để rộng bằng vai và hai tay đưa ra nắm lấy cổ chân.
• Hãy hít sâu và nâng lưng hướng lên trên từ từ để cảm nhận rõ sự căng cứng ở lưng.
• Tư thế này cần giữ nguyên trong khoảng 30 giây, kết hợp với thở đều đặn và quay trở về tư thế lúc đầu.

Các bài thuốc Đông y

Bài thuốc 1: Bài thuốc này được sử dụng khi thoái hóa đốt sống do co cứng cấp tính thường biểu hiện khi nhiễm hàn. Khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột làm khí huyết bị ứ trệ nên cột sống bị cứng khiến vận động, sinh hoạt đều trở nên khó khăn.

Các vị thuốc được chỉ định và cách dùng như sau:

• Chuẩn bị: Can khương 6g, phục linh 10g phục linh, kết hợp với tang ký sinh, bảo kế, khương hoạt và cỏ xước mỗi loại 12g.
• Đem tất cả các nguyên liệu trên đi sắc kỹ với nhỏ lửa, rồi lấy 3 bát cô đặc để uống trong ngày. Sử dụng đều đặn mỗi ngày 1 thang để giải quyết dứt điểm tình trạng bệnh ở xương khớp do nhiễm lạnh.

Bài thuốc 2: Đây là bài thuốc áp dụng cho những trường hợp bệnh nhân bị thoái hóa đốt sống sau nhiều năm chuyển sang giai đoạn mãn tính.

Các nguyên liệu cần chuẩn bị và cách sắc như sau:

• Chuẩn bị: Kê huyết đằng 15g; mẫu đơn đỏ, mẫu đơn trắng mỗi loại 12g; phấn cát, quế chi mỗi loại 9g; thục chi 18g, gừng 6g và 1 quả táo tàu.
• Cho tất cả các vị thuốc vào nồi rồi sắc cô đặc lấy 3 bát nước. Uống nóng 3 lần trong ngày và đều đặn trong 10 ngày rồi ngưng. Nếu đau nhức vẫn tiếp diễn hoặc tái phát sau đó thì sử dụng liệu trình lặp lại.

Bài thuốc 3: Thoái hóa đốt sống L5 S1 là tình trạng tất yếu xảy ra ở người cao tuổi do quá trình lão hoá tự nhiên. Người bệnh có triệu chứng đau mỏi lưng nhiều hơn khi thời tiết chuyển mùa, biến đổi.

Bài thuốc khắc phục tình trạng này như sau:

• Chuẩn bị: tục đoạn, khởi tử, thạch thiềm và tư trọng mỗi loại 12g; bổ cốt chỉ, địa quỳ và thỏ ty tử mỗi loại 8g; độc hoạt, thục địa 14g; khương thanh, tang ký sinh 16g.
• Cho tất cả các vị thuốc trên vào ấm sắc cô đặc đến khi còn khoảng 3 bát nước. Uống nóng 3 lần trong ngày và đều đặn trong 10 ngày rồi ngưng. Nếu đau nhức vẫn tiếp diễn hoặc tái phát sau đó thì sử dụng liệu trình lặp lại.

Các liệu pháp Đông y

Bên cạnh việc dùng thuốc, các thầy thuốc cũng thường tư vấn cho bệnh nhân kết hợp chữa trị với một số liệu pháp làm tăng khả năng hồi phục. Cụ thể gồm:

Xoa bóp và massage

Massage hay xoa bóp là phương pháp dùng các ngón tay, bàn tay để tác động trực tiếp tới các huyệt đạo, gân khớp và da thịt. Cách làm này có tác dụng giãn cơ, tăng cường khả năng tuần hoàn máu cũng như chống sưng viêm, giảm đau rất tốt.

Trong quy trình xoa bóp massage, chúng ta sẽ thường áp dụng 4 động tác như sau:

• Xoa: Sử dụng đầu ngón tay để xoa bóp cho phần thắt lưng hai bên hông. Cần xoa ngược chiều kim đồng hồi trong khoảng 5 phút để làm giảm tốt sự căng cứng ở cơ.
• Bóp: Dùng ngón tay cái và ấn vào phần thắt lưng, những ngón còn lại bóp hai bên thắt lưng trong 5 phút, sử dụng lực vừa đủ.
• Lăn: Dùng cả 5 đầu ngón tay để di chuyển dọc theo cột sống như dạng con lăn, đặc biệt tại phần đốt sống L5 S1 trong 5 phút.
• Day: Sử dụng phần đệm của lòng bàn tay để ấn xuống da và day nhằm phát huy công dụng giảm đau cho bệnh nhân thoái hóa đốt sống L5 S1.

Châm cứu trị thoái hóa đốt sống L5 S1

Châm cứu chính là liệu pháp dùng các kim châm để tác động tới huyệt đạo, phát huy tác dụng tăng tuần hoàn máu cũng như xoa dịu và giảm các cơn đau cho bệnh nhân.

Các hình thức châm cứu được áp dụng gồm:

• Điện châm: Mũi kim châm sẽ dẫn dòng điện có cường độ phù hợp vào cơ thể, tác động lên vị trí đốt sống L5 S1 để tạo cảm giác tê tạm thời giúp giảm đau.
• Thủy châm: Một số hoạt chất là Coramin, vitamin B1, Adrenalin sẽ dùng để tiêm trực tiếp vào huyệt đạo qua những đầu kim châm cứu. Khi vào cơ thể, những thành phần này sẽ phát huy nhanh chóng tác dụng giảm đau và giúp khí huyết lưu thông.
• Châm cứu với tinh dầu: Cũng thực hiện tương tự như phương pháp thủy châm nhưng thay vì dùng thuốc sẽ dùng tinh dầu. Loại dầu thường được dùng là ngải cứu.