Tê Chân Tay Ở Trẻ
Tê chân tay ở trẻ em là tình trạng xảy ra khá phổ biến do tác động từ nhiều nguyên nhân khác nhau như tư thế xấu khi sinh hoạt, bị thừa cân béo phì, lười vận động, do bệnh lý,... Khi trẻ gặp phải tình trạng này, bố mẹ cần theo dõi triệu chứng ở trẻ và đưa ra biện pháp can thiệp sao cho phù hợp.
Định nghĩa
Tê bì chân tay có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, không phân biệt giới tính và tuổi tác. Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở trẻ em, nhưng do trẻ còn chưa nhận thức được nên rất khó phát hiện và điều trị. Đặc trưng của tình trạng tê chân tay là gây ra cảm giác tê bì như kim châm hoặc kiến bò bên dưới da. Khi trẻ bị tê chân tay sẽ phải đối mặt với các triệu chứng đặc trưng sau đây:
- Tê bì thường xuất hiện ở đầu ngón tay, ngón chân, cánh tay và bắp chân. Khi cơn tê xảy ra trẻ sẽ có cảm giác châm chích hoặc ngứa râm ran như kiến bò khá khó chịu. Ngoài ra, trẻ còn bị đau mỏi và nóng rát ở các khớp có liên quan.
- Triệu chứng này thường xuất hiện thoáng qua khi trẻ thay đổi tư thế vận động, vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc buổi tối. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị chuột rút vào ban đêm khi ngủ.
- Nếu tình trạng này diễn ra kéo dài trẻ sẽ cảm thấy rất khó chịu, mệt mỏi và hay cáu gắt.
Các triệu chứng tê tay chân ở trẻ em cũng giống với người trưởng thành nhưng do trẻ còn chưa nhận thức được nên không chú ý và thường xuyên bỏ qua. Vì thế, bố mẹ cần đặc biệt chú ý đến tình trạng sức khỏe của trẻ để sớm phát hiện ra dấu hiệu bất thường và đưa ra biện pháp can thiệp đúng cách. Điều này sẽ giúp quá trình điều trị nhanh chóng mang lại hiệu quả và hạn chế các rủi ro không mong muốn.
Nguyên nhân
Việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng tê tay chân ở trẻ em sẽ giúp việc điều trị diễn ra thuận lợi hơn và bố mẹ cũng có thể chủ động hơn trong việc đưa ra biện pháp phòng ngừa cho trẻ. Một số nguyên nhân gây ra tình trạng tê chân tay ở trẻ có thể kể đến là:
+ Chấn thương: Trẻ em khá hiếu động, thường hay chạy nhảy hoặc nô đùa với bạn bè. Nếu trẻ bất cẩn sẽ bị té ngã và gây ra một số chấn thương như trật khớp, gãy xương, đứt dây chằng,... Các tổn thương này có thể gây chèn ép quá mức lên dây thần kinh và dẫn đến tình trạng tê tay chân. Nếu chấn thương không điều trị dứt điểm thì tình trạng tê tay chân sẽ diễn ra kéo dài sau đó.
+ Tư thế xấu: Trẻ em thường không nhận thức được tầm quan trọng của việc duy trì tư thế đúng khi học tập, nghỉ ngơi và vui chơi. Vì thế, trẻ sẽ sinh hoạt với bất kỳ tư thế nào trẻ muốn, kể cả xấu và tốt. Nếu trẻ cứ duy trì tư thế xấu trong thời gian dài sẽ khiến xương khớp và thần kinh phải chịu áp lực rất lớn, điều này đã tạo cơ hội cho tình trạng tê tay chân xảy ra. Với trường hợp trẻ có thói quen duy trì tư thế tĩnh trong thời gian dài còn làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về xương khớp
+ Lười vận động: Đây là thói quen xấu của trẻ em trong cuộc sống hiện đại do thiếu không gian vui chơi. Lúc này, trẻ sẽ không vận động nhiều mà lại nằm một chỗ để xem tivi hoặc chơi điện thoại. Lười vận động là thói quen xấu, gây ảnh hưởng đến tuần hoàn máu bên trong cơ thể và làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Phổ biến nhất là tê bì tay chân, đau mỏi xương khớp và béo phì ở trẻ.
+ Thừa cân, béo phì: Trẻ em có thói quen lười vận động, thích sử dụng đồ chiên rán và nước giải khát nhiều đường là nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cân béo phì. Béo phì khiến hệ xương khớp và rễ thần kinh phải chịu áp lực rất lớn, điều này đã tạo cơ hội cho triệu chứng tê tay chân khởi phát. Vì thế, tê tay chân là tình trạng thường xảy ra ở trẻ bị thừa cân, đặc biệt là khi trẻ di chuyển nhiều hoặc vận động mạnh.
+ Thiếu dinh dưỡng: Trẻ bị tê chân tay do thiếu chất là tình trạng xảy ra khá phổ biến. Nếu cơ thể trẻ không được bổ sung đầy đủ các nhóm dưỡng chất thiết yếu như magie, sắt, kali, vitamin B,... sẽ rất dễ gặp phải tình trạng này. Thông thường, trẻ sẽ bị thiếu dưỡng chất nếu có chế độ dinh dưỡng không cân bằng, cơ thể kém hấp thu, biếng ăn, mắc bệnh về đường tiêu hóa hoặc bệnh chuyển hóa,...
+ Thiếu máu: Trẻ bị tê tay chân cũng có thể dấu hiệu của bệnh thiếu máu. Tình trạng này xảy ra khi huyết sắc tố trong máu của trẻ ở mức dưới 110g/lít. Nguyên nhân gây thiếu máu ở trẻ có thể kể đến là trẻ mắc bệnh lý về đường tiêu hóa, trẻ tăng trưởng nhanh, bị cảm cúm hoặc dị ứng sữa bò,... Thiếu máu sẽ khiến lượng máu bơm về chi bị suy giảm và dẫn đến tình trạng tê bì, yếu tay chân. Ngoài ra, trẻ còn có thêm các triệu chứng đi kèm khác như da xanh xao và tái nhợt, cơ thể yếu ớt, hay cáu gắt,...
+ Bệnh lý xương khớp: Tình trạng tê tay chân xảy ra ở trẻ em cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý xương khớp. Thường gặp là cong vẹo cột sống, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp nhiễm khuẩn,... Ở trường hợp này trẻ cần được thăm khám và điều trị đúng cách để tránh gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ sau này.
Chăm sóc tại nhà
Các mẹo giảm tê tay chân dưới đây có độ an toàn cao, mang lại hiệu quả tốt với những trường hợp tê tay chân không phải do bệnh lý. Mục đích của các mẹo này là cải thiện triệu chứng tê bì nhanh chóng, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn. Các mẹo được áp dụng phổ biến là:
+ Tắm nước ấm
Đây là mẹo giảm tê bì tay chân có thể áp dụng cho cả trẻ nhỏ. Tắm nước ấm có tác dụng làm thư giãn gân cơ, kích thích tuần hoàn máu bên trong cơ thể và làm tăng lượng máu lưu thông về chi. Sau khi tắm, cảm giác tê bì cũng như nhức mỏi ở tay chân sẽ được cải thiện đáng kể.
Để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất, mẹ nên xả nước ấm vào bồn rồi cho một ít muối epsom vào khuấy đều lên. Cho trẻ vào bồn ngâm mình trong khoảng 10 phút, sau đó dùng khăn lau khô người rồi cho trẻ mặc quần áo vào. Do làn da của trẻ còn khá yếu, mẹ nên cho trẻ ngâm mình trong nước có nhiệt độ vừa phải để tránh gây tổn thương da.
+ Chườm ấm
Một cách giảm tê chân tay ở trẻ đơn giản hơn là chườm ấm. Tác dụng của phương pháp chườm ấm cũng tương tự như tắm nước ấm, giúp làm thư giãn gân cơ, tăng tuần hoàn máu đến cơ quan bị tổn thương và giải phóng dây thần kinh bị chèn ép.
Cách thực hiện cũng khá đơn giản, mẹ chỉ cần cho nước ấm khoảng 50ºC vào trong túi chườm rồi dùng để chườm trực tiếp lên vùng chân hoặc tay bị tê của trẻ. Với trẻ nhỏ thì chỉ cần thực hiện khoảng 10 phút, còn với trẻ vị thành niên thì 15 - 20 phút. Nếu không có túi chườm, mẹ có thể dùng chai nước ấm để lăn lên tay chân của trẻ, thực hiện từ 10 - 30 phút để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất.
+ Xoa bóp
Khi trẻ bị tê tay chân gây ảnh hưởng đến việc thực hiện các hoạt động sống hàng ngày, mẹ có thể tiến hành xoa bóp cho trẻ để cải thiện. Mục đích của việc xoa bóp trị tê chân tay là tăng tuần hoàn máu, làm thư giãn gân cơ và giảm chèn ép lên rễ thần kinh. Xoa bóp trước khi đi ngủ còn giúp trẻ dễ ngủ và ngủ ngon giấc hơn. Với trẻ em thì mẹ không nên xoa dầu nóng cho trẻ trước khi xoa bóp để tránh gây tổn thương đến làn da. Dưới đây là hướng dẫn về cách thực hiện bạn có thể tham khảo:
- Chà xát lòng bàn tay với nhau cho nóng lên rồi tiến hành massage nhẹ nhàng lên tay chân của trẻ. Mẹ có thể thực hiện ấn nhẹ vào các huyệt đạo có liên quan giúp tuần hoàn máu bên trong cơ thể trẻ diễn ra tốt hơn.
- Ngoài ra, mẹ cũng có thể tiến hành xoa bóp ở bất kỳ vị trí nào mà trẻ cảm thấy khó chịu như đầu gối, bắp chân, cổ tay,... Thực hiện trong khoảng 15 phút là được.
+ Thay đổi tư thế
Duy trì tư thế xấu cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng tê tay chân khá phổ biến ở trẻ em. Ở trường hợp này, mẹ cần điều chỉnh lại tư thế vận động của trẻ sao cho phù hợp giúp cải thiện triệu chứng tê bì và ngăn ngừa tình trạng này tiếp tục chuyển biến nặng. Tuy nhiên, trẻ nhỏ còn chưa ý thức được việc duy trì tư thế vận động tốt, phụ huynh cần phải thường xuyên theo dõi và nhắc nhở để trẻ hình thành thói quen. Một số điều mẹ cần cải thiện ngay cho trẻ là:
- Hạn chế để trẻ ngồi hoặc nằm quá lâu, hướng dẫn trẻ thay đổi tư thế thường xuyên khi ngồi học.
- Nhắc nhở và không để trẻ ngồi cong lưng, ngồi bắt chân lên nhau hoặc ngồi cúi cổ.
- Không để trẻ nằm nghiêng quá lâu, không cho trẻ kê tay dưới đầu hoặc nằm đè lên tay khi ngủ.
Bên cạnh đó, bố mẹ cũng nên nhắc nhở trẻ cẩn thận khi chạy nhảy hoặc nô đùa để tránh các chấn thương không mong muốn.
+ Vận động
Với trẻ lười vận động, bố mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất để vận động cơ thể. Cách này có tác dụng tăng tuần hoàn máu đến chi và phòng ngừa chứng tê tay chân tái phát trở lại.
Tuy nhiên, mẹ chỉ nên cho con vận động phù hợp với độ tuổi và thể trạng. Mẹ có thể hướng dẫn trẻ đi bộ đúng cách hoặc thực hiện thêm một số vận động nhẹ nhàng khác như đạp xe, tập yoga, xoay cổ tay cổ chân,..
+ Điều chỉnh chế độ ăn uống
Tình trạng tê tay chân cũng có thể xảy ra khi cơ thể trẻ được cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất cần thiết. Nếu tình trạng này diễn ra kéo dài sẽ khiến trẻ bị còi xương, chậm lớn và gây ra hàng loạt vấn đề về sức khỏe khác. Nếu trẻ bị tê tay chân do nguyên nhân này, mẹ cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống của trẻ sao cho phù hợp.
Lúc này, mẹ nên tăng cường cho trẻ sử dụng các loại thực phẩm giàu các thành phần khoáng chất như canxi, magie, kali và vitamin. Các dưỡng chất này có rất nhiều trong các loại thực phẩm như sữa và chế phẩm từ sữa, cá béo, hải sản, rau xanh, các loại hạt, ngũ cốc, trái cây tươi,... Bên cạnh đó, mẹ cũng cần hạn chế cho trẻ sử dụng đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm giàu chất béo, đồ ăn ngọt nhiều đường,...
Nếu không thể bổ sung đầy đủ các nhóm dưỡng chất cần thiết cho trẻ thông qua chế độ ăn uống, mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa về việc cho trẻ sử dụng thêm viên uống bổ sung. Chú ý, viên uống bổ sung cần được đúng cách và đúng liều lượng để tránh phát sinh rủi ro không mong muốn.
Câu hỏi thường gặp
Trẻ bị tê chân tay có nguy hiểm không?
Tình trạng tê chân tay ở trẻ có thể xảy ra do tác động từ nhiều nguyên nhân và mức độ nguy hiểm của tình trạng này sẽ còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Nếu trẻ chỉ bị tê tay chân do nguyên nhân cơ học như tư thế vận động xấu, lười vận động, thừa cân,... thì không quá nguy hiểm, mẹ chỉ cần đưa ra các biện pháp khắc phục phù hợp là được. Nhưng nếu trẻ bị tê tay chân do chấn thương, thiếu máu hoặc mắc bệnh xương khớp thì mức nguy hiểm sẽ cao hơn. Lúc này trẻ cần được thăm khám và điều trị chuyên khoa để tránh phát sinh rủi ro không mong muốn.
Chẩn đoán bệnh
Với những trường hợp trẻ bị tê chân tay kéo dài kèm theo triệu chứng bất thường thì rất có thể là dấu hiệu của bệnh lý. Nếu mẹ tự ý điều trị cho trẻ tại nhà sẽ không mang lại hiệu quả lâu dài, tình trạng này vẫn sẽ tái phát trở lại với mức độ ngày càng nghiêm trọng hơn.
Ở trường hợp này, mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám tìm ra nguyên nhân, dựa vào kết quả chẩn đoán bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp với vấn đề sức khỏe mà trẻ đang gặp phải. Cần nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay khi có các triệu chứng sau đây:
- Tê tay chân diễn ra kéo dài với mức độ ngày càng nặng, yếu cơ khiến khả năng vận động bị hạn chế
- Hoa mắt chóng mặt, cơ thể bị suy nhược và mệt mỏi, gầy sút cân không rõ nguyên nhân
- Đau nhức dữ dội tại khớp, khớp bị sưng và cứng
Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán nguyên nhân và xác định mức độ tổn thương bằng cách kiểm tra triệu chứng lâm sàng và làm xét nghiệm cận lâm sàng. Các xét nghiệm thường được đề nghị thực hiện là xét nghiệm hình ảnh, xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng thần kinh,...
Điều trị
Nếu trẻ bị tê tay chân do bệnh lý, mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám chuyên khoa để được hướng dẫn dùng thuốc điều trị tê chân tay đúng cách. Thông thường, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị bằng thuốc giảm đau, thuốc giảm viêm, viên uống bổ sung,... Dựa vào vấn đề y tế mà trẻ đang mắc phải, bác sĩ sẽ kê thêm một số loại thuốc điều trị cần thiết khác.
Mẹ cần chú ý, cho trẻ dùng thuốc trị bệnh theo đúng hướng dẫn mà bác sĩ chuyên khoa đã đưa ra. Nếu cho trẻ dùng quá liều có thể phát sinh tác dụng phụ gây hại đến sức khỏe của trẻ. Tuyệt đối không tự ý chẩn đoán bệnh và mua thuốc về cho trẻ sử dụng tại nhà khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa,...
Lưu ý
Tê chân tay là tình trạng thường gặp ở trẻ em, nhiều bậc phụ huynh thường chủ quan không cho trẻ đi thăm khám chuyên khoa mà tự cải thiện tại nhà bằng các mẹo đơn giản. Nếu trẻ bị tê chân tay do bệnh lý thì cách này sẽ không mang lại hiệu quả triệt để mà còn tạo cơ hội cho bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng hơn. Vì thế, khi điều trị tê tay chân cho trẻ bố mẹ cần phải lưu ý những điều sau đây:
- Nếu trẻ bị tê tay chân kéo dài, cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa và điều trị theo đúng phác đồ mà bác sĩ chuyên khoa đã đưa ra.
- Không tự ý cho trẻ dùng thuốc Đông y kết hợp với Tây y để trị bệnh, điều này có thể gây ra một số tương tác thuốc ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và sức khỏe của trẻ.
- Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học giúp cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất thiết yếu cho trẻ. Chú trọng việc bổ sung thêm các loại khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của xương khớp.
- Khuyến khích con nên vận động cơ thể, nhắc nhở khi trẻ nằm hoặc ngồi nhiều. Tạo tâm lý thoải mái và không nên tạo áp lực cho trẻ.
- Nếu trẻ bị thừa cân, mẹ nên kiểm soát chế độ ăn uống của trẻ và khuyến khích trẻ tiến hành giảm cân để duy trì cân nặng về mức ổn định.
Trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về tình trạng tê tay chân ở trẻ mẹ có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Hy vọng, chúng sẽ giúp ích cho bạn trong việc chăm sóc sức khỏe con trẻ, sớm phát hiện ra triệu chứng bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời và đúng cách. Điều này giúp trẻ có thể phát triển một cách tự nhiên và khỏe mạnh nhất.