Gai Đôi Cột Sống Bẩm Sinh

Gai đôi cột sống bẩm sinh là một dạng dị tật bẩm sinh tại cột sống, chúng được hình thành ngay từ khi trẻ còn là bào thai trong bụng mẹ. Đây là hiện tượng ống thần kinh và phần thân xương sống nằm ở trên đầu của dây sống không đóng hoàn toàn. Quan sát qua hình ảnh x-quang, bạn sẽ thấy chúng bị tách đôi thành hai phần. Theo ước tính, mỗi năm thế giới có khoảng 166.000 trẻ em sinh ra mắc phải bệnh lý này. Dựa vào tổn thương tại cột sống mà bệnh lý này được chia thành 3 dạng sau đây:

• Gai đôi cột sống thể ẩn: Đây được xác định là thể bệnh nhẹ nhất và nhiều người mắc phải nhất. Qua hình ảnh X-quang bạn sẽ thấy được, khe hở ở cột sống khá hẹp nên không thể gây ra các biến chứng như thoát vị đĩa đệm,…
• Gai đôi cột sống có nang: Đây là thể bệnh nặng nhất, người bệnh có thể mất đi một phần chức năng của cơ thể. Sau khi tiến hành điều trị bằng phương pháp phẫu thuật để thu hẹp khe hở thì chức năng của dây thần kinh tủy sống vẫn không thể cải thiện.
• Gai đôi cột sống thoát vị màng não: Thể bệnh này xảy ra khi vùng cột sống thắt lưng có xuất hiện các khối thoát vị. Nguyên nhân chính gây ra bệnh lý này là khe hở cột sống quá lớn, các thành phàn trong ống sống như dịch não tủy, tủy sống và dây thần kinh có thể thông trực tiếp với các phần mềm bên ngoài ống sống.

Gai đôi cột sống bẩm sinh khi diễn ra với mức độ nhẹ sẽ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào ở giai đoạn đầu. Chỉ đến khi trẻ bước qua độ tuổi trưởng thành thì bệnh mới gây ra một số triệu chứng như đau lưng mãn tính, khó cử động vùng cột sống. Một số triệu chứng đặc trưng của bệnh lý này là:

• Đau nhức ở vùng gai đôi: Cơn đau nhức xuất hiện ở vùng đốt sống bị tổn thương, thường gặp nhất là cột sống S1. Sau đó, cơn đau sẽ phát triển lan rộng ra toàn thắt lưng và các cơ quan xung quanh như xương chậu, khớp xương lân cận,… Nhiều trường hợp, cơn đau còn có thể lan truyền đến hai chi dưới.
• Tê bì tay chân: Khi gai xương phát triển với kích thước lớn sẽ gây chèn ép lên các rễ thần kinh xung quanh. Điều này đã khiến cho hoạt động của các chi bị yếu dần, gây tê bì và khó cử động.
• Rối loạn đại tiểu tiện: Khi bệnh đã chuyển biến sang mức độ nặng, trẻ sẽ không kiểm soát được việc đi đại tiểu tiện của bản thân. Lúc này, trẻ sẽ có triệu chứng rò rỉ nước tiểu hoặc khó đi đại tiện.

Chuyên gia cho biết, nguyên nhân chính hình thành nên bệnh gai đôi cột sống bẩm sinh ở trẻ đó là do chế độ nghèo nàn của mẹ khi mang thai. Trong giai đoạn thai kỳ, nếu mẹ không bổ sung đầy đủ acid folic cho cơ thể sẽ khiến trẻ sinh ra có nguy cơ mắc các dị tật bẩm sinh rất cao, đặc biệt là gai đôi cột sống bẩm sinh. Ngoài ra, bệnh lý này cũng có thể xảy ra do ảnh hưởng bởi một số nguyên nhân sau đây:

• Trẻ sinh ra rất dễ bị gai đôi cột sống bẩm sinh nếu có anh chị cũng mắc bệnh lý này.
• Sử dụng thuốc chống động kinh valproate trong giai đoạn thai kỳ cũng sẽ khiến trẻ có nguy cơ bị gai đôi cột sống bẩm sinh.
• Mẹ bầu bị béo phì hoặc tiểu đường thì con sinh ra cũng có nguy cơ bị nứt đốt sống.
• Nhiệt độ cơ thể tăng cao trong giai đoạn thai kỳ cũng làm gia tăng nguy cơ dị tật cột sống ở thai nhi.

Chuyên gia xương khớp cho biết, bệnh gai đôi cột sống có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào kích thước và vị trí của dị tật trên cột sống. Nếu bệnh diễn ra với mức độ nặng mà không tiến hành điều trị kịp thời sẽ gây ra một số biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ, thậm chí là đe dọa đến tính mạng. Ví dụ như:

• Các dây thần kinh bị chèn ép, không hoạt động chính xác và dẫn đến tình trạng tê liệt tay chân
• Không cảm nhận được các tổn thương xảy ra bên ngoài da do chức năng của dây thần kinh bị rối loạn
• Gặp các vấn đề về cột sống như cột sống bị cong, vẹo, phát triển bất thường.
• Ảnh hưởng đến hoạt động của một số cơ quan có liên quan như ruột, bàng quang
• Mắc các bệnh lý về não như tràn dịch não, viêm màng não
• Khi lớn lên sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu, rối loạn tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, khó tư duy,…

Gai đôi cột sống bẩm sinh là bệnh lý rất khó điều trị dứt điểm. Các triệu chứng của bệnh còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần và chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Vì thế, chúng ta nên chủ động đưa ra các biện pháp phòng ngừa bệnh cho con trẻ ngay từ sớm. Để phòng ngừa bệnh gai đôi cột sống bẩm sinh ở trẻ mẹ cần lưu ý những điều sau đây:

• Trong thời gian mang thai mẹ cần chú ý bổ sung đủ acid folic cho cơ thể. Thời điểm bổ sung tốt nhất là 3 tháng đầu thai kỳ và liều lượng hợp lý là 0.4 – 1mg/ngày. Nếu mẹ thực hiện điều này nghiêm túc sẽ làm giảm nguy cơ dị tật ở trẻ lên đến 50%.
• Với những mẹ bầu đã từng sinh con mắc phải dị tật về ống thần kinh, con sinh ra có nguy cơ mắc dị tật cao hoặc phải sử dụng thuốc chống động kinh để trị bệnh thì cần bổ sung acid folic cho cơ thể với liều lượng cao hơn. Mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng.
• Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc uống hay thực phẩm chức năng nào, mẹ cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi
• Mẹ bầu cũng nên hình thành cho bản thân chế độ sinh hoạt và ăn uống khoa học như cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm, bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống, dành thời gian tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày,…
• Thường xuyên thăm khám sức khỏe thai kỳ để sớm phát hiện ra các yếu tố nguy hại và đưa ra biện pháp xử lý đúng cách ngay từ sớm. Đặc biệt là những mẹ bầu đang gặp các vấn đề về sức khỏe thai kỳ.

Khi nghi ngờ trẻ bị gai đôi cột sống bẩm sinh, mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám. Một số phương pháp chẩn đoán bệnh được áp dụng trong y khoa là chụp X – quang, cộng hưởng MRI, CT scan,… Với những trường hợp nghi ngờ dị tật khi còn là thai nhi, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán bằng cách xét nghiệm AFP, siêu âm và chọc ối. Sau khi đã đưa ra chẩn đoán chính xác, nếu xác định bé bị gai đôi cột sống bẩm sinh thì bác sĩ sẽ tư vấn cho mẹ phương pháp điều trị phù hợp.

Bác sĩ chuyên khoa cho biết, việc điều trị gai đôi cột sống bẩm sinh sẽ nhằm mục đích cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa bệnh chuyển biến nặng. Còn với những trường hợp gai đôi cột sống bẩm sinh thể ẩn không gây ra triệu chứng thì không cần phải tiến hành điều trị. Nhưng nếu gai đôi cột sống có khối thoát vị thì bắt buộc phải tiến hành phẫu thuật. Dưới đây là các cách điều trị gai đôi cột sống bẩm sinh mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo:

+ Dùng thuốc Tây y: Các loại thuốc được sử dụng phổ biến là Paracetamol, Diclofenac, Ibuprofen, Codein,… Dùng thuốc Tây y có công dụng chính là giảm đau, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống hàng ngày. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa để tránh phát sinh biến chứng không mong muốn. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng kem bôi ngoài da chứa aspirin để điều trị. Thành phần dược tính trong thuốc sẽ làm dịu cơn đau và giúp đẩy lùi các cảm giác khó chịu. Cách dùng khá đơn giản, bạn chỉ cần thoa kem lên vùng cột sống bị đau nhức và tiến hành massage nhẹ nhàng.

+ Dùng thuốc Đông y: Thuốc Đông y thích hợp sử dụng để điều trị cho những trường hợp bị gai đôi cột sống bẩm sinh mức độ nhẹ, chưa phát sinh biến chứng. Đây là phương pháp trị bệnh có độ an toàn cao nhưng hiệu quả chậm, yêu cầu bạn phải sử dụng trong thời gian khá dài. Để đảm bảo an toàn, bạn nên đến phòng khám đông y uy tín để được chẩn đoán bệnh và hướng dẫn dùng thuốc đúng cách.

+ Vật lý trị liệu: Bên cạnh việc dùng thuốc để điều trị, bạn cũng nên kết hợp vật lý trị liệu để phục hồi chức năng của cột sống, cải thiện khả năng vận động và đẩy nhanh tốc độ làm lành tổn thương. Các phương pháp vật lý trị liệu được áp dụng phổ biến là bấm huyệt, châm cứu, massage, tập luyện,… Mục đích của các phương pháp vật lý trị liệu này là kích thích tuần hoàn máu, làm giãn cơ, giải tỏa sức ép lên dây thần kinh và giảm đau nhức.

+ Phẫu thuật: Được chỉ định thực hiện đối với những trường hợp bệnh nặng, không đáp ứng điều trị nội khoa và biến chứng sang thần kinh hoặc tủy sống. Phẫu thuật nhằm mục đích loại bỏ gai xương để bảo vệ các phần mềm xung quanh như mạch máu, thần kinh và tủy sống.

Trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về bệnh gai đôi cột sống bẩm sinh mẹ có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Khi nghi ngờ trẻ mắc bệnh lý này, mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám chuyên khoa để được bác sĩ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. Nếu chị em có dự định sinh con, cần chủ động đưa ra các biện pháp phòng ngừa dị tật thai nhi để con sinh ra được khỏe mạnh.