Đau Vùng Thượng Vị Về Đêm
Đau vùng thượng vị về đêm thường là do chế độ ăn uống không phù hợp và thói quen vận động ngay sau khi ăn gây ra. Tuy nhiên tình trạng cũng có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân khác, chẳng hạn như bệnh trào ngược dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa. Nếu không được điều trị phù hợp, tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể của người bệnh.
Định nghĩa
Đau thượng vị là thuật ngữ chỉ các cơn đau hoặc cảm giác khó chịu ở ngay bên dưới xương ức, ngang với đường chân ngực. Tình trạng này thường xảy ra kết hợp với các triệu chứng đường tiêu hóa khác, chẳng hạn như ợ chua, đầy hơi hoặc chướng bụng.
Đau vùng thượng vị về đêm có thể liên quan đến rất nhiều nguyên nhân, bao gồm các nguyên nhân nghiêm trọng. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức đề kháng, khiến bệnh nhân luôn ở trong trạng thái mệt mỏi.
Nguyên nhân
Nguyên nhân dẫn đến đau vùng thượng vị về đêm thường là do ăn quá no, nằm hoặc vận động quá mạnh ngay sau khi ăn uống. Tuy nhiên đôi khi tình trạng này có thể liên quan đến một số nguyên nhân nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:
1. Trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày xảy ra khi acid dạ dày hoặc thức ăn trào ngược lên thực quản. Khi điều này xảy ra, người bệnh có thể cảm thấy đau ở ngực và cổ họng.
Nguyên nhân chính gây trào ngược dạ dày là do sự suy yếu của van thực quản, tạo điều kiện để dịch vị dạ dày và thức ăn di chuyển ngược lên. Bên cạnh đó, các thói quen ăn uống và lối sống thiếu khoa học có thể làm tăng nguy cơ trào ngược.
Trào ngược dạ dày là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến đau vùng thượng vị về đêm.
Các triệu chứng và dấu hiệu bao gồm:
- Khó nuốt;
- Ợ nóng;
- Khó tiêu;
- Có vị chua bất thường trong miệng;
- Đau họng hoặc khàn giọng;
- Cảm thấy có khối u bên trong miệng;
- Ho liên tục.
TÌM HIỂU THÊM: Tác Hại Của Bệnh Trào Ngược Dạ Dày Ban Đêm Và Cách Chữa Dứt Điểm
2. Khó tiêu
Chứng khó tiêu là thuật ngữ mô tả cảm giác khó chịu ở bụng trên. Tình trạng này có thể dẫn đến một số triệu chứng, chẳng hạn như đau bụng hoặc no ngay sau khi bắt đầu ăn. Khó tiêu là một tình trạng phổ biến, thường xuất hiện về chiều tối và có thể dẫn đến tình trạng đau vùng thượng vị về đêm.
Ngoài đau thượng vị, chứng khó tiêu có thể dẫn đến một số dấu hiệu khác, chẳng hạn như:
- Trào ngược dạ dày;
- Đầy hơi;
- Ợ nóng;
- Buồn nôn hoặc nôn;
- Cảm thấy no ngay trong bữa ăn, dù chỉ ăn một lượng thức ăn rất nhỏ;
- Có cảm giác nóng rát bên trong dạ dày hoặc thực quản.
3. Viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến, xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị loét hoặc tổn thương. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do nhiễm trùng vi khuẩn Hp hoặc sử dụng thuốc chống viêm không steroid trong thời gian dài. Ngoài ra, người thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc có chế độ ăn uống không lành mạnh cũng có nguy cơ bị viêm loét dạ dày.
Người bị viêm loét dạ dày thường bị đau vùng thượng vị ngay cả khi ăn no hoặc khi đói, cơn đau thường có xu hướng nghiêm trọng hơn về đêm. Các triệu chứng và dấu hiệu nhận biết khác bao gồm:
- Nóng rát vùng thượng vị;
- Ợ hơi;
- Buồn nôn và nôn;
- Đầy bụng, khó tiêu;
- Chất lượng giấc ngủ kém;
- Rối loạn tiêu hóa.
4. Bệnh viêm thực quản
Viêm thực quản là một vấn đề tiêu hóa phổ biến, phát sinh khi lớp lót niêm mạc thực quản bị viêm. Khi thực quản bị viêm, người bệnh có thể cảm thấy đau vùng thượng vị về đêm. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Đau dạ dày, đặc biệt là khi nuốt thức ăn;
- Khó nuốt;
- Buồn nôn và nôn mửa;
- Đau ngực, đặc biệt là ở khu vực xương ức;
- Trào ngược dạ dày gây ợ chua;
- Chán ăn.
Tình trạng viêm thực quản cần được chẩn đoán và có kế hoạch xử lý càng sớm càng tốt. Nếu không được điều trị phù hợp, bệnh có thể dẫn đến một số biến chứng phức tạp, chẳng hạn như loét thực quản hoặc ung thư thực quản.
5. Viêm tụy cấp
Tuyến tụy là cơ quan nằm ở vùng thượng vị, cạnh ruột non và dạ dày. Viêm tuyến tụy cấp xảy ra khi tuyến tụy bị nhiễm trùng do một số nguyên nhân chẳng hạn như rối loạn miễn dịch, sỏi mật hoặc uống quá nhiều rượu trong một thời gian dài.
Người bệnh viêm tụy cấp thường bị đau nhói đột ngột ở vùng thượng vị. Cơn đau có xu hướng kéo dài khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Trong một số trường hợp, viêm tụy cấp có thể dẫn đến đau thượng vị lan ra sau lưng. Bên cạnh đó, cơn đau cũng có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất béo.
Ngoài đau thượng vị, người bệnh có thể nhận thấy một số dấu hiệu khác, chẳng hạn như:
- Tăng nhịp tim;
- Sốt;
- Buồn nôn và nôn;
- Đau bụng và đầy hơi.
Các triệu chứng viêm tụy cấp có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng và có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Nếu được chẩn đoán phù hợp, hầu hết các trường hợp viêm tụy cấp có thể được chữa khỏi và phục hồi hoàn toàn mà không dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
6. Tổn thương túi mật
Đau vùng thượng vị về đêm có thể xảy ra khi túi mật bị tổn thương. Tình trạng này có thể đi kèm một số triệu chứng khác, chẳng hạn như khó chịu ở vùng hạ sườn, tăng thân nhiệt, chướng bụng, khó tiêu, nước tiểu có màu vàng, buồn nôn,…
Các tổn thương ở túi mật cần được kiểm tra và điều trị kịp thời. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều rủi ro nghiêm trọng, bao gồm vỡ túi mật, viêm gan mật hoặc bệnh ung thư mật.
7. Hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích có thể dẫn đến cảm giác đau nhói ở vùng hạ vị dạ dày, sau đó lan đến vùng thượng vị. Cơn đau thường xuất hiện vào ban đêm, khiến người bệnh bị căng thẳng thần kinh kéo dài và suy nhược cơ thể.
Nguyên nhân phổ biến dẫn đến Hội chứng ruột kích thích là do nhiễm trùng đường tiêu hóa, thường xuyên sử dụng thuốc kháng sinh, chế độ dinh dưỡng không phù hợp và rối loạn hormone trong chu kỳ kinh nguyệt.
Đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón là triệu chứng chính của Hội chứng ruột kích thích, điều này thường khiến người bệnh cảm thấy đau ở hạ vị và hố chậu trái. Tuy nhiên, khi xảy ra vào ban đêm, cơn đau thường có xu hướng lan tỏa đến vùng thượng vị dạ dày.
Ngoài ra, đôi khi bệnh có thể dẫn đến một số dấu hiệu không phổ biến khác, chẳng hạn như:
- Đau đầu;
- Mất ngủ;
- Đầy hơi;
- Nặng bụng;
- Có cảm giác đi đại tiện không hết.
8. Ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày là tình trạng mất kiểm soát các tế bào ở dạ dày, dẫn đến hình thành các khối u. Khối u ác tính có thể di căn ra xung quanh và gây ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận.
Đau vùng thượng vị về đêm có thể là dấu hiệu của ung thư dạ dày. Cơn đau thường xảy ra khi các khối u đạt đến một kích thước nhất định, gây chèn ép dạ dày và kích thích dạ dày tăng tiết acid. Tình trạng này dẫn đến trào ngược dạ dày và gây đau vùng thượng vị. Cơn đau thượng vị liên quan đến ung thư dạ dày thường nghiêm trọng vào ban đêm và có thể khiến người bệnh bị mất ngủ.
Nguyên nhân chính dẫn đến ung thư dạ dày là do vi khuẩn Helicobacter pylori xâm nhập ào thành dạ dày, dẫn đến các tổn thương tiền ung thư. Ngoài ra, các yếu tố môi trường, di truyền, chế độ ăn uống hoặc có tiền sử phẫu thuật dạ dày cũng có thể dẫn đến ung thư.
Ung thư dạ dày có thể dẫn đến một số triệu chứng, chẳng hạn như:
- Đau bụng dai dẳng tại vùng thượng vị;
- Ợ hơi liên tục;
- Chán ăn dẫn đến sụt cân không rõ nguyên nhân;
- Đi ngoài phân đen hoặc phân có màu đỏ tươi (trong trường hợp người bệnh bị xuất huyết tiêu hóa);
- Nôn ra máu;
- Nuốt nghẹn nếu khối u xuất hiện ở thực quản hoặc tâm vị.
9. Một số nguyên nhân khác
Bên cạnh các bệnh lý đường tiêu hóa và bệnh gan mật, đôi khi đau vùng thượng vị về đêm có thể liên quan đến một số nguyên nhân khác, chẳng hạn như:
- Nhiễm giun sán: Giun sán thường di chuyển và hoạt động mạnh mẽ vào ban đêm. Do đó, người nhiễm giun thường bị đau thượng vị hoặc đau dạ dày trong đêm.
- Bệnh lý về gan: Đau vùng thượng vị về đêm đôi khi có thể là dấu hiệu của các bệnh về gan, chẳng hạn như viêm gan, xơ gan hoặc áp xe gan.
- Bệnh Celiac: Bệnh Celiac là tình trạng không dung nạp gluten. Triệu chứng phổ biến của tình trạng này là đi ngoài phân lỏng, phân có màu sẫm, tiêu chảy và đau nhói vùng thượng vị về đêm.
- Thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học: Làm việc quá sức, căng thẳng, thức ăn, ăn nhiều chất béo, dầu mỡ và các loại thực phẩm cay nóng, có thể góp phần gây đau thượng vị.
Chăm sóc tại nhà
Trong trường hợp đau vùng thượng vị vào ban đêm liên quan đến các thói quen không lạnh mạnh hoặc do chế độ ăn uống không phù hợp, người bệnh có thể tự cải thiện bằng cách thay đổi phong cách sống, hạn chế căng thẳng, tránh thức khuya và thực hiện chế độ ăn uống dinh dưỡng để cải thiện các triệu chứng.
Để hỗ trợ cải thiện tình trạng đau thượng vị, người bệnh có thể tham khảo một số biện pháp như:
- Chườm ấm vùng thương vị: Hơi ấm có thể hỗ trợ cải thiện mức độ nghiêm trọng của cơ thể và giúp người bệnh thư giãn.
- Trà gừng ấm: Trà gừng có thể hỗ trợ giảm đau dạ dày, đau thượng vị và một số dấu hiệu khác ở đường tiêu hóa.
- Trà hoa cúc: Hoa cúc có thể làm giãn các cơ trơn ở dạ dày và thực quản, điều này có thể hỗ trợ cải thiện cơn đau thượng vị và các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày.
- Mật ong: Mật ong chứa các hoạt chất kháng viêm và chữa lành các tổn thương ở người bệnh viêm loét dạ dày. Người bệnh đau vùng thượng vị về đêm có thể pha một muỗng mật ong với nước ấm, dùng để cải thiện các triệu chứng.
Câu hỏi thường gặp
Đau vùng thượng vị về đêm có nguy hiểm không?
Đau vùng thượng vị về đêm liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm thói quen sống thiếu khoa học hoặc các bệnh lý tiềm ẩn. Trong trường hợp đau thượng vị do thói quen ăn uống, sinh hoạt kém, các triệu chứng có thể được khắc phục bằng cách thay đổi lối sống mà không cần sử dụng thuốc.
Trong các trường hợp bệnh lý, đau thượng vị có thể dẫn đến một số rủi ro, chẳng hạn như xuất huyết dạ dày, thủng dạ dày, ung thư và dẫn đến tử vong. Do đó, đau vùng thượng vị cần được chẩn đoán và điều trị sớm để tránh các rủi ro liên quan.
Khi bị đau vùng thượng vị về đêm, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.
Điều trị
Đối với các trường hợp đau thượng vị về đêm nghiêm trọng, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp. Các cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội hoặc kèm theo các dấu hiệu khác, chẳng hạn như sốt, khó thở, buồn nôn, nôn, sụt cân, vàng mắt, tiêu chảy,… cần được xử lý ngay lập tức để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Các nguyên nhân dẫn đến đau vùng thượng vị có thể bao gồm các bệnh lý nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm loét dạ dày, áp xe gan hoặc áp xe dạ dày. Các tình trạng này cần được điều trị nhanh chóng để tránh các rủi ro gây ảnh hưởng đến tính mạng.
Tùy thuộc vào bệnh lý và các vấn đề liên quan, bác sĩ có thể đề nghị các biện pháp điều trị phù hợp. Trong quá trình điều trị, người bệnh nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để khắc phục các triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng liên quan.
Bên cạnh việc điều trị theo phác đồ của bác sĩ, người bệnh cần lưu ý không tự ý sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc và thực hiện lối sống khoa học để hỗ trợ cải thiện các triệu chứng.
Phòng ngừa
Có nhiều biện pháp khác nhau có thể cải thiện tình trạng đau thượng vị về đêm. Bên cạnh đó, người bệnh nên có kế hoạch phòng ngừa các triệu chứng tái phát, chẳng hạn như:
- Dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng, áp lực và làm việc quá sức;
- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, trái cây tươi để cân bằng nồng độ acid trong dạ dày;
- Không hút thuốc lá, sử dụng rượu bia và các chất kích thích khác để bảo vệ dạ dày;
- Hạn chế sử dụng các món ăn cay nóng, thức ăn chua, thực phẩm đóng hộp;
- Thường xuyên tập thể dục để tăng cường sức đề kháng và khả năng chịu đựng của cơ thể đối với cơn đau thượng vị.
- Tránh ăn gần giờ đi ngủ, đặc biệt là các loại thực phẩm dễ gây kích ứng dạ dày.
Đau vùng thượng vị về đêm có thể liên quan đến các thói quen không lành mạnh. Tuy nhiên tình trạng này cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm các điều kiện sức khỏe có thể gây ảnh hưởng đến tính mạng. Do đó, người bệnh nên đến bệnh viện để xác định nguyên nhân và có kế hoạch điều trị phù hợp.