Xuất Huyết Tiêu Hóa

Trong cơ thể người ống tiêu hóa kéo dài từ thực quản đến hậu môn. Chức năng chính của hệ tiêu hóa là tiêu thụ và hấp thu dưỡng chất từ thức ăn do cơ thể nạp vào, sau đó là đào thải chất cặn bã ra bên ngoài. Xuất huyết tiêu hóa là hiện tượng chảy máu bên trong lòng ống tiêu hóa. Tình trạng này có thể xảy ra tại bất kỳ cơ quan nào như thực quản, dạ dày, đại tràng,... với hai triệu chứng điển hình là ói ra máu và đi cầu ra máu. Đây là một dạng cấp cứu nội hoặc ngoại khoa có liên quan đến các bệnh lý về đường tiêu hóa.

Dựa vào mức độ tổn thương tại ống tiêu hóa mà tình trạng chảy máu có thể diễn ra với mức độ nhẹ cho đến nặng. Dựa vào vị trí tổn thương mà xuất huyết tiêu hóa được chia thành hai dạng chính đó là:

• Xuất huyết tiêu hóa trên: Tình trạng chảy máu xảy ra do tổn thương xảy ra từ thực quản cho đến ranh giới giữa tá tràng và hỗng tràng.
• Xuất huyết tiêu hóa dưới: Chảy máu diễn ra từ dây chằng Triez kéo dài cho đến hết hậu môn.

Xuất huyết dạ dày có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào nhưng thường gặp nhất lá những người trong độ tuổi 20 - 50. Thống kê y khoa cho thấy, nam giới là  đối tượng có nguy cơ bị xuất huyết tiêu hóa cao hơn so với nữ giới. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do thói quen ăn uống thiếu khoa học, lạm dụng rượu bia và chất kích thích.

Xuất huyết tiêu hóa là một dạng cấp cứu nguy hiểm, nếu không tiến hành xử lý đúng cách sẽ đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Vì thế, bạn cần đặc biệt chú ý đến tình trạng sức khỏe của bản thân để sớm phát hiện ra bệnh để có thể đưa ra biện pháp xử lý kịp thời. Dưới đây là các dấu hiệu đặc trưng của bệnh bạn có thể tham khảo:

• Đau thượng vị dữ dội: Xuất hiện cơn đau dữ dội và đột ngột tai vùng thượng vị. Triệu chứng này thường xuất hiện ở những người khởi phát bệnh do các bệnh lý về dạ dày. Nếu người bệnh sử dụng kháng sinh hoặc thuốc kháng viêm sẽ có triệu chứng cồn cào hoặc mệt lả người.
• Nôn ra máu: Đây là triệu chứng thường gặp ở những người đang bị xuất huyết tiêu hóa. Bác sĩ thường sẽ dựa vào lượng máu, màu sắc máu và tính chất máu để chẩn đoán bệnh. Thông thường máu sẽ có màu đỏ tươi hoặc sẫm, đông thành cục khi ra ngoài hoặc gợn đen,...
• Đi ngoài phân đen có lẫn máu: Khi đi ngoài, quan sát bạn sẽ thấy phân có màu đen trông như bã cà phê kèm theo máu. Nguyên nhân gây ra triệu chứng này là do hệ thống mạch máu bên trong ống tiêu hóa bị giãn nở quá mức và dẫn đến tình trạng chảy máu do áp lực.
• Mất máu: Nếu lượng máu chảy ra quá nhiều sẽ khiến cơ thể bị mất máu. Lúc này, người bệnh sẽ phải đối mặt với tình trạng suy nhược cơ thể, hoa mắt chóng mặt, gầy sút cân, da xanh xao,... Ở trường hợp nghiêm trọng hơn có thể gây tụt huyết áp, khó thở và ngất xỉu. Lúc này người bệnh cần được cấp cứu kịp thời để được xử lý đúng cách.
• Sốc: Ở trường hợp máu chảy ồ ạt khiến cơ thể bị mất máu quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng sốc với các triệu chứng điển  hình như da lạnh, tím tái, huyết áp giảm đột ngột,... Ở trường hợp này không tiến hành cấp cứu nhanh chóng sẽ dẫn đến tử vong.

Hầu hết các trường hợp bị xuất huyết tiêu hóa đều là do biến chứng từ các bệnh lý về đường tiêu hóa. Việc xác định được chính xác nguyên nhân gây ra bệnh sẽ giúp việc điều trị bệnh diễn ra thuận lợi hơn.

Dưới đây là tổng hợp các bệnh lý có thể gây ra biến chứng xuất huyết tiêu hóa bạn có thể tham khảo:

• Viêm loét dạ dày - tá tràng: Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng xuất huyết tiêu hóa phổ biến nhất. Thống kê y khoa cho thấy, có đến 40% số ca bị xuất huyết tiêu hóa là do nguyên nhân này. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do thói quen lạm dụng kháng sinh, uống nhiều rượu bia,...
• Xuất hiện khối u: Sự xuất hiện của các khối u lành tính N bên trong ống tiêu hóa cũng là nguyên nhân gây chảy máu bên trong lòng mạch. Khi ăn uống, thức ăn sẽ đi vào ống tiêu hóa cọ xát với các khối u này và dẫn đến hiện tượng chảy máu. Nếu người bệnh không tiến hành cắt bỏ, các khối u này sẽ dần phát triển lớn và khiến tình trạng bệnh trở nên ngày một tồi tệ hơn.
• Ung thư: Mắc bệnh ung thư cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh xuất huyết dạ dày. Ngoài ra, người bệnh còn phải đối mặt với một số triệu chứng nghiêm trọng khác như đau bụng dữ dội, đầy hơi, khó nuốt, gầy sút cân không rõ nguyên do,... Ung thư là bệnh lý nguy hiểm cần được phát hiện sớm và điều trị đúng cách để tránh gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Bệnh về máu: Những người đang mắc các bệnh lý về máu như rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu, hồng cầu lưỡi liềm...  sẽ có nguy cơ bị rối loạn đông máu rất cao. Nhiễm trùng máu cũng có thể gây rối loạn đông máu nhưng trường hợp này khá ít gặp và có nguy cơ tử vong cao.
• Trĩ, nứt kẽ hậu môn: Bệnh trĩ và nứt kẽ hậu môn hình thành khi các đám rối tĩnh mạch xung quanh hậu môn bị căng giãn quá mức. Nếu các búi trĩ này bị căng giãn quá mức sẽ bị vỡ ra và gây ra hiện tượng chảy máu. Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng xuất huyết đường tiêu hóa dưới thường gặp.
• Do bệnh lý khác: Ngoài các bệnh lý ở trên thì xuất huyết tiêu hóa cũng có thể khởi phát do tác động của các bệnh lý khác như bệnh về gan, bệnh túi thừa, bệnh Crohn, suy thận, viêm tĩnh mạch, hội chứng Mallory - Weiss, ...

Bác sĩ chuyên khoa cho biết, xuất huyết tiêu hóa là một dạng cấp cứu nguy hiểm cần được xử lý kịp thời. Nếu bạn chủ quan trong việc điều trị sẽ gây ra các biến chứng như nhũn não, nhồi máu cơ tim, sốc phản vệ do mất máu, thậm chí là dẫn đến tử vong. Nếu đang mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa kèm theo triệu chứng đau nhức dữ dội và nôn, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế uy tín thăm khám để được cấp cứu kịp thời.

Sau khi tình trạng bệnh đã được kiểm soát tốt, bạn cần chú ý đến việc chăm sóc sức khỏe của bản thân giúp đẩy nhanh tốc độ hồi phục tổn thương do bệnh gây ra và phòng ngừa tình trạng chảy máu tái phát trở lại.

Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa bạn cần nắm rõ:

• Nên cho người bệnh nằm nghỉ ngơi ở không gian yên tĩnh, không bị ồn ào. Nên chuẩn bị sẵn ống thở oxy cho người bệnh sử dụng ngay khi cần thiết, tránh để người bệnh bị rơi vào tình trạng choáng, váng, hôn mê,...
• Sau phẫu thuật điều trị bệnh, người bệnh có thể thực hiện chườm ấm để giảm đau tại vết thương sau mổ. Đồng thời, bạn cũng nên dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi giúp phục hồi thể lực, tránh tình trạng di chuyển nhiều hoặc vận động mạnh,...
• Xây dựng chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh của bản thân giúp quá trình phục hồi tổn thương có thể diễn ra một cách tốt nhất. Nên ưu tiên sử dụng đồ ăn lỏng, ít gia vị và dễ tiêu. Tăng cường sử dụng các loại rau củ quả để bổ sung thêm vitamin, khoáng chất và chất xơ cho cơ thể.
• Người bệnh nên chú ý ăn chậm nhai kỹ để tránh gây áp lực lên hệ tiêu hóa, tập trung ăn uống và chỉ nên sử dụng với liều lượng vừa đủ. Không nên ăn đồ quá nóng hay quá lạnh để tránh gây tổn thương đến vết thương sau mổ. Không tiếp xúc với khói thuốc là, chất kích thích hay các loại đồ uống có cồn.
• Ngủ đúng giờ và đủ giấc, không nên thức khuya để tránh ảnh hưởng đến quá trình làm lành tổn thương. Chú ý giữ cho tinh thần thoải mái, tránh rơi vào trạng thái căng thẳng khiến tình trạng bệnh trở nên ngày càng tồi tệ hơn. Người bệnh có thể thực hiện một số bài tập thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện chức năng của cơ quan tiêu hóa và hỗ trợ điều trị bệnh. Ví dụ như tập dưỡng sinh, đi bộ, yoga, thiền định,...
• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa đối với những trương hợp tiến hành điều trị bệnh tại nhà. Tuyệt đối không được lạm dụng thuốc Tây, thay vào đó bạn có thể sử dụng các mẹo trị bệnh đơn giản được lưu truyền trong dân gian như uống bột nghệ và mật ong, uống nha đam tươi,...

Khi có các dấu hiệu của bệnh, bạn cần tiến hành thăm khám chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân, xác định mức độ bệnh trạng để có hướng xử lý đúng cách. Hầu hết các trường hợp bị xuất huyết tiêu hóa đều phải tiến hành cầm máu để ngăn chặn tình trạng mất máu quá nhiều gây sốc. Khi bệnh đã được kiểm soát, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị dứt điểm nguyên căn gây ra bệnh.

Một số biện pháp xử lý y khoa khi bị xuất huyết tiêu hóa là:

+ Truyền dịch, truyền máu: Được chỉ định áp dụng đối với những trường hợp bị mất máu quá nhiều với chỉ số hemoglobin ít hơn 70 – 80 g/L. Mục đích của việc truyền dịch và truyền máu là giúp phục hồi sức khỏe của người bệnh.

+ Dùng thuốc Tây y: 

• Thuốc ức chế bơm proton: Được kê đơn điều trị đối với những trường hợp bị xuất huyết tiêu hóa tại dạ dày. Thuốc có tác dụng ức chế dạ dày tăng tiết dịch vị tiêu hóa, hạn chế gây tổn thương đến lớp niêm mạc dạ dày. Các loại thuốc được dùng phổ biến là omeprazole, octreotide,…
• Thuốc prokinetics: Được kê đơn điều trị đối với những trường hợp bị chảy máu quá nhiều và chuẩn bị tiến hành nội soi. Thuốc có tác dụng loại bỏ các cục máu đông và thực phẩm dư thừa bên trong lòng mạch giúp ổn định lại hoạt động của dạ dày. Thường dùng là metoclopramide, erythromycin,…

+ Can thiệp ngoại khoa

• Dùng ống thông khí cầu thực quản: Được chỉ định thực hiện đối với những trường hợp xuất huyết tiêu hóa do giãn tĩnh mạch thực quản.
• Nội soi can thiệp: Được chỉ định thực hiện trong vòng 24 giờ với những người bị xuất huyết tiêu hóa với mức độ nghiêm trọng. Khi nội soi bác sĩ sẽ áp dụng một số biện pháp can thiệp giúp ngăn chặn tình trạng chảy máu tiếp tục diễn ra. Ví dụ như  tiêm chất gây đông máu, đốt tia laser, đốt điện, thắt vòng cao su tại mạch máu bị tổn thương,...

• Phác đồ điều trị xuất huyết tiêu hóa trên

• Chế độ ăn cho người xuất huyết tiêu hóa