Mỏi Cổ
Mỏi cổ là tình trạng thường gặp do ảnh hưởng từ thói quen vận động sai tư thế, bị chấn thương vùng cổ, do lão hóa, do tác động của bệnh lý,… Mỏi cổ có thể khởi phát ở nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Nếu tình trạng này diễn ra với mức độ nhẹ bạn có thể tự cải thiện tại nhà, còn với trường hợp nghiêm trọng hơn thì nên thăm khám và điều trị chuyên khoa.
Định nghĩa
Vùng cổ được cấu tạo với hơn 20 nhóm cơ liên kết với nhau. Chức năng chính của các nhóm cơ này là giữ cổ thẳng đứng và thực hiện các cử động ở đầu. Mỏi cổ là tình trạng xảy ra khá phổ biến và bất kỳ ai cũng có thể mắc phải. Nguyên nhân chính gây mỏi cổ là do hệ thống cơ, dây chằng hoặc mô mềm tại cơ quan này bị chèn ép quá mức và dẫn đến tổn thương.
Thông thường, tình trạng mỏi cổ sẽ xảy ra khi cơ vai hoặc cơ thang bị căng giãn quá mức. Cơ vai là nhóm cơ nằm dọc ở hai bên cổ, kéo dài từ cột sống cổ đến xương bả vai. Chức năng chính của nhóm cơ này là hỗ trợ thực hiện động tác uốn cong hoặc xoay cổ sang một bên. Cơ thang là nhóm cơ có hình thang, cơ bắt đầu từ đáy hộp sọ kéo dài cho đến nửa lưng về phía sau cơ thể. Chức năng chính của nhóm cơ này là tạo điều kiện để thực hiện động tác ngửa đầu, nhìn lên trên,…
Khi bị mỏi cổ bạn sẽ có triệu chứng đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội tại vùng cổ, cổ phát ra âm thanh khi vận động, gặp khó khăn khi thực hiện các vận động thông thường. Mỏi cổ thường diễn ra với mức độ không quá nghiêm trọng và có thể tự cải thiện sau vài ngày. Nhưng nếu để tình trạng này diễn ra kéo dài sẽ khiến chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng và gây suy nhược cơ thể. Ở trường hợp này, bạn cần thăm khám để xác định nguyên nhân và được hướng dẫn điều trị đúng cách.
Nguyên nhân
Tình trạng mỏi cổ có thể xảy ra do tác động từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định chính xác nguyên nhân sẽ giúp bạn lựa chọn được phương pháp điều trị bệnh phù hợp nhất. Dưới đây là tổng hợp các nguyên nhân gây mỏi cổ thường gặp bạn có thể tham khảo:
Ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt
Ở trường hợp mỏi cổ diễn ra với mức độ không quá nghiêm trọng và có thể tự cải thiện thì rất có thể là do ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt hàng ngày. Cụ thể là:
- Tư thế vận động xấu: Mỏi cổ có thể xảy ra do nếu bạn có thói quen sinh hoạt sai tư thế như ngồi máy tính trong thời gian dài, cúi gập cổ khi dùng điện thoại, sử dụng tai và vai giữ điện thoại, kê gối quá cao khi ngủ,… Điều này đã khiến cho nhóm cơ gân ở cổ bị căng giãn quá mức và gây mỏi cổ ở nhiều mức độ khác nhau.
- Chấn thương vùng cổ: Té ngã khiến vùng cổ bị va chạm đột ngột cũng là nguyên nhân gây căng cơ và mỏi cổ. Tình trạng này thường xảy ra khi vùng cổ bị chấn thương khi chơi thể thao, tai nạn xe cộ, tai nạn lao động, tai nạn ô tô,…
- Vận động cổ quá mức: Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mỏi cổ thường gặp. Vận động cổ quá mức sẽ khiến nhóm cơ ở cổ bị căng giãn và gây đau mỏi. Nguyên nhân gây mỏi cổ này thường xảy ra ở vận động viên chơi các môn thể thao có cường độ mạnh như đá bóng, tennis,…
- Do tuổi tác: Mỏi cổ là tình trạng rất dễ xảy ra ở những người đã bước qua độ tuổi trung niên hoặc người cao tuổi. Tuổi tác càng cao thì quá trình lão hóa xương khớp diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Điều này đã khiến cho hệ thống xương khớp yếu dần và gặp phải một số vấn đề thường gặp như đau nhức, ê mỏi, tê bì,….
Dấu hiệu của bệnh lý
Nếu tình trạng mỏi cổ diễn ra kéo dài kèm theo một số triệu chứng bất thường thì rất có thể đây là dấu hiệu của một số bệnh lý xương khớp mãn tính thường gặp. Ví dụ như:
- Thoái hóa cột sống cổ: Bệnh khởi phát do ảnh hưởng bởi quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể hoặc là do một số chấn thương cột sống nhưng không điều trị dứt điểm. Đây là hiện tượng cột sống bị suy yếu dần và hoạt động không còn ổn định như trước. Điều này đã làm gia tăng áp lực lên các cơ quan xung quanh và hình thành nên các cơn đau mỏi vùng cổ.
- Thoát vị đĩa đệm cổ: Bệnh khởi phát khi đĩa đệm phần cổ bị phồng lồi gây rách bao xơ và thoát ra khỏi vị trí ban đầu. Lúc này, chúng sẽ chèn ép lên các rễ thần kinh xung quanh và gây ra triệu chứng đau nhức, mỏi cổ và giảm khả năng vận động.
- Hội chứng đau vai gáy: Hội chứng đau vai gáy thường xảy ra ở những người có tính chất công việc phải ngồi một chỗ trong thời gian dài, điển hình là dân văn phòng. Hội chứng này khởi phát khi dây thần kinh ở vùng cổ vai gáy bị chèn ép quá mức, gây rối loạn hoạt động và hình thành nên các cơn đau mỏi, tê bì.
- Gai cột sống: Gai cột sống là dấu hiệu cho thấy cột sống đang bị thoái hóa. Gai xương được hình thành do sự lắng đọng bất thường của canxi tại cột sống. Theo thời gian gai xương này sẽ phát triển lớn dần, gây chèn ép lên mô mềm xung quanh và hình thành nên cơn đau nhức hoặc đau mỏi vùng cổ.
Chăm sóc tại nhà
Khi bị mỏi cổ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bạn có thể áp dụng một số biện pháp cải thiện tại nhà như chườm nóng, chườm lạnh, điều chỉnh lại tư thế vận động,… Đây là mẹo giảm đau khá an toàn và hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể yên tâm áp dụng.
+ Điều chỉnh tư thế ngồi, nằm và ngủ
Tình trạng mỏi cổ rất dễ khởi phát nếu bạn có thói quen ngồi làm việc sai tư thế, nằm gối quá cao, nằm co người,… Để cải thiện, bạn cần phải điều chỉnh lại tư thế nằm và ngồi sao cho phù hợp. Cụ thể là:
- Ngồi thẳng lưng vai ngang và giữ thẳng cổ, hai chân cần để thẳng và song song với nhau. Sử dụng bàn ghế làm việc phù hợp với chiều cao để tạo cảm giác thoải mái nhất. Đứng lên đi lại sau 45 phút làm việc giúp tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn.
- Sử dụng gối nằm có chiều cao vừa phải và làm bằng chất liệu mềm. Tư thế ngủ thích hợp nhất là nằm ngửa giúp cân bằng lực lên cột sống cổ và vai, tránh tư thế ngủ nghiêng dễ gây mỏi cổ và đau nhức.
+ Chườm nóng hoặc chườm lạnh
Khi bị mỏi cổ gây ảnh hưởng đến khả năng vận động, bạn có thể áp dụng biện pháp chườm nóng hoặc chườm lạnh để cải thiện. Cách thực hiện khá đơn giản, bạn chỉ cần cho nước ấm hoặc đá lạnh vào túi chườm rồi dùng để chườm lên vùng cổ bị đau mỏi. Thực hiện trong khoảng 15 phút bạn sẽ thấy triệu chứng mỏi cổ dần thuyên giảm. Dựa vào nguyên nhân gây mỏi cổ mà bạn hãy lựa chọn phương pháp chườm sao cho phù hợp. Cụ thể là:
- Chườm ấm: Thường được áp dụng đối với những trường hợp mỏi cổ do vận động sai tư thế hoặc kê gối quá cao khi ngủ. Chườm ấm có tác dụng kích thích tuần hoàn máu đến cổ, làm giãn dây chằng và thư giãn cơ.
- Chườm lạnh: Thường được áp dụng đối với những trường hợp mỏi cổ do chấn thương kèm theo các triệu chứng như đau nhức và sưng đỏ. Sau khi chườm lạnh giảm đau, bạn có thể kết hợp với chườm ấm để nâng cao hiệu quả mang lại.
+ Dùng miếng dán giảm đau
Trường hợp mỏi cổ do căng cơ, bạn có thể sử dụng miếng dán giảm đau để cải thiện. Thành phần dược tính trong miếng dán mang lại hiệu quả giảm đau nhức và sưng viêm khá an toàn. Nhưng sau 3 – 5 ngày sử dụng mà tình trạng này vẫn không thuyên giảm thì bạn nên tìm đến phương pháp điều trị khác phù hợp hơn.
+ Cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi
Tình trạng mỏi cổ thường khởi phát ở những người phải làm việc với máy tính trong thời gian dài. Đồng thời, làm việc quá sức còn khiến bạn bị căng thẳng đầu óc và làm cho tình trạng mỏi cổ trở nên nghiêm trọng hơn.
Để cải thiện, bạn nên điều chỉnh lại thời gian làm việc và nghỉ ngơi sao cho cân bằng và phù hợp. Nghỉ ngơi sẽ hạn chế gây áp lực lên cột sống cổ và cơ cổ, giúp các cơ quan này được thư giãn và có thời gian phục hồi.
+ Tập thể dục mỗi ngày
Tập thể dục là một trong những phương pháp hỗ trợ điều trị mỏi cổ cũng như các bệnh lý về xương khớp khác khá hiệu quả. Tập luyện sẽ giúp ổn định cấu trúc cột sống, cải thiện độ linh hoạt xương khớp, tăng cường sức khỏe cơ và giảm mức độ chèn ép lên rễ thần kinh. Tập luyện đúng cách và đều đặn mỗi ngày còn giúp đẩy lùi quá trình thoái hóa, giúp xương khớp luôn khỏe mạnh và linh hoạt.
Để giảm đau mỏi cổ và phòng ngừa bệnh lý xương khớp, bạn nên dành từ 20 – 30 phút mỗi ngày để tập thể dục. Nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga, bài tập cho vùng cổ – vai – gáy. Không nên tập luyện quá sức hay tập nặng, gây áp lực nhiều lên cơ xương khớp và khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Triệu chứng
Mỏi cổ có thể xảy ra với nhiều mức độ khác nhau. Thông thường, mỏi cổ chỉ diễn ra ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, có thể tự cải thiện thông qua việc điều chỉnh lại thói quen sinh hoạt hàng ngày. Nhưng nếu bệnh chuyển biến nặng sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng vận động của cổ. Bạn có thể nhận biết tình trạng mỏi cổ thông qua các triệu chứng điển hình sau đây:
- Xuất hiện cơn đau tập trung ở vùng sau gáy hoặc một phần cổ. Cơn đau diễn ra âm ỉ và kéo dài dai dẳng, nhiều trường hợp còn gây ảnh hưởng đến những vùng lân cận.
- Khi về đêm, cơn đau sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khiến người bệnh bị mất ngủ hoặc ngủ không ngon giấc
- Cổ bị nhức mỏi khi người bệnh cử động hoặc thực hiện một số hoạt động sống hàng ngày. Nhưng nếu nghỉ ngơi thì tình trạng này sẽ thuyên giảm.
- Khi vùng cơ cổ bị viêm hoặc chấn thương sẽ gây ra triệu chứng co thắt cơ cổ hoặc cơ của các vùng lân cận.
- Cứng cổ gây khó khăn khi di chuyển cổ, nếu người bệnh cố gắng vận động cổ sẽ khiến tình trạng mỏi trở nên nghiêm trọng hơn.
Tình trạng mỏi cổ có thể diễn ra kéo dài trong vài ngày rồi thuyên giảm dần. Nhưng cũng có nhiều trường hợp bệnh trở nặng rồi chuyển biến sang giai đoạn mãn tính. Lúc này, bắt buộc bạn phải thăm khám chuyên khoa để được chẩn đoán và lên phác đồ điều trị phù hợp.
Điều trị
Cần đến bệnh viện thăm khám chuyên khoa nếu rơi vào những trường hợp sau đây:
- Mỏi cố kéo dài và không thể tự khỏi thông qua việc điều chỉnh lại thói quen sinh hoạt hàng ngày.
- Cứng cổ, tê bì và đau nhức nhiều. Cơn đau lan rộng đến các vùng xung quanh như bả vai, cánh tay, lưng trên.
- Đau mỏi cổ kèm theo triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, đau đầu và rối loạn cảm giác
Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán bệnh thông qua các biện pháp như hỏi tiền sử bệnh lý và thói quen sinh hoạt hàng ngày, khám sức khỏe tổng quát và kiểm tra phạm vi chuyển động cổ. Sau đó, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh thực hiện thêm một số xét nghiệm cần thiết để có thể đưa ra chẩn đoán chính xác như chụp x-quang, chụp cộng hưởng từ hoặc chụp cắt lớp vi tính. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ có chẩn đoán chính xác về nguyên nhân gây mỏi cổ cũng như mức độ tổn thương tại cơ quan này, sau đó lên phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Thông thường, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh sử dụng một số loại thuốc trong Tây y để cải thiện triệu chứng của bệnh như thuốc chống viêm, thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ,… Khi dùng thuốc, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo đúng hướng dẫn sử dụng của bác sĩ chuyên khoa để tránh phát sinh tác dụng phụ không mong muốn. Với những trường hợp mỏi cổ mãn tính, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện thêm một số liệu pháp sau đây để hỗ trợ điều trị bệnh:
- Vật lý trị liệu: Hai liệu pháp vật lý trị liệu được áp dụng phổ biến là kéo giãn cơ và tập luyện theo hướng dẫn của chuyên gia. Mục đích của các liệu pháp trị liệu này là cải thiện sức khỏe cơ cổ giúp chúng hoạt động linh hoạt hơn và hạn chế gây áp lực lên cột sống.
- Xoa bóp: Xoa bóp có tác dụng thả lỏng và thư giãn cơ, kích thích tuần hoàn máu đến vùng cổ giúp chữa lành tổn thương tại cơ quan này và hỗ trợ cải thiện tình trạng mỏi cổ.
- Châm cứu: Châm cứu sẽ tác động lên các huyệt vị có liên quan để cải thiện tình trạng mỏi cổ, viêm đau và cứng cổ. Châm cứu cần được thực hiện bởi những người có chuyên môn để tránh gây nguy hiểm đến sức khỏe.
Phòng ngừa
Mỏi cổ rất dễ khởi phát sau khi cổ bị chấn thương hoặc do ảnh hưởng từ các thói quen sinh hoạt xấu hàng ngày. Để phòng ngừa, bạn cần điều chỉnh lại thói quen sinh hoạt hàng ngày của bản thân sao cho phù hợp. Cụ thể là:
- Thường xuyên thực hiện các bài tập giãn cơ hoặc tư thế yoga giãn cơ giúp cải thiện độ linh hoạt của cơ cổ và giảm mỏi cổ. Tập luyện đúng cách còn giúp bạn phòng ngừa được một số bệnh lý tại đốt sống cổ như thoái hóa, thoát vị đĩa đệm,…
- Trước khi chơi thể thao bạn cần khởi động làm nóng cơ và khớp để tránh các chấn thương không mong muốn. Khi mới bắt đầu chơi một bộ môn thể thao mới, bạn nên thực hiện các động tác nhẹ nhàng rồi tăng dần độ khó lên.
- Chú ý điều chỉnh các tư thế hoạt động sao cho đúng để tránh gây áp lực không tốt lên cột sống và giảm nguy cơ thoái hóa. Ví dụ như ngồi thẳng lưng, khuân vác vật nặng đúng tư thế, không nên cúi gập đầu, ngủ đúng tư thế,…
- Nếu mắc các bệnh lý như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ, hội chứng đau vai gáy,… Người bệnh cần thăm khám và điều trị chuyên khoa giúp kiểm soát tốt bệnh lý. Tránh để bệnh tiến triển nặng gây đau mỏi cổ kéo dài.
Trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về tình trạng mỏi cổ bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Mỏi cổ và triệu chứng không quá nghiêm trọng nhưng dễ tái phát và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Vì thế, khi có dấu hiệu của bệnh bạn cần chủ động trong việc điều trị và phòng ngừa tái phát. Nếu nghi ngờ bị mỏi cổ do bệnh lý, bạn cần thăm khám và điều trị chuyên khoa để tránh các rủi ro không mong muốn.