Đau Sau Gáy Cổ
Đau sau gáy cổ gây ra tình trạng đau âm ỉ hoặc đau nhói từng cơn ở vùng gáy cổ hoặc nửa đầu phía sau. Đây có thể là triệu chứng của bệnh lý xương khớp, cần được điều trị đúng cách ngay từ sớm để tránh phát sinh biến chứng.
Định nghĩa
Đau sau gáy cổ được xác định là đau nhức xảy ra ở vùng gáy cổ và nửa đầu phía sau. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này nhưng phổ biến nhất là do mắc phải các bệnh lý liên quan đến cột sống cổ. Dựa vào nguyên nhân gây đau cũng như tổn thương thực thể tại khu vực này mà cơn đau có thể xảy ra âm ỉ, đau nhói hay đau dai dẳng kéo dài. Ở một số trường hợp sẽ có thêm cảm giác tê bì và co cứng cơ rất khó chịu.
Nguyên nhân
Cơn đau khi xuất hiện ở vùng sau gáy cổ thường phát triển lan rộng đến các cơ quan xung quanh khiến người bệnh gặp khó khăn khi vận động. Đôi khi sẽ gây ra tình trạng chóng mặt, mệt mỏi và suy nhược cơ thể. Bác sĩ chuyên khoa cho biết, tình trạng đau sau gáy cổ rất dễ xảy ra do các tác nhân cơ học sau đây:
- Triệu chứng đau sau gáy cổ rất dễ khởi phát sau khi vùng cổ bị chấn thương do té ngã, va đập, vận động sai tư thế,... Chấn thương sẽ khiến khớp xương và mô mềm xung quanh bị tổn thương, gây ra triệu chứng đau nhức khá khó chịu. Bạn có thể nhận biết ra tình trạng chấn thương vùng cổ thông qua các dấu hiệu như khu vực chấn thương bị bầm tím, đau nhức lan rộng từ cổ xuống cánh tay, cứng cổ,...
- Một số thói quen sinh hoạt thiếu khoa học làm gia tăng nguy cơ bị đau sau gáy cổ là lười vận động, bẻ cổ đột ngột và thường xuyên, lao động quá sức, ngửa hoặc cúi đầu quá lâu, mang vác vật nặng, cúi đầu khi quan sát máy tính, duy trì một tư thế làm việc trong thời gian dài,...
- Tình trạng đau sau gáy cổ cũng có thể xảy ra khi bạn bị căng thẳng kéo dài. Căng thẳng sẽ kích thích một số phản ứng trên cơ thể và gây ra tình trạng co cơ. Lúc này, bạn sẽ có triệu chứng đau mỏi cổ gáy và co cứng cơ ở mức độ cấp tính.
Đau sau gáy cổ do nguyên nhân cơ học được đánh giá là không quá nguy hiểm, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà.
Chăm sóc tại nhà
Khi cơn đau khởi phát ở mức độ nhẹ do nguyên nhân cơ học gây ra, bạn có thể áp dụng các mẹo giảm đau đơn giản tại nhà như xoa bóp, chườm lạnh, chườm nóng,... Đây là những cách giảm đau khá đơn giản, an toàn và rất dễ thực hiện. Bạn có thể tiến hành theo hướng dẫn bên dưới đây:
- Xoa bóp nhẹ nhàng khu vực bị đau nhức từ 5 - 10 phút giúp kích thích tuần hoàn máu đến khu vực bị tổn thương. Từ đó, triệu chứng đau nhức, tê bì và cứng khớp sẽ được cải thiện.
- Dành thời gian để nghỉ ngơi nếu bị đau nhiều giúp giảm căng thẳng ở khu vực này. Sau khi triệu chứng đau nhức đã thuyên giảm, nên tiến hành vận động nhẹ nhàng để tránh bị cứng khớp.
- Tiến hành chườm nóng hoặc chườm lạnh để cải thiện triệu chứng đau nhức, viêm sưng, tê bì,... Nên tiến hành chườm lạnh với những trường hợp đau do nguyên nhân cơ học. Chườm nóng có thể áp dụng với cả trường hợp đau nhức do nguyên nhân cơ học và bệnh lý.
- Thực hiện một số bài tập kéo giãn vùng cổ để phòng ngừa và cải thiện triệu chứng đau nhức. Khi tập luyện, quá trình tuần hoàn máu sẽ diễn ra tốt hơn, giúp đẩy lùi triệu chứng đau nhức và cứng khớp.
Biểu hiện bệnh lý
Nếu tình trạng đau sau gáy cổ xảy ra kéo dài mà không phải do các nguyên nhân cơ học ở trên thì khả năng cao là do bệnh lý. Ở trường hợp này, bạn tuyệt đối không được chủ quan trong việc thăm khám và điều trị để tránh phát sinh ra các biến chứng nguy hiểm khác. Một số bệnh lý gây đau sau gáy cổ thường gặp là:
- Thoát vị đĩa đệm cổ: Bệnh thường khởi phát sau một chấn thương tại vùng cổ. Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng đĩa đệm bị tổn thương, khiến nhân nhầy ở bên trong bị thoát ra khỏi vị trí ban đầu. Với những trường hợp nặng, thoát vị đĩa đệm sẽ gây hẹp ống sống, chèn ép lên tủy sống và dây thần kinh. Lúc này, người bệnh sẽ có triệu chứng đau nhức nhiều ở vùng sau gáy cổ kèm theo co cứng cơ. Ngoài ra, khối thoát vị còn có thể cản trở quá trình lưu thông máu lên não và gây ra triệu chứng đau nửa đầu, thiếu máu não, hoa mắt, chóng mặt,...
- Gai đôi cột sống cổ: Gai đôi cột sống là bất thường về cột sống được hình thành trong quá trình còn là bào thai nên được xem là bệnh lý bẩm sinh. Gai đôi cột sống cổ khiến quá trình lưu thông máu từ tim lên não bộ bị cản trở và ngược lại, điều này đã kích thích khởi phát triệu chứng đau nhức ở vùng đầu và sau gáy cổ. Ngoài ra, người bệnh còn có thêm triệu chứng liệt cơ tay, co giật, lệch vai,... Khi bị đau sau gáy cổ do bệnh gai đôi cột sống cổ, bạn cần được điều trị y tế càng sớm càng tốt để tránh phát sinh biến chứng.
- Thoái hóa cột sống cổ: Đây được xem là nguyên nhân gây ra tình trạng đau sau gáy cổ thường gặp nhất. Thoái hóa cột sống cổ xảy ra do ảnh hưởng từ quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Đặc trưng của bệnh lý này là gây tổn thương đến các cơ quan cấu thành cột sống cổ như đĩa đệm, đốt sống cổ, sụn, dây chằng,... Lúc này, người bệnh sẽ có các triệu chứng như đau đầu, đau sau gáy cổ, cứng cổ, đau mỏi cánh tay,...
- Lao cột sống cổ: Lao cột sống còn được gọi với cái tên khác là mục xương ống, đây cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng đau sau gáy cổ. Lao cột sống cổ khởi phát khi vi khuẩn lao tấn công và gây tổn thương đến cột sống. Khi mới khởi phát, bệnh chỉ gây tổn thương đến một hoặc hai đốt sống liền kề. Sau khi đã trải qua giai đoạn tiến triển, tổn thương sẽ lan rộng đến các khoang đĩa đệm liền kề. Một số triệu chứng mà bạn phải đối mặt khi bị lao cột sống cổ là đau sau gáy cổ, đau kèm theo co giật, áp xe hầu họng, teo cơ, vẹo cổ, nói lắp, sốt nhẹ,... Đây là bệnh lý nguy hiểm nhưng vẫn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm.
- Viêm khớp vai: Viêm khớp vai cũng có thể gây ra tình trạng đau sau gáy cổ nhưng rất ít gặp. Bệnh lý này khiến hoạt động của vùng cổ vai gáy bị mất đi tính ổn định và kích hoạt khởi phát cơn đau. Cơn đau do viêm khớp vai gây ra thường nghiêm trọng theo thời gian và nhanh chóng lan rộng đến vùng sau gáy cổ đầu. Ngoài ra, người bệnh còn phải đối mặt với tình trạng cứng cổ và cứng khớp vai, tê cánh tay,... Bạn có thể cải thiện bệnh lý này bằng cách dùng thuốc hoặc thực hiện các bài tập vận động ở vùng cổ và vai.
- Đau đầu vận mạch: Đau sau gáy cổ cũng là một trong những triệu chứng của bệnh đau đầu vận mạch. Bệnh lý này khởi phát khi nồng độ chất dẫn truyền trong mạch máu não bị rối loạn. Lúc này, người bệnh sẽ có triệu chứng đau đầu sau gáy ở mức độ dữ dội. Cơn đau có thể lan rộng đến vùng gáy cổ và thái dương, kèm theo triệu chứng buồn nôn và chóng mặt.
Điều trị
Khi bị đau sau gáy cổ, bạn nên thăm khám chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân. Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán bệnh thông qua việc kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng. Sau khi đã đưa ra chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào đó để lên phác đồ điều trị sao cho phù hợp. Với những trường hợp đau sau gáy cổ do nguyên nhân cơ học, bạn có thể áp dụng các biện pháp giảm đau tại nhà. Sau 3 ngày chăm sóc mà tình trạng đau nhức không thuyên giảm thì sẽ tiến hành điều trị y tế.
Hiện tại, y học hiện đại có rất nhiều phương pháp điều trị bệnh đau sau gáy cổ như dùng thuốc Tây y, vật lý trị liệu, phẫu thuật,... Dựa vào mức độ bệnh trạng ở từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
+ Dùng thuốc Tây y
Thuốc Tây y được kê đơn điều trị nhằm mục đích giảm đau, giúp người bệnh có thể thực hiện các hoạt động sống một cách bình thường. Việc dùng thuốc điều trị cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để tránh phát sinh tác dụng phụ gây hại đến sức khỏe. Các loại thuốc thường dùng là:
- Thuốc giảm đau thông thường: Dùng để cải thiện triệu chứng đau nhức ở mức độ nhẹ hoặc đau nhức do nguyên nhân cơ học.
- Thuốc kháng viêm không steroid: Kê đơn với những trường hợp bị đau sau gáy cổ do viêm hoặc có kèm theo biểu hiện viêm.
- Thuốc Corticosteroid: Thường được sử dụng để điều trị ngắn hạn với những trường hợp bị viêm đau cấp tính. Loại thuốc này có thể sử dụng thông qua đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
- Thuốc giãn cơ: Được kê đơn với những trường hợp khởi phát cơn đau nhức do căng cơ quá mức. Thuốc có tác dụng làm giãn cơ và cải thiện tình trạng cứng cơ, từ đó triệu chứng đau nhức sẽ dần thuyên giảm.
- Thuốc chống động kinh: Nếu bị đau nhức do ổn thương dây thần kinh, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị bằng thuốc chống động kinh. Tác dụng của loại thuốc này là giảm đau và xoa dịu tổn thương tại dây thần kinh.
- Thuốc chống trầm cảm: Kê đơn điều trị với những trường hợp bị đau nhức do căng thẳng kéo dài. Tác dụng của thuốc là giảm đau, an thần và giúp người bệnh ngủ ngon hơn.
- Thuốc kháng lao: Được chỉ định sử dụng với những trường hợp bị đau sau gáy cổ do lao cột sống. Tác dụng chính của thuốc kháng lao là ức chế hoạt động và dần loại bỏ vi khuẩn lao.
+ Vật lý trị liệu
Mục đích của việc thực hiện vật lý trị liệu là giảm đau nhức, cải thiện sức mạnh cơ cổ, tăng khả năng vận động cũng như phạm vi chuyển động của vùng cổ. Một vài phương pháp vật lý trị liệu trong y khoa còn có tác dụng kích thích tuần hoàn máu diễn ra bên trong cơ thể, hỗ trợ chữa lành tổn thương tại cột sống. Thông thường, phương pháp này sẽ được áp dụng kết hợp với việc dùng thuốc Tây y để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất. Lúc này, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ bệnh trạng để lên chương trình vật lý trị liệu sao cho phù hợp.
+ Phẫu thuật
Đây là phương pháp điều trị được áp dụng cuối cùng khi tất cả các phương pháp trị bệnh khác đều không mang lại hiệu quả tích cực. Thông thường, phẫu thuật sẽ được tiến hành với những trường hợp sau đây:
- Bệnh chuyển biến nặng, không đáp ứng điều trị bằng phương pháp bảo tồn.
- Bệnh gây tổn thương đến cột sống ở mức độ nặng và không thể tự phục hồi
- Người bệnh bị đau nhức kèm theo tê yếu chi khiến khả năng vận động bị suy giảm nghiêm trọng.
Dựa vào nguyên nhân cũng như tổn thương ở từng trường hợp cụ thể mà mục đích phẫu thuật sẽ có sự khác nhau. Ví dụ như thay đĩa đệm nhân tạo, điều chỉnh ống sống, giải nén thần kinh và tủy sống,...
Phòng ngừa
Đau sau gáy cổ khiến người bệnh gặp phải rất nhiều phiền toái trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Để phòng ngừa tình trạng này thì bạn cần phải lưu ý những điều sau đây:
- Thận trọng khi tham gia các hoạt động sống hàng ngày, điều chỉnh lại tư thế sinh hoạt hàng ngày sao cho phù hợp để tránh các chấn thương không mong muốn. Ví dụ như không mang vác vật nặng, không cúi sát khi nhìn vào màn hình máy tính,...
- Luôn duy trì tinh thần ổn định và thoải mái, tránh bị căng thẳng kéo dài. Bạn có thể kiểm soát căng thẳng bằng cách cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi, dàn trải công việc đều khắp cả ngày, nghe nhạc hoặc tiến hành thư giãn khi thấy căng thẳng,...
- Trong giờ làm việc, nên thường xuyên vận động vùng vai cổ giúp tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn. Tránh duy trì một tư thế tĩnh trong thời gian dài. Khi nằm ngủ, nên sử dụng gối kê mềm và có độ cao vừa phải, không sử dụng gối quá cao và cứng.
- Dành khoảng 30 phút mỗi ngày để tập luyện thể dục thể thao giúp nâng cao thể trạng và sức khỏe hệ xương khớp. Nên khởi động kỹ các khớp trước khi vận động để tránh bị chấn thương.
- Chế độ ăn uống hàng ngày cần bổ sung đầy đủ các khoáng chất tốt cho xương như canxi, vitamin D, magie, photpho,... Hạn chế tiêu thụ đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm quá ngọt hoặc quá mặn, đồ uống có cồn và chất kích thích.
- Thăm khám chuyên khoa để được hướng dẫn xử lý với những trường hợp bị đau sau gáy cổ do chấn thương nặng. Thăm khám sức khỏe xương khớp định kỳ giúp sớm phát hiện tổn thương và bệnh lý để có thể đưa ra biện pháp can thiệp đúng cách ngay từ sớm.
Bài viết trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về tình trạng đau sau gáy cổ bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Hy vọng, chúng sẽ giúp ích cho bạn trong việc sớm phát hiện ra bất thường để có thể đưa ra phương án điều trị kịp thời. Nếu bị đau sau gáy cổ do bệnh lý, bạn không được chủ quan trong việc điều trị y tế để tránh phát sinh biến chứng.