Đau Vai Gáy
Đau vai gáy thường khởi phát do ảnh hưởng bởi thói quen sinh hoạt thiếu khoa học của nhiều hoặc do tác động từ các bệnh lý xương khớp mãn tính. Các triệu chứng của bệnh như đau nhức, tê bì, nóng rát,... khiến người bệnh cảm thấy rất khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Để hiểu rõ hơn về bệnh lý này, bạn hãy cùng tôi theo dõi bài viết bên dưới đây.
Định nghĩa
Đau vai gáy xảy ra khi vùng xương vai - gáy - cổ bị tổn thương. Đây là hiện tượng xương khớp bị cứng lại gây khó cử động do co rút khớp vai và sưng lớp mô. Nếu người bệnh kiên trì vận động sẽ khiến khớp xương va chạm với nhau và phát ra tiếng động răng rắc. Lúc này, cơn đau sẽ diễn ra kéo dài với mức độ cấp tính. Đau vai gáy có thể xảy ra ở vùng vai trái, vai phải hoặc cả hai vai.
- Nguyên nhân chính hình thành nên cơn đau vai gáy bên phải là do thói quen duy trì một tư thế trong thời gian dài, bưng vác vật nặng trên vai quá lâu,... Các thói quen này đã khiến cơ xương bị chèn ép và gây ra cơn đau. Thông thường, tay phải sẽ hoạt động nhiều hơn tay trái nên nên vùng vai phải dễ bị tổn thương và hình hành cơn đau hơn.
- Còn tình trạng đau nhức xảy ra ở vùng vai gáy trên trái thì rất có thể là do ngủ sai tư thế, ngồi lâu, thời tiết chuyển biến lạnh,... Ở trường hợp này, bạn có thể dễ dàng kiểm soát triệu chứng của bệnh thông qua cách thay đổi lối sống và sinh hoạt hàng ngày.
Chuyên gia xương khớp cho biết, đau vai gáy là tình trạng xảy ra khá phổ biến và có thể gặp ở mọi đối tượng. Thống kê y khoa cho biết, có khoảng 80% người đã từng bị đau vai gáy ít nhất một lần trong đời. Đây là bệnh lý không quá nguy hiểm nhưng lại gây ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Nguyên nhân
Bệnh đau vai gáy có thể khởi phát do tác động từ nhiều yếu tố khác nhau, có cả nguyên nhân cơ học và bệnh lý xương khớp. Việc nắm rõ được nguyên nhân gây ra bệnh sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa cũng như đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các nguyên nhân gây đau vai gáy thường gặp bạn có thể tham khảo:
- Chấn thương: Cột sống cổ bị chấn thương do tai nạn giao thông, tai nạn nghề nghiệp, va chạm mạnh,... mà không được điều trị dứt điểm sẽ để lại di chứng là đau nhức vùng vai gáy dai dẳng. Cơn đau thường sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh cử động mạnh hoặc vào thời điểm giao mùa trong năm.
- Tính chất công việc: Đau vai gáy rất dễ khởi phát ở những người có tính chất công việc phải ngồi một tư thế trong thời gian dài như tài xế, thợ may, nhân viên văn phòng,... Hoặc những người lao động nặng nhọc, thường xuyên khuân vác vật nặng,...
- Hoạt động không đúng tư thế: Các tư thế hoạt động dễ gây tổn thương đến vùng cổ vai gáy và gây đau nhức là ngồi gù lưng, kê gối ngủ quá cao, nghe điện thoại bằng cách kẹp điện thoại giữa tai và vai,...
- Căng thẳng, stress: Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh vai gáy phổ biến hiện nay. Căng thẳng là nguyên nhân gián tiếp gây ra sự co cứng vai và hình thành nên các cơn đau vai gáy.
- Tập luyện quá sức: Tập luyện thể thao mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe và giúp bạn phòng ngừa được rất nhiều bệnh lý xương khớp, Nhưng nếu tập luyện quá sức hoặc sai tư thế sẽ gây phản tác dụng và khởi phát bệnh đau vai gáy. Tình trạng này thường xảy ra ở những người thường xuyên chơi các bộ môn thể thao như bóng bàn, cử tạ, bơi lội,...
Nếu bị đau vai gáy kéo dài trên 1 tuần thì bạn cần phải đặc biệt chú ý, đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý liên quan đến đốt sống cổ như:
- Thoái hóa đốt sống cổ: Đây có thể là nguyên nhân gây ra bệnh đau vai gáy nhưng cũng có thể là biến chứng của bệnh đau vai gáy nặng. Đau vai gáy kéo dài sẽ khiến cho hoạt động của cơ xương bị rối loạn và đẩy nhanh tốc độ thoái hóa. Những người bị đau vai gáy do ảnh hưởng của thói quen sinh hoạt sẽ có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa đốt sống cổ cao hơn bình thường.
- Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Đây là bệnh lý xương khớp thường gặp và là nguyên nhân gây ra tình trạng đau vai gáy phổ biến nhất. Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng nhân nhầy bên trong địa đệm bị thoát ra khỏi vòng sợi, chèn ép lên rễ thần kinh và hình thành nên cơn đau nhức.
- Đau vai gáy do gai đốt sống cổ: Gai đốt sống là sự hình thành của gai xương trên đốt sống. Khi chúng phát triển lớn sẽ chèn ép lên các cơ quan xung quanh và gây ra cơn đau nhức. Nếu bệnh diễn ra với mức độ nặng, cơn đau sẽ kéo dài xuống cánh tay và cả các đầu ngón tay.
- Bệnh lý khác: Đau vai gáy cũng có thể khởi phát do tác động của một số bệnh lý khác như vôi hóa cột sống, viêm bao khớp vai, viêm bao gân, dính khớp bả vai, viêm xoang đau vai gáy, biến đổi chức năng thần kinh,...
Chăm sóc tại nhà
Khi cơn đau nhức khởi phát ở mức độ nhẹ, bạn có thể áp dụng các mẹo trị bệnh tại nhà giúp đẩy lùi cơn đau và cảm thấy dễ chịu hơn. Đây là mẹo giảm đau có độ an toàn cao và dễ thực hiện, bạn hoàn toàn có thể yên tâm khi áp dụng tại nhà. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách thực hiện bạn có thể tham khảo:
- Chườm ấm: Nhiệt độ ấm nóng từ túi chườm khi tác động lên vùng vai gáy sẽ kích thích tuần hoàn máu, làm thư giãn cơ và mang lại hiệu quả giảm đau. Cách thực hiện khá đơn giản, bạn chỉ cần cho nước ấm vào túi chườm rồi đắp trực tiếp lên khu vực bị đau nhức. Sau 15 - 20 phút bạn sẽ thấy tình trạng đau nhức thuyên giảm đáng kể. Ngoài chườm ấm, bạn cũng có thể ngâm mình trong nước ấm vừa giúp giảm đau vừa giúp giải tỏa căng thẳng khá hiệu quả.
- Nghỉ ngơi: Khi cơn đau nhức khởi phát, tốt nhất người bệnh nên dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi giúp thả lỏng cơ và mang lại hiệu quả giảm đau. Đồng thời, nghỉ ngơi còn giúp khu vực bị tổn thương có thời gian phục hồi, tránh khiến cho tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
- Dùng thảo dược: Người bệnh cũng có thể sử dụng các loại thảo dược có tính ấm trong tự nhiên để cải thiện tình trạng đau nhức vùng vai gáy như gừng tươi, lá lốt, ngải cứu,.... Thành phần dược tính trong các loại thảo dược này khi được cơ thể hấp thụ sẽ mang lại hiệu quả thư giãn gân cơ, kích thích tuần hoàn máu và giảm đau. Cách thực hiện khá đơn giản, bạn chỉ cần sao ấm với muối rồi chườm lên vùng đau nhức hoặc sắc nước uống.
Câu hỏi thường gặp
Bệnh đau vai gáy có nguy hiểm không?
Như được nhắc ở trên, đau vai gáy có thể khởi phát do tác động từ nhiều nguyên nhân nên mức độ tổn thương để lại cũng sẽ không giống nhau. Nếu bệnh xảy ra do ảnh hưởng bởi thói quen sinh hoạt hay vận động thì có thể tự hồi phục thông qua việc điều chỉnh lại lối sống và sinh hoạt hàng ngày. Còn trường hợp đau vai gáy do bệnh lý thì việc chữa trị sẽ khó khăn và phức tạp hơn. Yêu cầu người bệnh phải kiên trì thực hiện trong thời gian dài thì bệnh mới có chuyển biến tốt. Ở trường hợp này, nếu bạn chủ quan trong việc điều trị thì bệnh sẽ chuyển biến nặng và phát sinh ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Vùng cổ chứa rất nhiều dây thần kinh và mạch máu quan trọng. Nếu tổn thương tại các cơ quan này diễn ra kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng của mạch máu, dây thần kinh và gây ra các biến chứng sau đây:
- Thiểu năng: Chức năng chính của hệ thống mạch máu vùng vai gáy là tuần hoàn máu lên não và nuôi dưỡng não bộ. Đau vai gáy kéo dài sẽ khiến mạch máu bị chèn ép và ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu. Nếu não bộ không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất trong thời gian dài sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh và gây ra các triệu chứng như rối loạn trí nhớ, rối loạn cảm xúc, đau đầu, khó ngủ,...
- Rối loạn tiền đình: Trường hợp đau vai gáy gây tắc nghẽn mạch máu sẽ khiến não bộ bị thiếu máu trầm trọng. Điều này đã tạo cơ hội cho bệnh rối loạn tiền đình khởi phát với các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, ù tai, mất cân bằng cơ thể,...
- Rối loạn thần kinh: Trường hợp đau vai gáy do bệnh lý về xương khớp, nếu không tiến hành điều trị sẽ gây chèn ép lên rễ thần kinh và khởi phát bệnh rối loạn thần kinh thực vật. Lúc này, người bệnh sẽ phải đối mặt với các triệu chứng như suy giảm trí nhớ, tăng nhịp tim, khó thở,...
- Bại liệt: Trường hợp đau vai gáy gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan nơi đây sẽ khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện các cử động thông thường. Lúc này, người bệnh sẽ có triệu chứng tê bì cánh tay, mất cảm giác cầm nắm,... Ở những trường hợp nghiêm trọng còn có thể gây bại liệt hai tay.
Triệu chứng
Đau vai gáy gây ra tình trạng cơ co cứng cục bộ và đột ngột, khiến bạn gặp khó khăn trong việc thực hiện các cử động thông thường. Thời điểm xuất hiện cơn đau rõ nét nhất là sau khi ngủ dậy và khi làm việc. Bạn có thể dễ dàng nhận biết bệnh đau vai gáy thông qua các triệu chứng điển hình sau đây:
- Đau nhức đầu: Đau nhức đầu và gáy cổ là triệu chứng đặc trưng của bệnh lý này. Khi bệnh chuyển biến nặng, cơn đau sẽ lan rộng đến đỉnh đầu. Tình trạng này thường diễn ra kéo dài dẳng và trở nên nghiêm trọng khi bạn thực hiện động tác cúi đầu xuống đất
- Đau cánh tay: Khi bệnh mới khởi phát sẽ gây ra cơn đau mỏi ở phần vai gáy. Theo thời gian, tổn thương sẽ phát triển lan rộng đến cơ cánh tay và gây ra tình trạng tê bì cánh tay. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do cánh tay không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất.
- Khó thở: Khó thở thường xảy ra ở những trường hợp đau vai gáy do chấn thương vùng cổ. Người bệnh sẽ có triệu chứng đau từng đợt mỗi khi hít vào và cảm giác như ống dẫn khí bị tắc nghẽn.
- Chóng mặt: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do ngồi máy tính quá nhiều hoặc thiếu máu lên não. Nếu người bệnh đứng lên hoặc ngồi xuống đột ngột sẽ bị choáng và mờ mắt. Thông thường, triệu chứng chóng mặt sẽ xảy ra đi kèm với đau đầu.
- Buồn nôn: Nhiều trường hợp bị đau vai gáy còn có triệu chứng nôn nao trong lồng ngực, dạ dày tiết nhiều dịch vị dẫn đến co thắt và buồn nôn
- Đau lưng: Triệu chứng này xảy ra khi vùng vai gáy bị sưng viêm gây cản trở đến quá trình lưu thông máu đến lưng. Lúc này, người bệnh sẽ có triệu chứng đau lưng âm ỉ cả ngày và không thể thực hiện các hoạt động sinh hoạt bình thường.
Cần thăm khám chuyên khoa nhanh chóng nếu có các dấu hiệu sau đây:
- Tình trạng đau nhức diễn ra kéo dài trên 1 tuần
- Dùng thuốc giảm đau nhưng không mang lại hiệu quả
- Đau nhức ngay cả khi vận động nhẹ hoặc không vận động
- Có các triệu chứng toàn thân đi kèm như nóng sốt, hoa mắt, ù tai,...
Điều trị
Nếu các triệu chứng của bệnh đau vai gáy diễn ra kéo dài và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày thì bạn cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám. Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán bệnh thông qua việc kiểm tra triệu chứng lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng như chụp x-quang, chụp CT, điện tâm đồ, xét nghiệm máu,...
Dựa vào kết quả thu được bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh lý, mức độ bệnh lý và lên phác đồ điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp điều trị bệnh đau vai gáy giúp giảm bớt tác động tiêu cực của bệnh và cải thiện khả năng vận động, bạn có thể tham khảo:
Trị đau vai gáy bằng thuốc Tây y
Khi bị đau vai gáy, hầu hết người bệnh sẽ lựa chọn sử dụng thuốc Tây y để cải thiện. Đây là phương pháp trị bệnh mang lại hiệu quả nhanh chóng và khá tiện lợi, rất thích hợp áp dụng đối với những trường hợp đau cấp tính. Tuy nhiên, dùng thuốc Tây y trị bệnh cần phải cẩn thận để tránh phát sinh tác dụng phụ gây hại đến sức khỏe. Các loại thuốc thường được kê đơn điều trị đau vai gáy là:
- Thuốc chống viêm NSAIDs: Đây là loại thuốc được ưu tiên sử dụng hiện nay, thường được kê đơn điều trị đối với những trường hợp bệnh nhẹ hoặc không đáp ứng điều trị tốt với thuốc bôi tại chỗ.
- Thuốc giảm đau thần kinh: Được kê đơn khi thuốc chống viêm và thuốc giảm đau không mang lại hiệu quả. Thường được sử dụng là Gabapentin và Pregabalin. Công dụng chính của nhóm thuốc này là cải thiện các triệu chứng có liên quan đến việc rễ thần kinh bị chèn ép như giảm đau, tê bì,....
- Thuốc giãn cơ: Loại thuốc này thường được kê đơn điều trị cho những trường hợp bị đau vai gáy có liên quan đến cột sống. Công dụng chính của thuốc là giảm trương lực cơ, kích thích tuần hoàn máu ngoại biên, giảm co cứng cơ hoặc co thắt cơ quá mức. Thường được dùng là Eperisone và Tolperisone.
- Viên uống bổ sung vitamin B: Vitamin B được kê đơn bổ sung đối với những người bị đau vai gáy do bệnh lý mãn tính. Công dụng chính của nhóm vitamin B là hỗ trợ phục hồi tế bào thần kinh và giảm co cứng cơ vùng cổ vai gáy.
Vật lý trị liệu
Bên cạnh việc dùng thuốc Tây y, người bệnh còn được bác sĩ chỉ định thực hiện kết hợp với vật lý trị liệu để quá trình điều trị nhanh chóng mang lại hiệu quả. Công dụng của việc thực hiện vật lý trị liệu là giảm đau nhức, thư giãn cơ bắp, kích thích tuần hoàn máu và cải thiện khả năng vận động. Các liệu pháp vật lý trị liệu được áp dụng phổ biến hiện nay là:
- Châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt
- Kéo giãn cột sống, bài tập vật lý trị liệu
- Điện sung, sóng ngắn, tia hồng ngoại, điện âm trị liệu
Việc thực hiện vật lý trị liệu trị bệnh cần phải có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn. Với những người đang bị đau cấp tính tại vùng vai gáy thì tuyệt đối không vận động mạnh hoặc thực hiện xoa bóp bấm huyệt trị bệnh
Can thiệp ngoại khoa
Hầu hết các trường hợp bị đau vai gáy đều đáp ứng điều trị tốt với phương pháp nội khoa. Nhưng nếu bệnh khởi phát do ảnh hưởng từ các bệnh lý mãn tính sẽ có nguy cơ tái phát cao, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và dễ phát sinh biến chứng.
Nếu bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, bác sĩ sẽ sẽ xem xét và yêu cầu người bệnh thực hiện điều trị bằng phương pháp can thiệp ngoại khoa.
Phẫu thuật thường được áp dụng đối với trường hợp khởi phát bệnh do thoát vị đĩa đệm, gai cột sống, hẹp ống sống. Phẫu thuật có tác dụng loại bỏ các yếu tố gây chèn ép lên mạch máu, rễ thần kinh, cơ bắp,... Từ đó, tình trạng đau nhức sẽ được cải thiện và phòng ngừa tái phát.
Phòng ngừa
Đau vai gáy có thể khởi phát ở mọi đối tượng và bất kỳ thời điểm nào. Để phòng tránh bệnh lý này, bạn cần điều chỉnh lại thói quen sinh hoạt và thói quen ăn uống của bản thân theo hướng tích cực. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể bạn có thể tham khảo:
- Loại bỏ các thói quen sinh hoạt gây ảnh hưởng không tốt đến vùng vai gáy và tạo cơ hội cho bệnh khởi phát như ngồi một chỗ quá lâu, ngồi sai tư thế, kê cao gối khi ngủ, xoay người đột ngột, vận động mạnh, tập luyện quá sức,...
- Với những người có tính chất công việc ngồi nhiều một chỗ như nhân viên văn phòng, thợ may, tài xế lái xe,... nên đứng lên vận động sau 45 phút làm việc giúp tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn.
- Nếu mắc các bệnh lý xương khớp như thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm,... bạn cần thăm khám chuyên khoa và điều trị đúng cách. Tránh để bệnh chuyển biến nặng và khởi phát cơn đau nhức ở vùng vai gáy.
- Thận trọng khi làm việc hoặc chơi thể thao để tránh các chấn thương tại vùng cổ. Luôn giữ cột sống thẳng khi làm việc, tránh kê cao gối khi ngủ. Có các biện pháp giữ ấm cơ thể vào những ngày trời chuyển biến lạnh, đặc biệt là vùng cổ. Loại bỏ thói quen tắm nước lạnh và tắm khuya.
- Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh vào trong thực đơn ăn uống hàng ngày như rau xanh, trái cây tươi, các loại cá béo giàu omega-3, thực phẩm giàu canxi,... Tăng cường cung cấp các yếu tố vi lượng cần thiết cho xương như canxi, magie, kali,...
- Cần hạn chế sử dụng đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, đồ ăn chiên xào nhiều dầu, chất kích thích, đồ uống có gas,... Khi chế biến món ăn cần tránh các món quá mặn và nhiều dầu mỡ.
- Dành thời gian tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày giúp cải thiện sức khỏe xương, cơ và khớp. Nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng và tập luyện vừa sức mình như yoga, đi bội,... Cần tránh các bài tập cần phải xoay cổ thường xuyên như tennis, bóng chuyền, cầu lông,...
Trên đây là những thông tin cần biết về bệnh đau vai gáy mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo. Đây là tình trạng thường gặp và có thể tự thuyên giảm chỉ sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Trường hợp bệnh tiến triển nặng, bạn cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh và hướng dẫn dùng thuốc điều trị đúng cách.