Đau Dây Thần Kinh Vai Gáy
Đau dây thần kinh vai gáy thường xảy ra do rễ thần kinh bị chèn ép quá mức, dẫn đến kích ứng và viêm đau. Tình trạng này khởi phát do tác động cơ học hoặc là hệ quả của bệnh lý về cơ xương khớp. Khi bị đau nhức kéo dài kèm theo triệu chứng bất thường, bạn nên thăm khám chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân cũng như cách điều trị phù hợp.
Định nghĩa
Đau dây thần kinh vai gáy xảy ra khi các rễ thần kinh ở khu vực này bị chèn ép quá mức, dẫn đến tổn thương và hình thành nên cơn đau nhức. Lúc này, cơn đau có thể phát triển lan rộng đến các vùng xung nhanh như cổ, bả vai, vai, cánh tay và bàn tay. Điều này đã khiến cho sự phối hợp của bàn tay và cánh tay trở nên yếu đi. Thống kê y khoa cho thấy, trong 100.000 người thì có khoảng 85 người bị đau dây thần kinh vai gáy. Bệnh lý này xảy ra phổ biến ở người trong độ tuổi 50, có tính chất công việc nặng nhọc hoặc thường xuyên vận động vùng vai gáy. Cơn đau thường lặp lại nhiều lần, đặc biệt là sau khi bị chấn thương nhẹ.
Hình ảnh
Nguyên Nhân
Chuyên gia xương khớp cho biết, tình trạng đau dây thần kinh vai gáy xảy ra do tác động của rất nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng sẽ có liên quan đến sự chèn ép và tổn thương tại dây thần kinh. Bệnh có thể khởi phát do yếu tố cơ học hoặc là hệ quả của một số bệnh lý về xương khớp. Cụ thể là:
+ Yếu tố cơ học:
- Ít vận động: Việc duy trì một tư thế làm việc trong thời gian dài sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của hệ cơ xương khớp. Việc cố định một tư thế quá lâu sẽ khiến tuần hoàn máu bị ảnh hưởng, gây căng thẳng thần kinh, hình thành nên cơn đau nhức và co cứng ở vùng cổ vai gáy.
- Đổi tư thế đột ngột: Thay đổi tư thế đột ngột cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng đau thần kinh vai gáy thường gặp. Khi bạn đổi tư thế đột ngột sẽ khiến hệ thống gân cơ và xương khớp chèn ép lên rễ thần kinh, hình thành nên cơn đau nhức.
- Mang vác vật nặng: Thường xuyên mang vác vật nặng sẽ gây ra tình trạng căng cơ, tổn thương xương khớp và hình thành nên cơn đau nhức ở vùng vai gáy. Đồng thời, việc làm này còn có thể gây cản trở quá trình lưu thông máu, khiến rễ thần kinh bị căng thẳng và gây đau dây thần kinh vai gáy.
- Chấn thương: Chấn thương do tai nạn, chơi thể thao hoặc lao động sẽ gây tổn thương đến rễ thần kinh từ mức độ nhẹ đến nặng. Điều này đã kích hoạt khởi phát cơn đau khiến người bệnh cảm thấy rất khó chịu. Một số loại chấn thương gây đau dây thần kinh vai gáy thường gặp là trật khớp vai, bong gân cổ, gãy đốt sống cổ, giãn dây chằng,...
+ Yếu tố bệnh lý
- Thoái hóa cột sống cổ: Bệnh xảy ra khi đĩa đệm bên trong đốt sống cổ bị hao mòn. Đây là bệnh lý mãn tính thường xảy ra ở người lớn tuổi và người có thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Thoái hóa cột sống cổ sẽ tạo cơ hội gai xương hình thành, chèn ép lên các cơ quan xung quanh và gây ra tình trạng đau nhức. Khi bị thoái hóa cột sống cổ, người bệnh còn phải đối mặt với một số triệu chứng khác như đau cổ vai gáy, cứng cổ, sưng viêm,...
- Thoát vị đĩa đệm cổ: Đau dây thần kinh vai gáy cũng có thể xảy ra nếu bạn bị thoát vị đĩa đệm cổ. Đây là hiện tượng nhân nhầy thoát ra khỏi bao xơ, chèn ép lên các cơ quan xung quanh như dây thần kinh, tủy sống,... Điều này đã khiến cho rễ thần kinh bị sưng viêm và hình thành nên cơn đau nhức dữ dội. Ngoài ra, bệnh còn gây ra một số triệu chứng đi kèm như cứng cổ, tê bì, ngứa ran cánh tay,...
- Hẹp ống sống cổ: Đây là hiện tượng khoảng trống bên trong ống sống cổ bị thu hẹp lại gây chèn ép lên tủy sống và rễ thần kinh. Lúc này, người bệnh sẽ có triệu chứng đau dây thần kinh vai gáy lan rộng đến hai chi trên. Khi bệnh mới khởi phát, cơn đau chỉ diễn ra với mức độ nhẹ và âm ỉ. Đến khi bệnh tiến triển nặng, cơn đau sẽ trở nên dữ dội hơn kèm theo tình trạng yếu chi, khó cầm nắm đồ vật.
Biến chứng
Khi bị đau dây thần kinh vai gáy, bạn sẽ phải đối mặt với các triệu chứng sau đây:
- Xuất hiện cơn đau nhức ở khu vực quanh vai gáy như cổ, gáy, xương bả vai, ngực và cánh tay. Cơn đau gây ảnh hưởng theo đường đi của rễ thần kinh đến ngón tay
- Cảm giác tê rần như kim châm, ngứa ran hoặc đau âm ỉ ở vùng cổ. Hoạt động của các cơ quan như vai, cánh tay và bàn tay yếu dần.
- Khi thực hiện một số cử động cổ, ngước cổ lên trần nhà hoặc nhìn qua vai thì cơn đau sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Cơn đau sẽ thuyên giảm nếu bạn nâng cánh tay qua đầu.
Đau dây thần kinh vai gáy có thể xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau như âm ỉ, râm ran hoặc dữ dội,... Bệnh lý này có nguy hiểm hay không sẽ còn phụ thuộc vào nguyên nhân. Nếu chỉ bị đau dây thần kinh vai gáy do ảnh hưởng bởi tư thế vận động xấu, mang vác vật nặng hoặc lao động quá sức thì không quá nghiêm trọng.
Ở những trường hợp này, bạn chỉ cần nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà là cơn đau sẽ dần thuyên giảm. Nhưng nếu bị đau dây thần kinh vai gáy do các vấn đề nghiêm trọng hơn như chấn thương, bệnh lý,... thì bạn tuyệt đối không được chủ quan trong việc điều trị. Nếu không có biện pháp can thiệp đúng cách ngay từ sớm sẽ gây ra một số biến chứng nguy hiểm, mất khả năng vận động, thậm chí là tàn phế vĩnh viễn.
Phòng ngừa
Đau dây thần kinh vai gáy khiến bạn gặp nhiều phiền toái trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Sau khi cơn đau nhức đã thuyên giảm, nếu bạn tiếp tục duy trì những thói quen sinh hoạt xấu sẽ tạo cơ hội cho bệnh khởi phát trở lại. Vì thế, bạn cần chủ động có các biện pháp phòng ngừa bệnh cho bản thân. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể bạn có thể tham khảo:
- Duy trì tư thế sinh hoạt đúng ngay cả khi đi, đứng, nằm, ngồi hay bưng bê vật nặng. Tránh duy trì tư thế tĩnh trong khoảng thời gian quá lâu khiến quá trình tuần hoàn máu bên trong cơ thể bị trì trệ.
- Thực hiện các bài tập kéo giãn cơ cổ mỗi ngày để cải thiện độ linh hoạt của xương khớp, mạnh gân cốt và ngăn ngừa tình trạng chèn ép lên rễ thần kinh.
- Cần cẩn trọng khi lao động hoặc chơi thể thao để tránh các chấn thương không mong muốn. Trước khi hoạt động thể chất nên làm nóng cơ thể và hãy làm quen từ từ với những bộ môn thể thao mới để cơ thể quen dần.
- Uống đủ nước và ăn uống lành mạnh giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Cách này có tác dụng cải thiện độ chắc khỏe của xương khớp, nâng cao sức đề kháng và đẩy lùi tình trạng thoái hóa.
- Hình thành thói quen sinh hoạt khoa học như sinh hoạt điều độ, ngủ đúng giờ và đủ giấc, tránh tình trạng căng thẳng quá độ,... Nên dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để vận động thể chất, chỉ nên thực hiện các bài tập phù hợp với thể trạng và tập luyện vừa sức.
Biện pháp điều trị
Khi có dấu hiệu của bệnh của bệnh đau dây thần kinh vai gáy, bạn cần đến bệnh viện để được thăm khám chuyên khoa. Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán nguyên nhân và mức độ đau nhức thông qua việc kiểm tra thể chất và một số xét nghiệm cận lâm sàng khác. Các xét nghiệm thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh là chụp x-quang, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, điện cơ,...
Sau khi đã có chẩn đoán chính xác về bệnh lý, bác sĩ sẽ dựa vào đó để lên phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể. Nếu bệnh chỉ diễn ra với mức độ nhẹ, bạn chỉ cần nghỉ ngơi hợp lý là cơn đau sẽ tự biến mất chỉ sau vài ngày. Với những trường hợp nghiêm trọng hơn gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và đời sống sinh hoạt hàng ngày, người bệnh cần điều trị y tế càng sớm càng tốt.
Trong y khoa, bệnh đau dây thần kinh vai gáy cũng được điều trị bằng rất nhiều phương pháp khác nhau như dùng thuốc uống, thuốc tiêm, vật lý trị liệu,... Ở mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng, bạn cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
- Thuốc uống: Thường dùng là thuốc chống viêm không steroid và thuốc Corticosteroid đường uống. Công dụng chính của các loại thuốc này là giảm đau nhức do viêm hoặc kích ứng dây thần kinh. Với trường hợp đau nghiêm trọng sẽ được kê đơn điều trị bằng Morphine, loại thuốc này có thể gây nghiện nên chỉ được sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định.
- Thuốc tiêm steroid: Thuốc sẽ được tiêm trực tiếp vào khu vực gần dây thần kinh bị ảnh hưởng ví dụ như giữa mang cứng, trong màng cứng, mặt khớp,... Thuốc có tác dụng giảm viêm tại chỗ, giúp đẩy lùi tình trạng đau nhức một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, loại thuốc này không thể giải tỏa được áp lực chèn ép của các cơ quan xung quanh lên rễ thần kinh.
- Vật lý trị liệu: Thường được chỉ định thực hiện song song với dùng thuốc. Mục đích của việc thực hiện vật lý trị liệu là giảm đau nhức, cải thiện chức năng cơ cổ và phạm vị chuyển động. Việc thực hiện vật lý trị liệu cần có sự hướng dẫn của chuyên gia xương khớp để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả mang lại.
- Phẫu thuật: Được chỉ định thực hiện khi phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả. Các phương pháp phẫu thuật được áp dụng phổ biến là thay thế đĩa đệm nhân tạo, cắt bỏ đốt sống cổ từ phía sau và hợp nhất các đốt sống. Phẫu thuật trị bệnh tiềm ẩn nhiều rủi ro, bạn cần cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.
Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà
Một số biện pháp giảm đau nhức vùng vai gáy khá hiệu quả và an toàn mà người bệnh có thể tự áp dụng tại nhà là chườm ấm, massage xoa bóp, vận động nhẹ,... Chỉ sau vài lần thực hiện, cơn đau nhức sẽ nhanh chóng bị đẩy lùi giúp bạn cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn. Cách thực hiện khá đơn giản, bạn có thể làm theo hướng dẫn bên dưới đây:
- Chườm nóng: Chườm nóng sẽ mang lại hiệu quả giãn cơ, kích thích tuần hoàn máu, giải phóng chèn ép giúp dây thần kinh vùng vai gáy được thư giản. Bạn chỉ cần cho nước ấm vào túi chườm rồi đắp trực tiếp lên vùng bị đau nhức, không nên dùng nước quá nóng để tránh gây bỏng da. Để nâng cao hiệu quả mang lại, bạn có thể sử dụng thảo dược sao nóng rồi chườm lên vùng đau nhức. Ví dụ như lá lốt, ngải cứu, rễ đinh lăng,...
- Xoa bóp: Xoa bóp cũng có tác dụng tương tự như chườm nóng, giúp làm thư giãn các cơ quan tại vùng vai gáy và giảm đau nhức dây thần kinh. Lúc này, người bệnh chỉ cần chà xát hai lòng bàn tay vào nhau cho nóng lên rồi tiến hành massage vùng vai gáy theo chuyển động tròn trong khoảng 15 phút là được. Nên thoa dầu nóng trước khi massage để nâng cao hiệu quả mang lại. Thời điểm massage tốt nhất là buổi tối trước khi đi ngủ.
- Vận động nhẹ: Vận động nhẹ nhàng sẽ có tác dụng cải thiện phạm vi chuyển động, giải phóng sự chèn ép và ngăn ngừa tình trạng cứng cổ. Chuyên gia cho biết, người bệnh nên ưu tiên thực hiện các bài tập tác động thấp như cúi ngửa cổ, nghiêng cổ, xoay cổ theo vòng tròn,.. Nên tập luyện chậm rãi và nhẹ nhàng để tránh khiến cho tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
- Điều chỉnh tư thế: Việc làm cần thiết khi bị đau dây thần kinh vai gáy là điều chỉnh lại các tư thế vận động xấu, giúp giải phóng sự chèn ép lên dây thần kinh và ngăn ngừa tổn thương trở nên tồi tệ hơn. Tránh duy trì tư thế tĩnh trong thời gian quá lâu hoặc thay đổi tư thế một cách đột ngột.
Câu hỏi thường gặp
- Đau mỏi vai gáy là một triệu chứng phổ biến, gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày của bạn.
- Bên cạnh việc điều trị chuyên khoa và tập luyện đúng cách, một chế độ dinh dưỡng cân bằng cũng góp phần cải thiện tình trạng bệnh.
- Chuyên gia
- Cơ sở