Đau Mỏi Khớp Gối Ở Người Trẻ Tuổi
Triệu chứng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi thường liên quan đến chấn thương hoặc các vấn đề về xương khớp như viêm khớp, thoái hóa khớp gối hay bệnh gout. Nếu cơn đau kéo dài và ngày càng tăng nặng, người bệnh cần thăm khám để chẩn đoán xác định nguyên nhân gây đau nhằm có hướng điều trị phù hợp, kịp thời.
Định nghĩa
Đau mỏi khớp gối là hiện tượng phổ biến ở người già do ảnh hưởng của tình trạng lão hóa tự nhiên của cơ thể khi tuổi tác lớn dần. Tuy nhiên, ngày nay có không ít các đối tượng trẻ tuổi cũng thường xuyên than phiền về triệu chứng này.
Cơn đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi có những đặc điểm như sau:
- Cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội hoặc đau âm ỉ kéo dài
- Người bệnh có cảm giác mỏi đầu gối, không thể đứng hay đi lại lâu
- Cảm giác đau mỏi xuất hiện từng cơn hoặc kéo dài suốt cả ngày. Trường hợp xảy ra vào ban đêm, cơn đau có thể khiến người bệnh mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ.
- Đau tăng lên khi vận động, duỗi thẳng hay uốn cong đầu gối, leo cầu thang.
- Nghỉ ngơi, xoa bóp có thể giúp cơn đau mỏi thuyên giảm.
Ngoài ra, tùy theo nguyên nhân cơ bản, người trẻ tuổi còn có thể bắt gặp một số triệu chứng khác như:
- Cứng khớp gối
- Đầu gối sưng phù, viêm đỏ, chạm vào có cảm giác nóng ấm
- Vận động khớp khó khăn, phạm vi chuyển động bị giới hạn
- Khô khớp gối, khớp phát ra âm thanh khi cử động.
- Có cảm giác tê và ngứa ran lan dọc từ thắt lưng xuống đến các ngón chân nếu dây thần kinh bị chèn ép.
- Teo cơ chân
- Đầu gối thay đổi hình dạng.
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân gây đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi. Cơn đau mỏi thường khởi phát dưới sự tác động của các yếu tố dưới đây:
- Béo phì: Cân nặng dư thừa làm tăng áp lực lên khớp gối và khiến khớp dễ bị tổn thương, đau mỏi.
- Ăn uống không đầy đủ: Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thói quen sử dụng thức ăn nhanh hoặc thường xuyên bỏ bữa ở người trẻ tuổi khiến cơ thể bị thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển xương khớp, đặc biệt là canxi. Điều này làm gia tăng nguy cơ bị loãng xương, đau mỏi khớp gối, thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi.
- Lạm dụng chất kích thích: Uống nhiều bia rượu, hút thuốc lá gây rối loạn chuyển hóa chất dinh dưỡng, đồng thời ảnh hưởng đến tuần hoàn máu. Lúc này, khớp gối không nhận được đủ dưỡng chất và oxy để hoạt động, tái tạo nên ngày càng suy yếu, dễ bị đau mỏi.
- Ít vận động: Công việc bận rộn, ngồi làm việc tại văn phòng hoặc thói quen sử dụng điện thoại, chơi game trong nhiều giờ đồng hồ khiến người trẻ tuổi không có nhiều thời gian dành cho vận động hoặc tham gia các bộ môn thể dục, thể thao. Tình trạng này gây ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu tới khớp gối, đồng thời khiến khớp bị khô, cứng, đau mỏi và có khả năng tái tạo kém.
- Vận động sai cách: Không khởi động kỹ khi chơi thể thao, khuân vác vật nặng, chơi thể thao quá mức, đứng lâu, ngồi nhiều, đi lại, vận động khớp gối liên tục trong thời gian dài,... Tất cả đều khiến khớp gối, các cơ và dây chằng bị căng thẳng, từ đó dẫn đến tình trạng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi.
- Mất nước: Cơ thể không được bổ sung đầy đủ nước khiến khớp sản xuất dịch kém và không được bôi trơn đầy đủ. Đây là nguyên nhân khiến cho nhiều người trẻ tuổi bị khô khớp gối, đau mỏi khớp và vận động khó khăn.
Đôi khi, tình trạng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi không chỉ xuất phát từ những nguyên nhân thông thường ở trên mà còn là một biểu hiện của bệnh lý. Rất nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có thể dẫn đến đau mỏi đầu gối. Cần chẩn đoán phân biệt để đưa ra được giải pháp điều trị đúng đắn.
Chăm sóc tại nhà
Để nhanh chóng loại bỏ được các cơn đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi và ngăn ngừa cơn đau tái phát trở lại, việc chăm sóc tại nhà đúng cách có ý nghĩa rất quan trọng. Người bệnh cần chú ý:
- Để khớp gối được nghỉ ngơi nhiều
- Tránh các hoạt động tác động mạnh lên đầu gối, chẳng hạn như chạy nhảy, bưng bê vật nặng, đi lại nhiều.
- Không đứng yên, ngồi lâu một chỗ.
- Người làm việc văn phòng lên dành ra vài phút sau mỗi giờ làm việc để xoa bóp, đứng dậy vận động nhẹ nhàng để thư giãn các cơ và kích thích lưu thông máu qua đầu gối.
- Chườm đá lạnh để giảm sưng đau khi khớp bị chấn thương.
- Kê cao chân khi nằm ngủ để giảm tích tụ máu ở đầu gối, giúp khớp bớt sưng đau.
- Chườm nóng, ngâm chân vào nước ấm mỗi tối trước khi đi ngủ hoặc tắm nước ấm hàng ngày cũng là những giải pháp giảm đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi tự nhiên và an toàn.
- Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn khi bị đau nhiều.
- Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày. Thực hành các bài tập kéo căng để tăng sức chịu lực cho các cơ và tái lập sự cân bằng trong khớp gối.
- Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao hoặc tham gia bất kỳ hoạt động nào để hạn chế chấn thương cho khớp.
- Tránh đi giày có gót quá cao hoặc gót nhọn không chắc chắn. Lựa chọn giày dép đúng kích cỡ và được thiết kế phù hợp với các hoạt động cụ thể.
- Xây dựng kế hoạch giảm cân đối với các trường hợp có dấu hiệu thừa cân, béo phì
- Hạn chế uống rượu bia, hút thuốc lá hoặc sử dụng chất kích thích khác khiến cơn đau ở khớp gối tăng nặng.
- Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế căng thẳng bởi stress có thể khiến cơn đau mỏi ở khớp gối bùng phát nghiêm trọng hơn.
- Nghỉ ngơi khi thấy khớp gối bị đau mỏi trong quá trình vận động.
- Hạn chế sử dụng đồ cay nóng, các món nhiều dầu mỡ, đường, muối, thức ăn nhanh, đồ hộp. Thay vào đó, người bệnh nên tăng cường các thực phẩm có khả năng giảm đau, kháng viêm và giúp khớp chắc khỏe hơn như sữa, các loại hạt, ngũ cốc, cá béo, dầu ô liu, gừng, tỏi, rau xanh, các loại quả mọng...
- Điều trị triệt để các vấn đề về sức khỏe để ngăn ngừa tình trạng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi tái phát trở lại.
Câu hỏi thường gặp
Đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi là bị bệnh gì?
Trường hợp bắt nguồn từ các vấn đề về sức khỏe, tình trạng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi thường có khuynh hướng kéo dài, hay tái phát và xuất hiện kèm theo nhiều triệu chứng đặc trưng của bệnh lý.
Các vấn đề y tế có thể khiến người trẻ tuổi bị đau mỏi khớp gối bao gồm:
- Chấn thương: Các chấn thương tại khớp gối ở người trẻ tuổi thường liên quan đến việc sử dụng khớp quá mức, vận động không đúng tư thế hoặc bị tai nạn. Người trẻ tuổi có thể bị bong gân, trật khớp, giãn rách hay đứt dây chằng, rạn nước xương, gãy xương đầu gối... Tất cả đều có thể dẫn đến các cơn đau đột ngột, dữ dội kèm theo tình trạng sưng phù, tê mỏi đầu gối. Ngoài ra, một số chấn thương cũ cũng có thể tái phát và dẫn đến hiện tượng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi.
- Hội chứng Patellofemoral: Đây là hội chứng bệnh xảy ra khi các cơ hỗ trợ đầu gối bị chèn ép, mất cân bằng làm gia tăng áp lực lên khớp gối và kích thích phản ứng viêm tại khớp. Cảm giác đau mỏi thường bắt đầu xuất hiện quanh xương bánh chè hoặc khu vực phía trước đầu gối. Cơn đau tăng nặng khi quỳ, leo cầu thang hoặc ngồi xổm.
- Thoái hóa khớp gối: Mặc dù không quá phổ biến nhưng bệnh thoái hóa khớp gối cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi và là nguyên nhân dẫn đến đau mỏi khớp gối. Khớp bị bệnh còn có biểu hiện cứng vào buổi sáng, phát ra tiếng kêu "lục cục" khi vận động. Trường hợp bị thoái hóa khớp gối nặng, lớp sụn bị ăn mòn đáng kể sẽ gây đau đớn nhiều mỗi khi vận động và khiến người bệnh đi lại khập khiễng.
- Viêm khớp phản ứng: Bệnh thường phát triển sau khi bị nhiễm trùng cấp ở các cơ quan khác. Vi khuẩn có thể đi vào máu và di chuyển đến khớp gối khiến cho khu vực này bị sưng đau, nhức mỏi.
- Hội chứng dây thần kinh đệm: Dây thần kinh đệm là một dải mô cứng nối dài từ bên ngoài hông đến mặt ngoài khớp gối. Bộ phận này bị căng cứng quá mức sẽ dễ dạng va chạm và ma sát mạnh với phần ngoài của xương đùi gây đau mỏi đầu gối. Hội chứng dây thần kinh đệm chủ yếu ảnh hưởng đến các vận động viên điền kinh hay các cá nhân có thói quen đi xe đạp thường xuyên.
- Viêm khớp dạng thấp: Bệnh có tính chất tự miễn và ảnh hưởng đến nhiều khớp trên cơ thể. Tình trạng đau mỏi do viêm khớp dạng thấp thường xảy ra ở hai bên khớp gối cùng lúc. Ngoài ra, người bệnh còn bị sưng viêm khớp mãn tính, hay tái phát gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống.
- Viêm bao hoạt dịch: Bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối là tình trạng viêm nhiễm ở túi đựng chất lỏng có nhiệm vụ bôi trơn, giảm sóc cho khớp khi vận động. Ngoài triệu chứng đau mỏi khớp gối, đầu gối còn bị sưng phù, cứng khớp và không thể co duỗi bình thường.
- Bệnh gout: Bệnh gout cấp và mãn tính đều có thể gây đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi. Cơn đau thường có tính chất dữ dội và xuất hiện đột ngột vào ban đêm kèm theo tình trạng sưng đỏ đầu gối. Nguyên nhân là do axit uric tăng cao và tích tụ ngoài khớp dưới dạng các tinh thể muối urat khiến cho khớp gối cũng như các mô mềm quanh khớp bị tổn thương.
- Mang thai: Hiện tượng đau mỏi khớp gối cũng có thể xuất hiện ở phụ nữ mang thai và sau sinh do thay đổi hormone cùng tình trạng tăng cân quá mức trong thai kỳ.
- Viêm khớp gối do nhiễm trùng: Tình trạng nhiễm trùng thường dẫn đến các triệu chứng như sưng đau, nhức mỏi đầu gối, sốt, chạm vào vùng tổn thương thấy nóng ấm.
- Viêm lồi củ trước xương chày: Bệnh xảy ra chủ yếu ở thanh thiếu niên đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể cải thiện dần theo thời gian sau khi xương khớp đã phát triển hoàn thiện.
Đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi có nguy hiểm không?
Hiện tượng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi thường xuất hiện do hoạt động quá mức hoặc bị chấn thương. Triệu chứng này mặc dù có thể ảnh hưởng đến việc đi lại, vận động trong một thời gian nhưng không quá lâu và có thể biến mất khi điều trị khỏi chấn thương.
Tuy nhiên, đối với các trường hợp bị đau mỏi khớp gối liên quan đến các vấn đề về sức khỏe, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Phổ biến nhất là tình trạng teo cơ, yếu liệt chân, biến dạng khớp gối, thậm chí là tàn phế suốt đời.
Người bệnh nên tìm đến bác sĩ khi có các biểu hiện nghiêm trọng dưới đây:
- Đầu gối bị đau dữ dội
- Cơn đau mỏi không thuyên giảm khi nghỉ ngơi và kéo dài quá 3 ngày
- Cảm giác đau trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh.
- Sưng tấy đầu gối
- Vận động khó khăn
- Sốt cao kéo dài.
Chẩn đoán
Chẩn đoán là bước cần thiết cho phép bác sĩ xác định được nguyên nhân, mức độ đau mỏi khớp gối ở mỗi bệnh nhân, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho người bệnh.
Các kỹ thuật đang được áp dụng để chẩn đoán nguyên nhân gây đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi bao gồm:
- Thăm khám lâm sàng:
- Kiểm tra sức khỏe tổng quát, tiền sử mắc bệnh hoặc chấn thương ở đầu gối.
- Kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng
- Khám ngoài khớp xác định điểm đau, mức độ đau mỏi và dấu hiệu của sưng, viêm.
- Đánh giá chức năng hoạt động của khớp gối thông qua một số cử động cơ bản tại khớp.
Nếu nghi ngờ tình trạng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi có liên quan đến chấn thương hoặc bệnh lý, bác sĩ sẽ đề nghị thực hiện thêm một số xét nghiệm để chẩn đoán phân biệt bệnh.
- Chẩn đoán cận lâm sàng:
- Chụp X-quang: Giúp phát hiện gãy xương, rách hoặc đứt dây chằng, thoái hóa khớp gối.
- Chụp CT: Kỹ thuật này sử dụng tia X để tạo ra bề mặt cắt ngang của khớp gối giúp phát hiện ra những thay đổi trong cấu trúc của khớp chẳng hạn như gãy xương, nứt xương. Chụp CT cũng giúp phát hiện bệnh gout khi khớp ở trạng thái không viêm.
- Siêu âm khớp: Sóng siêu âm cho phép quan sát rõ được cấu trục mô mềm quanh khớp gối và phát hiện ra các bất thường có thể là nguyên nhân khiến người trẻ tuổi bị đau mỏi đầu gối.
- Chụp MRI: Phương pháp chụp cộng hưởng từ cho hình ảnh chi tiết và rõ nét về toàn bộ cấu trúc bên trong khớp gối và các mô mềm xung quanh, giúp bác sĩ dễ dàng phát hiện ra được tổn thương dù rất nhỏ.
- Xét nghiệm máu: Chẩn đoán tình trạng đau mỏi khớp gối do nhiễm trùng, bệnh gout hay viêm khớp dạng thấp.
Cách điều trị
Chứng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi có thể được điều trị bằng các phương pháp sau:
1. Dùng thuốc Tây
- Thuốc giảm đau, kháng viêm không chứa steroid: Chẳng hạn như Ibuprofen, Naproxen,... Chúng có tác dụng giảm viêm, xoa dịu cơn đau mỏi đầu gối ở mức độ nhẹ đến trung bình cho người trẻ tuổi.
- Thuốc giãn cơ: Dùng cho bệnh nhân có hiện tượng co thắt các cơ cạnh đầu gối, qua đó hỗ trợ giảm đau.
- Thuốc kháng sinh: Dùng trong trường hợp tình trạng đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi có liên quan đến nhiễm trùng.
- Thuốc corticoid: Thuốc được tiêm trực tiếp vào khớp cho người bị viêm và đau mỏi đầu gối kéo dài mà không đáp ứng được với các thuốc giảm đau, kháng viêm thông thường.
- Tiêm chất nhờn cho khớp: Một số bệnh nhân được đề nghị tiêm chất nhờn (Axit hyaluronic), khi có triệu chứng khô khớp, cứng khớp gối, đau nhiều khi vận động.
- Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu: Phương pháp này có tác dụng giảm viêm, thúc đẩy quá trình chữa lành các tổn thương tại khớp.
- Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm: Nhóm thuốc này được kê đơn cho người trẻ tuổi bị đau mỏi khớp gối do bệnh viêm khớp dạng thấp.
- Thuốc giảm axit uric: Dùng trong điều trị bệnh gout.
2. Các phương pháp điều trị đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi không dùng thuốc
- Vật lý trị liệu
- Châm cứu
- Xoa bóp, bấm huyệt
- Cấy chỉ
- Băng nẹp khớp gối.
3. Phẫu thuật chữa đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi
Phẫu thuật điều trị đau mỏi khớp gối cho người trẻ tuổi là cần thiết đối với các trường hợp sau:
- Điều trị bảo tồn thất bại
- Cơn đau mỏi khớp gối ngày càng trở nên nặng nề ảnh hưởng đến chất lượng sống và khả năng vận động của người bệnh.
- Biến dạng khớp, có nguy cơ bị tàn phế nếu không được làm phẫu thuật sớm.
- Bị rách hoặc đứt dây chằng, gãy xương đầu gối, thoái hóa khớp tiến triển, viêm khớp nặng.
Phẫu thuật nội soi hoặc mổ hở thường được lựa chọn để điều trị đau mỏi khớp gối ở người trẻ tuổi. Trong ca mổ, bác sĩ sẽ thay thế khớp gối nhân tạo cho một phần hay toàn bộ đầu gối. Ngoài ra, ca mổ còn được thực hiện nhằm mục đích cắt xương, sửa chữa tổn thương ở sụn và đầu xương, cấy ghép khum hay nối dây chằng.
Sau mổ, bệnh nhân cần được chăm sóc tốt, có chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý, đồng thời tích cực tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng hoạt động.