Gai Khớp Gối
Gai khớp gối là bệnh lý xương khớp thường gặp với triệu chứng đặc trưng là đau nhức tại khớp, gây ảnh hưởng đến khả năng di chuyển thông thường. Nếu không tiến hành điều trị, bệnh sẽ gây tổn thương đến hàng loạt các cơ quan xung quanh như dây thần kinh, gân,... và phát sinh ra các biến chứng không mong muốn. Dưới đây là thông tin tổng hợp về bệnh gai khớp gối bạn có thể tham khảo.
Định nghĩa
Gai khớp gối hay còn được gọi là gai xương khớp gối. Bệnh xảy ra khi xương phát triển bất thường trên bề mặt khớp gối. Thông thường xương đầu gối sẽ trơn nhẵn, nhưng khi gai xương hình thành chúng sẽ trở lên lởm chởm và gồ gề. Nếu người bệnh vận động, các gai xương này sẽ cọ xát vào các dây thần kinh hoặc hoặc chèn ép lên mô, gây ra triệu chứng đau nhức dữ dội và ảnh hưởng đến khả năng vận động.
Chuyên gia xương khớp cho biết, hình thành gai xương là hệ quả của việc tích tụ canxi tại khớp để phục hồi tổn thương do bệnh lý gây ra, điển hình là thoái hóa khớp gối. Thông thường, các triệu chứng của bệnh gai khớp gối có tiến triển khá chậm và ổn định. Khi bệnh chuyển biến nặng, việc ma sát giữa các gai xương có thể gây rạn xương bánh chè dẫn đến đau nhức dữ dội.
Khi mới khởi phát, bệnh gai khớp gối có thể gây đau nhức ở một số trường hợp nhưng với mức độ không quá nghiêm trọng và có thể tự cải thiện tại nhà thông qua các mẹo đơn giản. Nhưng nếu bệnh lý này chuyển biến sang mức độ nặng sẽ phát sinh ra một số biến chứng như:
- Gai xương phát triển lớn gây đau nhức dữ dội và ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh như gân, dây chằng, dây thần kinh,... Điều này đã khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc di chuyển.
- Đầu gối bị tổn thương vĩnh viễn, lúc này phẫu thuật điều trị cũng chỉ có thể giảm đau tạm thời và ngăn ngừa gai xương tái phát trở lại
Hình ảnh
Triệu chứng
Khi mới khởi phát, bệnh gai khớp gối sẽ không gây ra bất kỳ dấu hiệu nào nên rất khó nhận biết. Triệu chứng đau nhức chỉ xuất hiện khi bệnh gai khớp gối đã tiến triển nặng và gây ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh. Dựa vào mức độ tiến triển của bệnh mà ảnh hưởng của bệnh đối với từng trường hợp cụ thể sẽ không giống nhau. Bạn có thể nhận biết ra bệnh gai khớp gối thông qua các dấu hiệu điển hình sau đây:
- Đau nhức ở vùng đầu gối với mức độ âm ỉ ở ban đầu. Khi gai xương phát triển lớn sẽ gây đau nhức dữ dội với tần suất thường xuyên hơn kèm theo tê bì, ngứa ran và yếu chi.
- Khi vận động sẽ phát ra tiếng kêu lạo xạo hoặc lục cục bên trong khớp gối. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do khớp gối quá khô, dịch nhờn tiết ra không đủ để bôi trơn.
- Cứng khớp gối khiến phạm vi chuyển động của cơ quan này bị ảnh hưởng đáng kể. Sau khi ngủ dậy, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc co duỗi đầu gối. Nếu người bệnh mở đầu gối hoặc uốn cong đầu gối thì cơn đau sẽ trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn.
- Sưng tấy xảy ra ở những trường hợp gai khớp gối kèm theo viêm màng hoạt dịch khiến dịch khớp gối tràn ra ngoài. Lúc này, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức và bị giới hạn khả năng vận động.
- Nếu tình trạng hạn chế vận động diễn ra kéo dài sẽ khiến vùng bắp chân và đùi yếu dần, dẫn đến teo cơ. Điều này sẽ làm gia tăng nguy cơ bại liệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động.
Nguyên Nhân
Hiện nay y khoa vẫn chưa tìm được chính xác nguyên nhân hình thành nên gai khớp gối. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp khởi phát bệnh đều có liên quan đến các yếu tố như bệnh lý, chấn thương, lạm dụng khớp gối quá mức,...
Hầu hết các trường hợp khởi phát gai khớp gối đều bị ảnh bởi quá trình thoái hóa khớp gối. Khi quá trình thoái diễn ra tại cơ quan này, khớp gối sẽ đẩy mạnh tốc độ lắng đọng canxi tại đây để phục hồi tổn thương do thoái hóa gây ra. Nhưng nếu tình trạng này diễn ra kéo dài, canxi sẽ tích tụ bất thường và hình thành nên gai xương. Ngoài ra, gai khớp gối cũng có thể khởi phát do tác động của một số nguyên nhân sau đây:
- Tuổi tác: Bệnh gai khớp gối cũng rất dễ khởi phát ở những người ngoài 40, tuổi tác càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng cao. Do lúc này quá trình lão hóa bên trong cơ thể đang diễn ra rất mạnh mẽ, tạo cơ hội cho tinh thể canxi lắng đọng lại và hình thành gai xương.
- Chấn thương đầu gối: Chấn thương đầu gối là nguyên nhân dễ hình thành gai xương nhất, đặc biệt là chấn thương ở mô sụn. Khi đầu gối bị chấn thương, khu vực rãnh nhỏ giữa xương đùi và xương chày có chức năng giảm xóc sẽ bị tổn thương và rách. Điều này sẽ tạo cơ hội cho gai xương hình thành tại đây và được y khoa gọi là chấn thương sụn chêm.
- Lạm dụng khớp gối: Bệnh gai khớp gối cũng rất dễ khởi phát ở những người có tính chất công việc phải thường xuyên sử dụng khớp gối như vận động viên bóng rổ, vận động viên điền kinh,... Việc khớp khối phải hoạt động liên tục như vậy sẽ dẫn đến căng thẳng và chấn thương, tạo cơ hội cho gai xương hình thành.
- Chấn thương khớp gối: Những người đã có tiền sử chấn thương tại vùng khớp gối cũng có nguy cơ khởi phát bệnh gai khớp gối rất cao. Ví dụ như loạn sản xương khớp gối, gãy xương,...
- Nguyên nhân khác: Bệnh gai khớp gối cũng có thể khởi phát do tác động của một số nguyên nhân như chế độ dinh dưỡng nghèo nàn không cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất cho cơ thể, di truyền từ người thân, mắc các dị tật bẩm sinh, thừa cân béo phì, nội tiết tố thay đổi,...
Phòng ngừa
Gai khớp gối là hệ quả của việc tự chữa lành tổn thương tại xương khớp nên không thể phòng ngừa. Tuy nhiên, bạn có thể hạn chế sự hình thành của gai xương thông qua các cách sau đây:
- Duy trì cân nặng ở mức ổn định bằng cách ăn uống khoa học và tập thể dục đều đặn mỗi ngày. Tránh tình trạng thừa cân béo phì tạo áp lực lớn lên khớp gối và khiến tốc độ thoái hóa diễn ra mạnh mẽ hơn.
- Hạn chế thực hiện các động tác lặp lại nhiều lần ở khớp gối gây căng thẳng quá mức. Nên sử dụng thiết bị bảo hộ khi chơi thể thao như dùng miếng đệm khớp gối khi chạy bộ,...
- Vận động thể chất đúng cách giúp cải thiện sức khỏe toàn thân và tăng cường độ dẻo dai của khớp gối. Tránh tập luyện quá sức hoặc tập luyện với cường độ mạnh trong thời gian dài.
- Cần cẩn thận khi thực hiện các hoạt động sống hàng ngày để tránh gây chấn thương đến đầu gối như trật khớp, gãy xương,... Đây cũng là một trong những yếu tố tạo cơ hội cho bệnh gai khớp gối khởi phát.
- Loại bỏ các thói quen xấugây ảnh hưởng không tốt đến khớp gối như ngồi vắt chéo chân, ngồi xổm,... Điều chỉnh lại thói quen ăn uống sao cho phù hợp, khi đã bước qua độ tuổi 40 cần chú trọng bổ sung thêm collagen cho cơ thể để làm chậm quá trình thoái hóa đang diễn ra.
Biện pháp chẩn đoán
Việc chẩn đoán bệnh gai khớp gối cần thực hiện qua nhiều bước khác nhau như kiểm tra triệu chứng lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh lý, kiểm tra phạm vị hoạt động của khớp gối, làm xét nghiệm hình ảnh,... Trong đó, xét nghiệm hình ảnh sẽ giúp bác sĩ quan sát được cụ thể tổn thương tại khớp gối và đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh lý. Một số xét nghiệm hình ảnh thường được yêu cầu thực hiện là:
- Chụp x-quang
- Chụp cắt lớp vi tính
- Chụp cộng hưởng từ
Ngoài ra, người bệnh còn được yêu cầu thực hiện điện cơ hoặc làm xét nghiệm vận tốc dẫn truyền thần kinh để xác định xem dây thần kinh có bị ảnh hưởng không và mức độ ảnh hưởng như thế nào.
Biện pháp điều trị
Sau khi đã có chẩn đoán chính xác về bệnh lý, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng cũng như mức độ tổn thương tại khớp gối để lên phác đồ điều trị sao cho phù hợp. Ở mỗi mức độ bệnh trạng khác nhau thì phương pháp điều trị cũng sẽ có sự khác nhau.
Dựa vào kết quả chẩn đoán bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bệnh gai khớp gối mới tiến triển ở mức độ nhẹ và chưa có triệu chứng bất thường thì không cần phải điều trị. Nhưng nếu bệnh gây đau nhức ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị bằng thuốc tây y giúp giảm đau nhức. Còn những trường hợp gai khớp gối đã gây ảnh hưởng đến dây thần kinh thì bác sĩ sẽ đề nghị thực hiện phẫu thuật để phục hồi.
+ Dùng thuốc Tây y
Dùng thuốc Tây y là cách điều trị được áp dụng phổ biến nhất hiện nay. Thành phần dược tính trong thuốc Tây y có công dụng chính là giảm đau nhức và chống viêm sưng, từ đó khả năng vận động của khớp sẽ dần được cải thiện. Một số loại thuốc Tây thường được kê đơn điều trị gai khớp gối là:
- Thuốc giảm đau
- Thuốc chống viêm chứa corticosteroid
- Thuốc chứa glucosamin và sulfat tác dụng chậm
Việc dùng thuốc Tây y điều trị bệnh cần được tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị mà bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn tự ý kê đơn để điều trị tại nhà có thể dẫn đến quá liều và phát sinh tác dụng phụ gây hại đến sức khỏe.
Với những trường hợp đau nặng không đáp ứng điều trị với thuốc uống, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm cortisone vào khớp giúp giảm viêm và đau nhức một cách nhanh chóng. Việc tiêm thuốc điều trị bệnh cần được thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín để tránh để lại hệ lụy không mong muốn.
+ Phẫu thuật
Hầu hết các trường hợp gai khớp gối đều đáp ứng tốt với phương pháp điều trị nội khoa. Chỉ khi gai xương phát triển lớn gây ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh mới phải điều trị bằng phương pháp phẫu thuật hoặc các phương pháp xâm lấn khác.
Phẫu thuật thường được chỉ định thực hiện với những trường hợp gai khớp gối có tiến triển đặc biệt phức tạp hoặc có nguy cơ phát sinh biến chứng cao. Tuy nhiên, việc phẫu thuật điều trị gai khớp gối cũng có những rủi ro không mong muốn. Nếu ca phẫu thuật được thực hiện không thành công sẽ để lại các biến chứng rất nặng nề. Vì thế, bạn cần cân nhắc thật kỹ trước khi tiến hành điều trị bệnh bằng phương pháp này.
Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà
Khi bệnh gai khớp gối gây đau nhức ở mức độ nhẹ, bạn có thể tự cải thiện tại nhà bằng các mẹo đơn giản như nghỉ ngơi, chườm lạnh,... Đây là các mẹo giảm đau có độ an toàn cao và dễ thực hiện, bạn hoàn toàn có thể tự áp dụng tại nhà. Cụ thể là:
- Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi giúp khớp gối được thư giãn và hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng của bệnh. Đồng thời, nghỉ ngơi còn giúp vùng khớp gối nhanh chóng phục hồi và tránh được các tổn thương có liên quan. Khi cơn đau khởi phát, bạn nên dành một vài ngày để nghỉ ngơi giúp ổn định vùng khớp gối.
- Tập thể dục hoặc vật lý trị liệu để giảm đau nhức và cải thiện các vấn đề có liên quan. Việc tập luyện như vậy còn có khả năng làm tăng sức mạnh của đầu gối, từ đó phạm vi hoạt động của đầu gối cũng được mở rộng hơn.
- Nếu đang trong tình trạng thừa cân béo phì, bạn nên tiến hành giảm cân để đưa cân nặng về mức hợp lý. Việc duy trì cân nặng ở mức ổn định và phù hợp sẽ hạn chế gây áp lực lên hệ xương khớp, làm chậm tốc độ thoái hóa và phòng ngừa gây tổn thương đến các cơ quan có liên quan.
- Ăn uống khoa học giúp hỗ trợ làm lành tổn thương tại cơ quan này. Các loại thực phẩm được chuyên gia khuyên dùng khi bị gai khớp gối là cá béo giàu omega-3, thực phẩm giàu canxi, rau của và trái cây tươi, ngũ cốc,... Các loại thực phẩm cần tránh sử dụng là nội tạng động vật, đồ ăn muối chua, thức ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu, đồ ăn cay nóng,...
- Hỗ trợ điều trị tại nhà bằng các mẹo lưu truyền trong dân gian như uống hỗn hợp nghệ, dầu dừa và lòng đỏ trứng gà; uống nước sắc lá đinh lăng tươi; uống rượu ngâm hạt mè đen,...
Câu hỏi thường gặp
Gai khớp gối uống thuốc nhằm kiểm soát cơn đau, kháng viêm, giảm sưng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Một số thuốc uống thường dùng như Paracetamol, Codein, Oxycodone, Piroxicam, Etoricoxib,...
Xem chi tiếtGai đầu gối là tình trạng khớp gối bị tổn thương do thoái hóa, di chuyển khó khăn. Người bệnh cho rằng chăm chỉ đi bộ thường xuyên sẽ giúp cải thiện bệnh tốt. Theo đó, đi bộ rất tốt với trường hợp gai đầu gối nhẹ trong khi gai đầu gối nặng cần tham vấn kiến từ bác sĩ, chuyên gia.
Xem chi tiết- Chuyên gia
- Cơ sở